Καλησπέρα, καλησπέρα και καλό Σεπτέμβρη, που εγκαινιάστηκε με βροχές, δροσιές και βοριαδάκια και ήταν το καλύτερό μου. Λατρεύω το φθινόπωρο, και τον χειμώνα, και την άνοιξη. Βασικά, λατρεύω όλες τις εποχές του χρόνου πλην του καλοκαιριού ..κι ας είμαι γεννημένη μέσα στο κατακαλόκαιρο. Κι ας τρελαίνομαι για τα φρούτα του Αυγούστου, πόσο μάλλον τα δικά μας που, χάρη στον άνδρα μου, έδωσαν ρεσιτάλ παραγωγής σε ποιότητα και ποσότητα φέτος. Η Εύα του Αυγούστου μπήκε αισίως στο δεύτερο μισό του αιώνα της, που δεν έχει λίγες μέρες που εγκαινιάστηκε. Στρογγυλό 50άρι, παιδιά. Λίγο οδυνηρό στην αρχή σαν αριθμός, αλλά όσο το συνειδητοποιώ νομίζω ότι μου αρέσει. Μου αρέσει πολύ! Έτσι, που μεγαλώνω και γίνομαι η πραγματικότητα όλων αυτών που ονειρευόμουν και σχεδίαζα, να βλέπεις τους στόχους σου σαν άτομο, σαν οικογένεια να εκπληρώνονται, να κλείνεις κύκλους και να προχωράς παρακάτω μαζί με όλους εκείνους που ξέρεις και αγαπάς να κάνουν τις δικές τους παράλληλες διαδρομές και όλοι μαζί να προχωράμε παρακάτω..
Ωραία πράγματα.
Πάμε όμως στα δικά μας.
Γένεση, Κεφάλαιο 4
Σε αυτή την ανάρτηση θα μιλήσω λίγο για το επόμενο κεφάλαιο του βιβλίου Γένεση της Αγίας Γραφής. Είναι το κεφάλαιο 4 και αναφέρεται στον Κάιν και τον Άβελ και το πώς ο πρώτος σκότωσε τον δεύτερο. Η πρώτη δολοφονία της Αγίας Γραφής, η πρώτη αδελφοκτονία και η συνέχεια της πτώσης του ανθρώπινου είδους που θα συντελείται από εδώ και στο εξής χωρίς φρένο και χωρίς σταματημό, πλην εξαιρέσεων που θα βλέπουμε εδώ κι εκεί, από ανθρώπους της Αγίας Γραφής ως φωτεινό παράδειγμα του τι μπορεί να πετύχει ο άνθρωπος όταν ακολουθεί τις εντολές του Θεού.
Έχει προηγηθεί, όπως έχουμε πει, ο διωγμός του Αδάμ και της Εύας από τον Παράδεισο και τώρα βρισκόμαστε με τους πρωτόπλαστους έξω από την αγκαλιά του Θεού, μόνοι και αποκομμένοι από την ασφάλεια, την αγάπη και την προστασία που συνειδητοποιούν πως έχουν χάσει. Το γιατί ο Θεός στέκεται τόσο αυστηρά απέναντι στο ζευγάρι, χωρίς να δείχνει -φαινομενικά- τη συμπόνοια και τη συγχώρεση, ώστε να τους φέρει πίσω στον αγαπημένο Κήπο, είναι κάτι που ξενίζει ίσως αρκετό κόσμο. Καλά, ο Θεός δεν είναι Θεός της Αγάπης; Γιατί τους έδιωξε τιμωρώντας τους τόσο αυστηρά και τόσο απόλυτα; Γιατί δεν τους συγχώρεσε ώστε όλα να έρθουν στην πρότερη κατάσταση και να συνεχίσουν από εκεί που είχαν μείνει να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το κυριότερο χαρακτηριστικό του Θεού είναι η Αγιότητα. "Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος ελέησον ημάς" δεν λέμε στην προσευχή μας όταν κάνουμε τον σταυρό μας; Η Αγιότητα είναι ο ορισμός της θεϊκής υπόστασης. Ο Θεός είναι τέλειος, ο Ων, αυτός που ήταν, είναι και θα είναι. Δεν υπάρχει ψεγάδι στον Θεό. Αυτή η τελειότητα λοιπόν του Θεού, απαιτεί τελειότητα και σε ό,τι βρίσκεται γύρω του. Απαιτεί τα δημιουργήματά του να είναι εξίσου τέλεια. Αγιότητα και τελειότητα ως προς την Αγία Γραφή είναι έννοιες ταυτόσημες. Όταν είσαι άγιος σημαίνει ότι είσαι τέλειος. Και το αντίστροφο. Άγιοι είναι αυτοί που έχουν αγγίξει την τελειότητα του Θεού. Γι' αυτό και για τον Θεό είναι αδύνατο να δεχτεί οτιδήποτε λιγότερο από αυτό. Όταν ο Θεός δημιούργησε τον πρώτο άνθρωπο, τον δημιούργησε κατ' εικόνα και ομοίωση. Αυτό τι σημαίνει; Ότι και ο άνθρωπος είναι εξίσου τέλειος με τον δημιουργό του.
