Η μέρα που είδα τους Όρνιθες

Αυτή τη φορά ήμασταν οργανωμένοι. Προμηθευτήκαμε τα εισιτήρια τρεις μέρες νωρίτερα και παρακολουθούσαμε μετά περισσής προσοχής τα δελτία καιρού, τα οποία υπόσχονταν μια ηλιόλουστη χωρίς εκπλήξεις Κυριακή.

Ένας ήλιος λαμπερός μόλις είχε αρχίσει να γέρνει προς τη δύση λούζοντας με ένα ολόχρυσο φως τα ιστορικά μνημεία. Ανηφορήσαμε τον γεμάτο από κόσμο πεζόδρομο της Διονυσίου Αεροπαγίτου απολαμβάνοντας τον περίπατό μας κάτω από τον ίσκιο του ιερού βράχου. Τα τουριστικά τρενάκια γεμάτα από τους τουρίστες του όψιμου Αυγούστου ακολουθούσαν το ένα το άλλο σε ένα πολύχρωμο κονβόι που ξεσήκωνε τα παιδιά από ενθουσιασμό στο πέρασμά του.

Είχαμε φτάσει αρκετή ώρα νωρίτερα, έτσι μπορέσαμε να θαυμάσουμε για πολλοστή φορά το περίφημο θέατρο του Ηρώδη του Αττικού ή απλά Ηρώδειο όπως είναι ευρέως γνωστό. Εκεί, στους πρόποδες της Ακρόπολης ο Αθηναίος ευγενής Τιβέριος Κλαύδιος Ηρώδης ο Αττικός έμελε να χτίσει αυτό το κομψοτέχνημα προκειμένου να τιμήσει τη μνήμη της λατρεμένης του συζύγου Ασπασίας Αννίας Ρηγίλλης. Ένα θέατρο χτισμένο για μια γυναίκα, τι πιο ρομαντικό...

Ο κόσμος λιγοστός σεργιανίζει όπως κι εμείς τριγύρω στα μαρμάρινα πλακόστρωτα περιμένοντας την ώρα της έναρξης.

Στο βάθος ο Παρθενώνας και πάλι έγκλειστος πίσω από σκαλωσιές και γερανούς να ξαναφέρνει στη μνήμη τη γνωστή εικόνα που δε λέει να εξαληφθεί δεκαετίες τώρα. Παιδί ήμουν και γέρασα και ακόμα οι σκαλωσιές παραμένουν εγγενές θα έλεγε κανείς στοιχείο της Ακρόπολης χαλώντας ενοχλητικά και επίμονα κάτι από τη μαγεία της.

Παίρνουμε σιγά σιγά τις θέσεις μας. Η ώρα περνά και το θέατρο παραμένει μισο-άδειο. Πόση αντίθεση φέρνουν τώρα αυτές οι κενές από κόσμο κερκίδες σε σχέση με το αδιαχώρητο που βιώσαμε λίγες εβδομάδες νωρίτερα στην Επίδαυρο, όπου δεν έπεφτε καρφίτσα παρά τη χιλιομετρική απόσταση και παρά τις προβλέψεις της μετεωρολογικής υπηρεσίας που προμήνυε βροχές και καταιγίδες, που τελικά ακύρωσαν την παράσταση (η σχετική ανάρτηση εδώ).
Όπως έδειξαν τα πράγματα, ο μήνας Αύγουστος φέτος το είχε σκοπό να βγει όπως ακριβώς μπήκε, με τους Όρνιθες του Αριστοφάνη στο πρόγραμμά μας, ένα έργο που παραμένει επίκαιρο όσοι αιώνες κι αν περάσουν από τότε που γράφτηκε.

Ο ήλιος κρύφτηκε και ένα μισόγιομο φεγγάρι ξεπρόβαλε δειλά πίσω από τον λόφο του Φιλοπάππου παίρνοντας τη θέση του για να παρακολουθήσει και αυτό τα δρώμενα της βραδιάς.

Τα σκηνικά σκεπασμένα από λευκά αραχνοΰφαντα υφάσματα που εξαφανίστηκαν στο λεπτό με το που δόθηκε το σήμα της έναρξης αποκαλύπτοντας ένα εντυπωσιακό σκηνικό με πολλές εμπνευσμένες πινελιές, όπως αποδείχτηκε προς τέρψιν όλων, στην πορεία.

Εδώ, λεπτομέρεια με το λογότυπο του φετινού φεστιβάλ Αθηνών πάνω στο μπλουζάκι της ταξιθέτριας που, μαζί με τις οδηγίες σχετικά με τις θέσεις των θεατών, επισήμανε σε κάθε ευκαιρία ότι δεν επιτρέπονται φωτογραφίες και βιντεοσκοπήσεις κατά τη διάρκεια της πάράστασης.

Κρίμα... Εντάξει, δεν θα βγάλω φωτογραφίες από την παράσταση...

Ίσως ένα κλικ μόνο από την ιδιαιτέρως ατμοσφαιρική έναρξη του έργου, την ώρα που ανοίγει η αυλαία αποκαλύπτοντας μέρος του τείχους που έχτισαν τα πουλιά για να προστατέψουν τη καινούργια τους πόλη ως οι νέοι κυρίαρχοι του ουρανού και της γης. 

