Παρακολουθούσα ένα βιντεάκι τις προάλλες στο you tube από μια κοπέλα που χειροτονήθηκε ευαγγελίστρια (evangelist) από την αγγλόφωνη εκκλησία της, που σήμαινε ότι μπορούσε να διδάσκει το Ευαγγέλιο σε ευρεία κλίμακα, εκτός δηλαδή του ποιμνίου της εκκλησίας της ενορίας της, ως γνωρίζουσα με πιστοποίηση του μηνύματος του Ευαγγελίου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Αυτό το δικαίωμα, τη δυνατότητα μάλλον, την έχουν αρκετές εκκλησίες στον κόσμο, όχι όμως στην δική μας Ορθόδοξη Εκκλησία. Καμία ορθόδοξη εκκλησία δεν έχει επικεφαλής μια γυναίκα για να εμβαθύνει τον λόγο του Χριστού στους πιστούς, ούτε ως ιεροκήρυκας, όσες σπουδές και αν έχει κάνει στον τομέα της θεολογίας, των ιερατικών σπουδών ή των βιβλικών σπουδών (υπάρχουν άραγε εξειδικευμένες βιβλικές σπουδές στην Ελλάδα; χρειάζεται να κάνω μια έρευνα πάνω σ' αυτό).
Αναρωτιέμαι, ωστόσο, γιατί; Επειδή οι γυναίκες πληρώνουν ακόμη το λάθος που έγινε στον κήπο της Εδέμ με τον απαγορευμένο καρπό; Οι άνδρες έχουν κάνει τα αίσχη από τότε, οι γυναίκες ακόμα τιμωρούνται; Μήπως επειδή η γυναίκα θεωρείται "ακάθαρτη" λόγω της εμμήνου ρήσης της;
Είναι κάστρο απόρθητο; Είναι δεισιδαιμονία; Προκατάληψη; Παράδοση; Μπέρδεμα; Βόλεμα ίσως; Είναι οι γυναίκες ικανές μόνο για τη θέση της διακονίας, με τη σύγχρονη υποβαθμισμένη αξία της, ως υπηρέτριας; ως αφανούς βοηθού; Γιατί μπορούν οι γυναίκες να φτάσουν μόνο μέχρι τον βαθμό της ηγουμένης γυναικείου μοναστηριού ή να περιοριστούν στη θέση της καθηγήτριας θρησκευτικών; Γιατί όχι ιερέας ενορίας, ποιμένας σε ποίμνιο, επίσκοπος, αρχιεπίσκοπος κ.ο.κ.; Γιατί απαγορεύεται η ανέλκυση στην κλίμακα της ιεραρχίας από τις γυναίκες; Γιατί έχει αποκλειστεί η γυναίκα από το ιερατικό κομμάτι της εκκλησίας γενικότερα; Γιατί έχει μείνει εκτός; Γιατί κρίνεται αποκλειστικά λόγω φύλου και όχι λόγων ικανοτήτων, σπουδών, χαρίσματος, μεταδοτικότητας, ηθικότητας, αφοσίωσης, αγάπης για τον Θεό, για τον συνάνθρωπο; Γιατί δεν μετράει τίποτε από αυτά, όταν το ζήτημα έχει να κάνει με τις γυναίκες;
Δεν γνωρίζω, θα ήθελα όμως πολύ να μάθω, γιατί από μια πρώτη ματιά, νομίζω ότι μου φαίνεται λίγο ως αδικία και θέλω να τα μάθω από την πηγή, από αυτά που είναι γραμμένα στην Αγία Γραφή και τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας. Εκεί είναι προφανώς γραμμένες οι απαντήσεις κι όταν καταφέρω, πρώτα ο Θεός, και τα δω γραμμένα, τότε θα σταματήσω να γκρινιάζω... ίσως.