Έτσι ξεκίνησε τουλάχιστον, ώσπου μπήκε στη μέση η αμαρτία και όλα άλλαξαν. Γιατί αμαρτία, πάλι στα μάτια του Θεού, σημαίνει μη τελειότητα. Οτιδήποτε δεν σε κάνει τέλειο, δηλαδή χωρίς λάθη, δηλαδή αναμάρτητο = χωρίς αμαρτίες, δεν σε εξισώνει με τον Θεό, που είναι ο τέλειος, ο αναμάρτητος, ο χωρίς λάθη, ο Άγιος. Σκέφτεστε κάποιον άλλον που να έχει κάνει το ίδιο και να είναι εξίσου τέλειος, εξίσου αναμάρτητος; Φυσικά και ξέρουμε, τον Χριστό. Ο οποίος Χριστός ήταν ο πλέον αναμάρτητος, τόσο δε που ακόμα και η σύλληψή του από γυναίκα παρθένο, χωρίς σαρκική διαμεσολάβηση για την όλη διαδικασία που επιβαλλόταν για να έρθει στον κόσμο μας, εννοώ των απλών θνητών, σύμφωνα με το σχέδιο του Θεού, και που τον εξίσωνε σε αγιοσύνη με τον Θεό Πατέρα.
Είναι εκπληκτικό το πώς λειτουργούν οι λέξεις μερικές φορές, γιατί στην προκειμένη, η λέξη αμαρτία [ρ. αμαρτέω] ήταν γνωστή ήδη από τους ομηρικούς χρόνους, που σήμαινε αποτυγχάνω στον σκοπό μου, αστοχώ, πέφτω σε σφάλμα, διαπράττω ασέβεια..! Και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, αν μη τι άλλο, αυτό που ήξεραν καλά ήταν να σέβονται τα θεία πάνω απ' όλα.
Αφήνουμε όμως λίγο τη γλωσσολογία με τα ετυμολογικά μας και πάμε στην άλγεβρα να ξαναθυμηθούμε βασικές ιδιότητες πραγματικών αριθμών από το Γυμνάσιο:
Θεός + αγιότητα = ταύτιση // Θεός + αμαρτία = αντίθεση
Θεός = αγιότητα = άνθρωπος // Θεός = άνθρωπος = Θεός
Όταν λοιπόν ο άνθρωπος παύει να ταυτίζεται με την αγιότητα, παύει να ταυτίζεται και με τον Θεό.
Και η αγιότητα χάθηκε με τον πρώτο πειρασμό, την πρώτη πτώση του ανθρώπου και τον διωγμό του από τον Παράδεισο. Μπορεί κανείς να επιστρέψει; θα ρωτούσε κανείς. Η Αγία Γραφή (άρα, ο Λόγος του Θεού) βεβαιώνει ότι μπορεί. Πώς; Με τη σωτηρία που του υπόσχεται ο επίσης αναμάρτητος, ο Ιησούς Χριστός. Ο οποίος θυσιάστηκε για την ανθρωπότητα, ώστε να σηκώσει Εκείνος όλη την αμαρτία του κόσμου και να μπορέσουμε εμείς, οι κοινοί θνητοί, να μετανοήσουμε και να επιστρέψουμε σώοι και ασφαλείς πίσω στην αγκαλιά του δημιουργού μας.