Εντάξει, ίσως ένα κλικ ακόμα στα κλεφτά κάπου στα μισά και στο περίπου, αφού δεν μπορούσα να φέρω την κάμερα στο πρόσωπό μου γιατί θα γινόμουν αντιληπτή.

Καλά, και ένα τελευταίο κλικ στο φινάλε, στην τελευταία υπόκλιση του καστ του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, το οποίο παρουσίασε μια εκπληκτική και προσεγμένη δουλειά από το πρώτο λεπτό ως το τελευταίο. Όλοι τους έπαιξαν καταπληκτικά και, φυσικά, καταχειροκροτήθηκαν με ένα χειροκρότημα ενθουσιώδες που διήρκησε ώρα πολλή.

Αίσθηση έκανε ο σεβασμός που έδειξαν οι εμπνευστές της παράστασης στο κείμενο του μεγάλου αρχαίου κωμικού, καθώς και η ολόφρεσκη και ευρηματικότατη σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα που καθήλωσε τους θεατές. Το κλου που αιφνιδίασε ευχάριστα με την ευρηματικότητά του τους πάντες ήταν αναμφισβήτητα ο τρόπος παρουσίασης της ομάδας των απεσταλμένων ολύμπιων θεών στη Νεφελοκοκκυγία. Δεν υπήρξε θεατής που να μην ξεκαρδίστηκε στο γέλιο, αφού ο τρόπος που παρουσιάστηκαν ήταν πραγματικά ιδιοφυής και πάρα πολύ αστείος.
Ένα συνονθύλευμα άψυχου και έμψυχου υλικού με κορμό κατασκευασμένο ως γλυπτό σύμπλεγμα που αναπαριστούσε τρεις θεούς και με μέλη πτυσσόμενα και ολοζώντανα που στο τέλος έτρεχαν αριστερά και δεξιά (όντας ενσωματωμένα πάνω στους ίδιους τους ηθοποιούς που απάρτιζαν αυτό το ανεπανάληπτο κατασκεύασμα) με σκοπό να ορμήσουν στο μαγειρεμένο κρέας, καθότι πεινασμένοι μέχρι λιμοκτονίας τώρα που το τείχος εμπόδιζε την τσίκνα από τις θυσίες των ανθρώπων να φτάσει στους θεούς, οι οποίοι εύλογα διαμαρτύρονταν για τη νέα τάξη πραγμάτων που τους είχε επιβληθεί από τα πουλιά.

Για πιο ολοκληρωμένη άποψη, μπορείτε να διαβάσετε την υπόθεση της αρχαίας κωμωδίας Όρνιθες του Αριστοφάνη εδώ.

Μεταφέρω, ωστόσο, το σημείωμα του σκηνοθέτη Γιάννη Κακλέα σχετικά με την παράσταση:

"Ένα ταξίδι στην επιθυμία για ένα κόσμο ελεύθερο, ένα κόσμο δίκαιο, με αίτημα την Ευτυχία είναι  οι « Όρνιθες » του Αριστοφάνη. Ο μεγάλος αυτός σατιρικός ποιητής μας διηγείται μια ιστορία ανατροπής μιας κοινωνίας διεφθαρμένης, παρακμιακής, μιας κοινωνίας που υποβαθμίζει την επιθυμία για Ζωή, σε αγωνιώδη προσπάθεια για Επιβίωση.

Οι «Όρνιθες» είναι ένα κείμενο πολιτικό και ταυτόχρονα μια ποιητική παραβολή που καυτηριάζει ένα κόσμο απάνθρωπο και ονειρεύεται «μια κοινωνία πουλιών», δηλαδή μια κοινωνία με φαντασία, που υιοθετεί τις Αρχετυπικές αξίες του Δικαίου, της Αξιοκρατίας και της Διαρκούς Κίνησης. Μια κοινωνία που μπορεί να φαντάζει απραγματοποίητη,  αλλά που ο Άνθρωπος αν σταματήσει να την επιθυμεί κινδυνεύει με αφανισμό.

Οι «Όρνιθες» είναι ένα έργο τόσο σύγχρονο όσο και η ανάγκη του ανθρώπου να πετάξει πάνω από τις ατομικές και κοινωνικές δεσμεύσεις του και να δημιουργήσει  μια «άλλη» κοινωνία, χωρίς υποκρισία, φόβο, καταστροφική μανία και κοινωνική αδικία.

Ουτοπικό; Από εμάς εξαρτάται!

Γιάννης Κακλέας
Σκηνοθέτης"

Στο δρόμο της επιστροφής περνάμε μπροστά από το Μουσείο Ακρόπολης. Τα φρεσκογυαλισμένα μάρμαρα λάμπουν κάτω από το φως των προβολέων δημιουργώντας ένα υποβλητικό θέαμα που μαγνητίζει το βλέμμα όσες φορές κι αν το δεις, φέρνοντας στο νου την ίδια σκέψη που έκανε τον σκηνοθέτη να αναρωτηθεί, για μια δεύτερη φορά:

Ουτοπικό; Από εμάς εξαρτάται!