Ευαγγελίζω σημαίνει μοιράζω τα καλά νέα, που είναι το Ευαγγέλιο, το αναστάσιμο μήνυμα του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου. Όταν ο Χριστός έδωσε ως τελευταία εντολή να μοιράσετε το μήνυμα του Ευαγγελίου στα πέρατα του κόσμου, δεν διαπίστωσα κάπου διάκριση ανάμεσα στα δύο φύλα. Όταν ο Χριστός επίσης περιόδευε από πόλη σε πόλη να διδάξει, να παραδειγματίσει με τη ζωή και τα θαύματά Του και να νουθετήσει τους ανθρώπους, μαζί του δεν ακολουθούσαν μόνο οι άνδρες, είναι γνωστό ότι υπήρχαν και γυναίκες στον στενότερο κύκλο των μαθητών Του. Ξεχνάμε μήπως τη Μαρία Μαγδαληνή, ο Θωμάς Ακινάτης την αποκάλεσε απόστολο των αποστόλων, ούσα η πρώτη που διέδωσε το νέο της Ανάστασης του Κυρίου, για να συμπληρώσει ότι ήταν ηγέτιδα θρησκευτική και κήρυκας στην πρώτη εκκλησία μετά την Ανάσταση, ώστε τα καλά νέα να διαδοθούν από εκκλησία σε εκκλησία. Μάρθα και Μαρία, αδελφές του Λαζάρου, πιστές ακόλουθοι ως το τέλος, κήρυκες στη νέα εκκλησία του Χριστού. Πρισίλα που χαρακτηρίζεται μάλιστα και διδάσκαλος μαζί με τον σύζυγό της Ακίλα, Σουζάνα, ακόλουθος και διακόνισσα, μητέρα του Πέτρου, πιστή ακόλουθος του Ιησού και διακόνισσα, μητέρα του Ιησού, Θεοτόκος Μαρία, ζωντανή φορέας του Ευαγγελίου από μόνη της, Φωτεινή η Σαμαρίτιδα, δέχτηκε το χαρμόσυνο νέο από τον ίδιο τον Ιησού, ευαγγελίστηκε, διέδοσε τα καλά νέα, Βερονίκη αιμορροούσα, επίσης ομολογήτρια και ευαγγελίστρια, Φοίβη στην προς Ρωμαίους επιστολή, όπου αποκαλείται διακόνισσα, βοηθός του βασιλέα, ένας τίτλος που δεν χαρακτηρίζει μόνο βοηθητικές υπηρεσίες, αλλά γίνεται φορέας και κάτοχος εκκλησιαστικού αξιώματος, όπως διάκονος χαρακτηρίστηκε και ο Απόστολος Παύλος, ως βοηθός και δούλος Κυρίου, με το έργο να κηρύξει και να διαδόσει το Ευαγγέλιο.
Όλες πρέσβειρες των καλών νέων, του Ευαγγελίου, αμέσως με το που δέχτηκαν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, όπως και όλοι οι χριστιανοί πιστοί ανεξαιρέτως, με το που δέχονται το Χριστό, γίνονται φορείς του Αγίου Πνεύματος, που είναι μεταξύ όλων των άλλων και η διδασκαλία, το ευαγγελίζεσθαι και το ευαγγελίζειν, που είναι η διάδοση του Ευαγγελίου και της χριστιανικής πίστης.
Στην Ορθοδοξία η λέξη διάκονος έρχεται από τα ελληνιστικά χρόνια και σημαίνει υπηρέτης, διάκονος του βασιλιά, διάκονος του Ευαγγελίου, της Εκκλησίας, της Καινής Διαθήκης, του Θεού, του Χριστού, της δικαιοσύνης, του Κυρίου. Είναι βαθμός ιεροσύνης, ο οποίος προϋποθέτει και συνεπάγεται το κήρυγμα του Ευαγγελίου, κάτι που ξεκίνησε από τα πρώτα χρόνια των Αποστόλων. Διάκονος, εν κατακλείδι και διαχρονικά, είναι ο δούλος Κυρίου που καλείται να διατηρήσει και να διαδόσει το Ευαγγέλιο. Με αυτή την έννοια, δούλοι Κυρίου είναι όλοι ανεξαιρέτως οι πιστοί χριστιανοί, άνδρες και γυναίκες, λαϊκοί και κλήρος, επομένως όλοι οι πιστοί χριστιανοί θεωρούνται, ή θα όφειλαν να θεωρούνται διάκονοι, τουτέστιν, διατηρητές, θεματοφύλακες και κήρυκες του Ευαγγελίου, ανεξαρτήτως ιεραρχίας ή βαθμού και ανεξαρτήτως φύλου. Από την αρχή η διακονία, και άρα το κήρυγμα του Ευαγγελίου, δεν είχε γένος, ούτε και ιεραρχική κατάταξη. Ήταν πανανθρώπινη, φτάνει να ακολουθούσε πιστά το μήνυμα του Χριστού. Δεν ξέρω τι άλλαξε στην πορεία.
Το γυναικείο στοιχείο υπήρχε πάντα μέσα στην Ορθόδοξη πίστη και διδαχή, ανώνυμες κόρες, αδελφές, σύζυγοι, μανάδες και γιαγιάδες, αλλά και επώνυμες, κάποιες μάλιστα και αυτοκράτειρες, από πρώιμων χριστιανικών χρόνων μέχρι τουλάχιστον κάποια πρόσφατα χρόνια, πριν γίνουν πολύ μοντέρνα τα πράγματα, ήταν εκείνες που δίδασκαν το Ευαγγέλιο στους συνανθρώπους γύρω τους. Χριστιανές μητέρες πλήρεις Πνεύματος Αγίου δίδαξαν αγίους, επισκόπους και ιεράρχες, πολλές από τις οποίες αγιοποιήθηκαν και οι ίδιες. Άλλες ομολόγησαν μέσα από βασανιστήρια, ακόμα και από ανθρώπους της οικογένειάς τους, την πίστη στο Χριστό, αγιοποιήθηκαν και αυτές. Δεν διέδωσαν, λοιπόν, το Ευαγγέλιο με το ίδιο τους το παράδειγμα, με τη ζωή τους; την αυτοθυσία τους; Με το αίμα τους; Δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και να ανακηρυχθούν διακόνισσες Κυρίου, διδάσκαλοι, κήρυκες της πίστης και της Ορθοδοξίας; Καμία, ωστόσο, δεν αναδείχτηκε ιερατικά μέσα στο ρου της χριστιανικής ιστορίας και αναρωτιέμαι πραγματικά γιατί.