Ένας δεύτερος λόγος, που μας εισάγει και στο θέμα του Κάιν και του Άβελ, είναι ότι οι πρωτόπλαστοι ουσιαστικά δεν μετανόησαν. Θυμάται κανείς τους να ζήτησε συγγνώμη; Να κατάλαβε το λάθος του και να είπε όχι στην αμαρτία; Νννν..όχι. Κανείς τους δεν μετανόησε. Γιατί; Γιατί το ζευγάρι μας, ο Αδάμ και η Εύα έχουν πλέον γευτεί το δέντρο της γνώσης. Ξέρετε τι θα πει αυτό; Όλος ο κόσμος είναι στα πόδια τους. Η υπόσχεση, η προσδοκία ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν. Ό,τι θέλουν, όμως; Όχι ακριβώς. Ό,τι θέλουν εκτός από το ότι δεν έχουν τον Θεό με το μέρος τους. Όχι επειδή ο Θεός δεν τους θέλει. Επειδή δεν θέλουν οι ίδιοι. Ο πειρασμός είναι μεγάλος, οι προκλήσεις-προσκλήσεις της επίγειας ζωής είναι παραπάνω από δελεαστικές. Αρχίζουν να απομακρύνονται, να αποκόβονται από τον Δημιουργό Πατέρα, να γίνονται αυτόνομοι, ανεξάρτητοι. Κυρίαρχοι του εαυτού τους. Ελευθερία σε όλο της το μεγαλείο. Και ο αντίποδας; Είναι καλό αυτό που γίνεται εδώ;
Εννοείται πως δεν θα απαντήσω εγώ σε αυτό. Την απάντηση τη δίνει ο καθένας μόνος του σύμφωνα με τις επιλογές που κάνει.
Ας πούμε όμως λίγα λόγια για την υπόθεση:
Οι πρωτόπλαστοι όπως προείπαμε βρίσκονται εκτός Παραδείσου. Έχουν κάνει τα παιδάκια τους, πρώτα τον Κάιν, ύστερα τον Άβελ. Τα παιδιά μεγαλώνουν. Ο Κάιν γίνεται γεωργός, ο Άβελ βοσκός. Ο Κάιν προσφέρει καρπούς στον Θεό, ο Άβελ προσφέρει ζώα. Ο Κάιν εξοργίζεται που νομίζει πως ο Θεός δεν του έδωσε την ίδια σημασία που έδωσε και στον Άβελ. Ο Θεός προσπαθεί να τον νουθετήσει. Ο Κάιν αρνούμενος φεύγει, βρίσκει τον αδελφό του στα χωράφια και τον φονεύει. Ο Θεός διώχνει τον Κάιν. Ο Κάιν φεύγει. Ακολουθούν οι απόγονοι του Κάιν, μια σειρά από ονόματα που διαδέχονται το ένα το άλλο. Το κεφάλαιο τελειώνει με τον Αδάμ και την Εύα να κάνουν έναν ακόμη γιο στη θέση του αδικοχαμένου Άβελ και του δίνουν το όνομα Σηθ. Ο Σηθ με τη σειρά του μεγαλώνοντας, αποκτά τον δικό του γιο με το όνομα Ενώς. "Τότε έγινε αρχή να ονομάζονται με το όνομα του Κυρίου." (Γέν. 4:26)
Όταν άρχισα να διαβάζω το συγκεκριμένο κεφάλαιο, καταλάβαινα ότι κάτι δεν μου καθόταν καλά. Ήξερα βέβαια την υπόθεση όπως φαντάζομαι την ξέρουν όλοι, ο κακός Κάιν που σκότωσε τον καλό Άβελ κτλ., αλλά ερχόμουν σε αντίθεση, σε δίλημμα μάλλον πάνω σε αυτά που διάβαζα. Παραθέτω τα εδάφια:
"ο Άβελ ήταν βοσκός προβάτων, ενώ ο Κάιν ήταν γεωργός. (4:2)
Και ύστερα από μέρες ο Κάιν πρόσφερε από τους καρπούς της γης προσφορά στον Κύριο." (4:3)"
[Τι βλέπουμε εδώ; Ότι πρώτος ο Κάιν κάνει την προσφορά του. Ωραία; Προχωράμε:]
"Και ο Αβελ πρόσφερε και αυτός από τα πρωτότοκα των προβάτων του, και από το πάχος τους." (4:4)
"Και ο Κύριος κοίταξε με ευμένεια επάνω στον Άβελ, και επάνω στην προσφορά του. (4:4)
Επάνω στον Κάιν, όμως, και επάνω στην προσφορά του δεν κοίταξε." (4:5)
Και ο Κάιν αγανάκτησε πάρα πολύ, και κατσούφιασε το πρόσωπό του. (4:5)
Βλέπω λοιπόν εδώ έναν Κάιν που ασχολείται με τη γη και τους καρπούς της. Λογικό δεν είναι για κάποιον που παράγει καρπούς, να προσφέρει στον Θεό του αυτό που παράγει, δηλαδή καρπούς;
Αυτό έκανε, πήρε τους καρπούς και τους προσέφερε στον Θεό. Γιατί το έκανε; Από σεβασμό στον δημιουγό Πατέρα; Από οικογενειακή εθιμοτυπία, ως παιδί γονιών που προσφέρουν και εκείνοι προσφορές στον Θεό; Από εξιλέωση των λαθών του παρελθόντος εξαιτίας των γονιών του;
Όλα θα μπορούσαν να έχουν λογική. Αυτό που για μένα δεν έχει λογική είναι ότι έρχεται ο δεύτερος γιος, ο Άβελ, ο οποίος είπαμε ότι είναι βοσκός. Και τι κάνει; Ακολουθεί το παράδειγμα του Κάιν που ήδη έχει προσφέρει πρώτος τα δώρα του και αντιγράφει τρόπον τινά τη διαδικασία. Ο Κάιν είχε καρπούς να προσφέρει, αυτό έκανε. Ο Άβελ δεν είχε καρπούς, είχε πρόβατα. Τι προσφέρει; Πρόβατα! Ο Άβελ δηλαδή έκανε το ίδιο που είχε κάνει και ο Κάιν, πρόβατα είχε, πρόβατα πρόσφερε. Πού λοιπόν το διαφορετικό; Γιατί ο ένας ευαρέστησε τον Θεό, ενώ ο άλλος όχι; Γιατί βλέπουμε τον Κάιν να κατσουφιάζει και να φεύγει; Τι του συμβαίνει;
Μπορεί να ζήλεψε, ανθρώπινο είναι. Ο δεύτερος γιος κάνει καλύτερη προσφορά. Όμως το ίδιο είχε κάνει και ο πρώτος, και μάλιστα, πρώτα. Πού λοιπόν υπήρχε το πρόβλημα; Εννοώ από τα μάτια του Θεού. Γιατί αυτό είναι που ψάχνουμε να αναζητήσουμε, την αλήθεια του Θεού, όχι των ανθρώπων, του Δημιουργού και όχι του δημιουργήματος.
Καθόμουν λοιπόν και το σκεφτόμουνα και κατέληξα σε μερικές σκέψεις που μοιράζομαι μαζί σας:
α) Ο Κάιν πράγματι έκανε την πρώτη προφορά. Ο Άβελ όμως, έκανε την καλύτερη, γιατί ο Άβελ ασχολήθηκε περισσότερο, με περισσότερο ζήλο. Είδε τον αδελφό του που μάζεψε τους έτοιμους καρπούς, πήρε ένα -δεν ξέρω- σακκί, το κατέθεσε κι έφυγε. Ο Άβελ πήγε και έψαξε στο κοπάδι του και βρήκε τα πιο παχειά και τα πιο καλοαναθρεμμένα από αυτά, προκειμένου να τα προσφέρει στον Θεό Πατέρα του. Στερήθηκε δηλαδή τα καλύτερά του ζώα για να τα δώσει με όλη του τη διάθεση, επειδή το ήθελε, όχι επειδή έπρεπε να το κάνει ή να βρει κάποια πρόβατα από το σωρό και να τα προσφέρει χωρίς να στερηθεί κάτι. Ο Άβελ εδώ έκανε τη διαφορά κερδίζοντας έτσι την εύνοια του Θεού. Αυτό που έκανε, στην ουσία ήταν το ένα βήμα παραπάνω που ζητούσε ο Θεός να δει, και το είδε, ενώ στον Κάιν δεν μπορούσε να το δει. Τον ζήλο, την όρεξή του, την αυτοθυσία του τρόπον τινά, να δώσει ό,τι καλύτερο είχε με όλη του την καρδιά.