Φαντάζομαι ότι σίγουρα παίζουν ρόλο κάποια εδάφια αποτρεπτικά όπως στην προς Τιμόθεον επιστολή, όπου απαγορεύει στη γυναίκα να διδάσκει ή να έχει οποιαδήποτε εξουσία υπέρ του άνδρα, πρακτικά αρνείται την ιεροσύνη στις γυναίκες. Στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή επίσης, λέει ότι είναι ντροπή οι γυναίκες να έχουν γνώμη που δεν πρέπει να την εκφέρουν εντός της εκκλησίας. Αν έχουν κάποια απορία, πρέπει να ρωτούν τους άνδρες τους. Με την προϋπόθεση βεβαίως ότι οι άνδρες ξέρουν. Και όχι απλά να ξέρουν, αλλά να έχουν δεχτεί σοφία και χάρη Πνεύματος Αγίου, ώστε να είναι σε θέση να ευαγγελίσουν τις συζύγους τους. Γι' αυτό και ο Θεός έθεσε τον σύζυγο κορυφή της οικογένειας, ως τον πρώτο λείψαντα θείας χάρης και Πνεύματος Αγίου, ο οποίος με τη σειρά του θα τα μεταδώσει στη σύζυγο, η οποία μετά ακολούθως με τη σειρά της, ως σύζυγος στον άνδρα της, μητέρα στα παιδιά της και υπεύθυνη στο σπιτικό της, θα καλείται να ευλογήσει όλη την οικογένεια με κάθε τι που υπάρχει εντός της, έμψυχο και άψυχο. Και κάπως έτσι, κλείνει ο κύκλος, ολοκληρώνεται ως μία μικρή κατ' οίκον εκκλησία με τον Χριστό αρχηγό και την οικογένεια διακόνους, μαθητές και ακολούθους. Αν κάποιο από τα μέλη αυτά σπάσει τον κύκλο, τίποτα από όσα προαναφέρθηκαν δεν ισχύει, ακυρώνονται όλα και ο κατά Χριστόν γάμος παύει να υφίσταται, γίνεται κάτι άλλο.
Αντίστοιχα, το ίδιο φαινόμενο αρχίζουμε να το βλέπουμε όλο και συχνότερα στον ευρύτερο κύκλο της Εκκλησίας. Χωρίς χάρη, πώς ενεργείς ως διάκονος, δηλαδή ως πιστός δούλος Κυρίου; Ποιον ποιμένα ακολουθείς, όταν το ευαγγελίζειν έχει γίνει τόσο διχαστικό και μπερδεμένο; Ποιος τα έχει ανακατέψει όλα έτσι και έχουν γίνει όλα μια τεράστια σαλάτα; Ποιος καλείται να διακονήσει το Ευαγγέλιο τότε; Και ποιος να το πιστέψει όταν λείπει η χάρη του Πνεύματος από τους πιστούς ορθοδόξους χριστιανούς και υπάρχει διχασμός και φιλονικία, όταν ο ίδιος ο Χριστός πρεσβεύει ειρήνη και ενότητα; Πώς να διαδοθεί το χαρμόσυνο μήνυμα, όταν ούτε οι ίδιοι οι κληρικοί καλά καλά δεν το πιστεύουν; Τι γίνεται με εμάς τους υπόλοιπους τότε; Από πού πρέπει να πιαστούμε, αν όχι από τον ίδιο τον Χριστό, την μόνη αλήθεια; Πώς βρίσκει κανείς τον σωστό ποιμένα, τον πιστό διάκονο, τον διδάσκαλο του Ευαγγελίου που ευαγγελίζει τον πραγματικό λόγο του Χριστού; Πώς να ξεχωρίσει κανείς την αλήθεια μέσα στο σκοτάδι; Ή την αλήθεια από το σκοτάδι, όταν και τα δύο έχουν αρχίσει και χάνουν σιγά σιγά το νόημά τους;
Όπως δείχνουν δυστυχώς τα πράγματα, έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή, με μια νέα πραγματικότητα με νέα δεδομένα, και με έναν ισχυρό εχθρό που δυναμώνει ολοένα περισσότερο. Ίσως, κατά την ταπεινή μου γυναικεία αφανή γνώμη, η απόταξη των γυναικών από την πίστη σε όλους τους τομείς και τις βαθμίδες της Ορθοδοξίας να μην αποβεί στρατηγικά σε μια τόσο ενδεδειγμένη επιλογή για τη μάχη που έρχεται, όπως λένε οι Γραφές, οι Πατέρες και οι Προφήτες, μπροστά μας. Που θα πει πως δεν υπάρχει πλέον ούτε ο χρόνος ούτε η πολυτέλεια να λείψει από το πλήρωμα κανείς.
Με αγάπη,
Εύα 💗
******