Αυτή την αγάπη ο Κάιν δεν την έδειξε. Ο Κάιν έκανε μια πράξη ρουτίνας, εντάξει, βρήκαμε κάποιους καρπούς απ' το σωρό, τους ακουμπήσαμε χάμω, συνεχίζουμε τη δουλειά μας. Ναι, και οι δύο έκαναν το ίδιο ακριβώς πράγμα, και τα δύο αδέλφια προσέφεραν αυτό που προσέφεραν. Πόσο όμως φάνηκε στα μάτια του Θεού ο ενθουσιασμός και η αγάπη του ενός και πόσο του άλλου;
Βλέπουμε λοιπόν, ότι στη λεπτομέρεια κρύβεται η αλήθεια και αυτό είναι κάτι που θα το βλέπουμε συχνά πυκνά σε όλη την Αγία Γραφή. (Παρένθεση εδώ: είναι διαπιστωμένο πως όταν διαβάζουμε κάτι μέσα στην Αγία Γραφή συχνά και κατ' επανάληψη, είναι μια νήξη ότι κάτι σημαντικό λέγεται εδώ που πρέπει να δώσουμε επιπλέον προσοχή.) Είναι σα να φτιάχνεις ας πούμε το νοικοκυριό σου και να το κάνεις αγγαρεία. Ή να πρέπει να φτιάξεις στον άνδρα σου ένα πιάτο φαγητό όταν έρχεται κουρασμένος π.χ. από τη δουλειά και εσύ να δυσανασχετείς ή να μουρμουράς με το ένα ή το άλλο και στο τέλος να χαλάς ολονών τη διάθεση. Το ίδιο πιάτο φτιάχνουμε, όμως πώς το εισπράττει ο δικός μου άνδρας και πώς ο δικός σου; Κάπως έτσι.
Πάμε όμως λίγο παρακάτω στο ιερό κείμενο:
"Και ο Κύριος είπε στον Κάιν: Γιατί αγανάκτησες; Και γιατί κατσούφιασε το πρόσωπό σου; (4:6)
Αν εσύ ενεργείς σωστά, δεν θα είσαι ευπρόσδεκτος; Αν, όμως, δεν ενεργείς σωστά, στην πόρτα βρίσκεται η αμαρτία. Αλλά, σε σένα θα είναι η επιθυμία του, και εσύ θα εξουσιάζεις επάνω του." (4:7)
Εδώ βλέπουμε τον Πατέρα να νουθετεί τον γιο. Αναρωτιέται, θέτοντας ερώτηση υποδηλώνοντας απάντηση. Κακώς αγανακτείς και κακώς κατσουφιάζεις. Φυσικά και θέλω να είσαι ευπρόσδεκτος, παιδί μου είσαι, όμως, κάνε το σωστό. Όχι επειδή εγώ ο Πατέρας το έχω ανάγκη, το έχεις ανάγκη εσύ. Εσύ χρειάζεσαι να δεις τα πράγματα σωστά, να ανοίξεις τα μάτια σου, να μη μιζεριάζεις και να μην αγανακτείς φτιάχνοντας μόνος σου σενάρια φαντασίας. Εννοείται ότι σε θέλω και θέλω το καλό σου και επειδή ξέρω (ως Άγιος, δλδ τέλειος) τι είναι καλό για σένα, οφείλω να σε προειδοποιήσω, να σου χτυπήσω καμπανάκι κινδύνου. Εδώ που πηγαίνεις, είναι θολά νερά, είναι οι επιθυμίες σου και τα πάθη σου, που θα πει ότι διολισθαίνεις στην αμαρτία, απομακρύνεσαι δηλαδή από μένα, από την ασφάλεια που σου εξασφαλίζω και από τη φροντίδα και την αγάπη που σου δείχνω. Όμως οφείλω να σου το πω, γιατί αυτό είναι ελευθερία στα μάτια του Θεού: σου δείχνω πού χωλαίνεις, σε προειδοποιώ με τον α' ή τον β' τρόπο, όμως η επιλογή είναι δική σου. Όπως και η ευθύνη.
Η επιλογή που κάνει ο Κάιν τον απομακρύνει ακόμα περισσότερο από τη νουθεσία του Θεού Πατέρα. Οργίζεται και επαναστατεί. Εκδικείται. Βρίσκει τον ανίδεο Άβελ, τον οδηγεί στα χωράφια, τον αρπάζει βίαια και τον δολοφονεί. Ο λόγος; Να ξεθυμάνει το πάθος του; Λίγοι σκοτώνουν σήμερα από εκδίκηση; Από τη ζήλεια του αδελφού; Σύμπλεγμα κατωτερότητας δεν είναι αυτό; Δυσαρέσκεια στα θέλω του Πατέρα; Πόσα παιδιά παίρνουν τον δρόμο της φυγής, όντας ακόμα ανώριμα να πάρουν τις σωστές αποφάσεις στη ζωή.. Όλα αυτά που προκαλούνται από επιλογές του Κάιν, οδηγούν στην καταστροφή, κάτι που δεν θα συνέβαινε αν δεν δεχόταν τη νουθεσία του Πατέρα. Γίνεται δολοφόνος του αδελφού του, αδελφοκτόνος δηλαδή, σκοτώνει το παιδί των γονιών του, προκαλεί ύβρι (κατά την αρχαιοελληνική έννοια της λέξης) απέναντι στον Θεό, λέει ψέματα απέναντι στο Θεό (επίσης μέγιστη αμαρτία), καταπατεί εντολές, γίνεται φυγάς, αφού όλοι οι υπόλοιποι θέλουν να τον σκοτώσουν ως δικαίωση για την δολοφονία του Άβελ και φεύγει κυνηγημένος από τον τόπο του, την οικογένειά του και τον Θεό. Ποιος λοιπόν καταστρέφεται μακριά από το θέλημα του Θεού και ποιος όχι;
β) Ένα δεύτερο πεδίο μπορεί να αναλυθεί εδώ και σε συμβολικό επίπεδο. Ο Κάιν είναι αυτός που φεύγει από τα πέριξ του Παραδείσου. Είναι ο πρώτος που θα χτίσει πόλη μόνος του, μάλιστα την ονοματίζει με το όνομα του γιου του. Βλέπουμε εδώ την απαρχή του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο Κάιν είναι ο πρώτος εξερευνητής, ο πρώτος αρχιτέκτονας, ο πρώτος που άνοιξε τα φτερά του μακριά από Θεό και οικογένεια. Αυτονομήθηκε πλήρως, εκατό τοις εκατό, όταν οι γονείς του απλά φαντασιώνονταν στην ιδέα της αυτονόμησης. Ήταν πλέον αυτός που όριζε τη μοίρα του, τη ζωή του, το μέλλον του, όλα όσα με λίγα λόγια θεωρούμε για εμάς σήμερα ως πραγματικότητα. Γιατί στην ουσία, αν συγκρίνουμε αυτό που είμαστε σήμερα ως κοινωνία και ως άτομα, όλα αυτά που επιτυγχάνουμε, τεχνολογία, επιστήμες, ευκολίες, χρήμα, καλή ζωή, στόχοι, πάθη, ηδονές που ικανοποιούν την εμφάνισή μας, τη φήμη μας, το πρεστίζ και όλα τα σχετικά, είμαστε εμείς, η σύγχρονη κοινωνία. Οι σημερινοί άνθρωποι. Είμαστε ο Κάιν. Διαβάζουμε στην Αγία Γραφή για τον καλό αθώο Άβελ και ταυτιζόμαστε μαζί του, θέλουμε να το κάνουμε μέσα από την ψυχή μας, γιατί η ψυχή μας γνωρίζει ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό (ας μην ξεχνάμε ότι γνωρίζουμε ήδη τι σημαίνει δέντρο της γνώσης για μας), όμως στην πραγματικότητα ταυτιζόμαστε με τον Κάιν. Γιατί; Γιατί, όπως λέει το ιερό κείμενο, η αμαρτία έχει συντελεστεί ήδη από την στιγμή που, ως οι συνεχιστές του Κάιν, είπαμε όχι στον Θεό. Που επιλέξαμε όπως και ο Κάιν τον δικό μας δρόμο μακριά από την προστασία Του, μακριά από την Οικογένεια και την ασφάλεια του Σπιτιού του. Καλώς; Κακώς; Εννοείται ότι και πάλι δεν θα απαντήσω, αφού και πάλι είναι κάτι που μέλει να απαντηθεί από τον καθέναν μας ξεχωριστά.
Νώε στο επόμενο κεφάλαιο. Μέχρι την επόμενη φορά, λοιπόν!
Με αγάπη,
Εύα
Ωραία πράγματα.
Πάμε όμως στα δικά μας.
Γένεση, Κεφάλαιο 4
Σε αυτή την ανάρτηση θα μιλήσω λίγο για το επόμενο κεφάλαιο του βιβλίου Γένεση της Αγίας Γραφής. Είναι το κεφάλαιο 4 και αναφέρεται στον Κάιν και τον Άβελ και το πώς ο πρώτος σκότωσε τον δεύτερο. Η πρώτη δολοφονία της Αγίας Γραφής, η πρώτη αδελφοκτονία και η συνέχεια της πτώσης του ανθρώπινου είδους που θα συντελείται από εδώ και στο εξής χωρίς φρένο και χωρίς σταματημό, πλην εξαιρέσεων που θα βλέπουμε εδώ κι εκεί, από ανθρώπους της Αγίας Γραφής ως φωτεινό παράδειγμα του τι μπορεί να πετύχει ο άνθρωπος όταν ακολουθεί τις εντολές του Θεού.
Έχει προηγηθεί, όπως έχουμε πει, ο διωγμός του Αδάμ και της Εύας από τον Παράδεισο και τώρα βρισκόμαστε με τους πρωτόπλαστους έξω από την αγκαλιά του Θεού, μόνοι και αποκομμένοι από την ασφάλεια, την αγάπη και την προστασία που συνειδητοποιούν πως έχουν χάσει. Το γιατί ο Θεός στέκεται τόσο αυστηρά απέναντι στο ζευγάρι, χωρίς να δείχνει -φαινομενικά- τη συμπόνοια και τη συγχώρεση, ώστε να τους φέρει πίσω στον αγαπημένο Κήπο, είναι κάτι που ξενίζει ίσως αρκετό κόσμο. Καλά, ο Θεός δεν είναι Θεός της Αγάπης; Γιατί τους έδιωξε τιμωρώντας τους τόσο αυστηρά και τόσο απόλυτα; Γιατί δεν τους συγχώρεσε ώστε όλα να έρθουν στην πρότερη κατάσταση και να συνεχίσουν από εκεί που είχαν μείνει να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το κυριότερο χαρακτηριστικό του Θεού είναι η Αγιότητα. "Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος ελέησον ημάς" δεν λέμε στην προσευχή μας όταν κάνουμε τον σταυρό μας; Η Αγιότητα είναι ο ορισμός της θεϊκής υπόστασης. Ο Θεός είναι τέλειος, ο Ων, αυτός που ήταν, είναι και θα είναι. Δεν υπάρχει ψεγάδι στον Θεό. Αυτή η τελειότητα λοιπόν του Θεού, απαιτεί τελειότητα και σε ό,τι βρίσκεται γύρω του. Απαιτεί τα δημιουργήματά του να είναι εξίσου τέλεια. Αγιότητα και τελειότητα ως προς την Αγία Γραφή είναι έννοιες ταυτόσημες. Όταν είσαι άγιος σημαίνει ότι είσαι τέλειος. Και το αντίστροφο. Άγιοι είναι αυτοί που έχουν αγγίξει την τελειότητα του Θεού. Γι' αυτό και για τον Θεό είναι αδύνατο να δεχτεί οτιδήποτε λιγότερο από αυτό. Όταν ο Θεός δημιούργησε τον πρώτο άνθρωπο, τον δημιούργησε κατ' εικόνα και ομοίωση. Αυτό τι σημαίνει; Ότι και ο άνθρωπος είναι εξίσου τέλειος με τον δημιουργό του.
Έτσι ξεκίνησε τουλάχιστον, ώσπου μπήκε στη μέση η αμαρτία και όλα άλλαξαν. Γιατί αμαρτία, πάλι στα μάτια του Θεού, σημαίνει μη τελειότητα. Οτιδήποτε δεν σε κάνει τέλειο, δηλαδή χωρίς λάθη, δηλαδή αναμάρτητο = χωρίς αμαρτίες, δεν σε εξισώνει με τον Θεό, που είναι ο τέλειος, ο αναμάρτητος, ο χωρίς λάθη, ο Άγιος. Σκέφτεστε κάποιον άλλον που να έχει κάνει το ίδιο και να είναι εξίσου τέλειος, εξίσου αναμάρτητος; Φυσικά και ξέρουμε, τον Χριστό. Ο οποίος Χριστός ήταν ο πλέον αναμάρτητος, τόσο δε που ακόμα και η σύλληψή του από γυναίκα παρθένο, χωρίς σαρκική διαμεσολάβηση για την όλη διαδικασία που επιβαλλόταν για να έρθει στον κόσμο μας, εννοώ των απλών θνητών, σύμφωνα με το σχέδιο του Θεού, και που τον εξίσωνε σε αγιοσύνη με τον Θεό Πατέρα.
Είναι εκπληκτικό το πώς λειτουργούν οι λέξεις μερικές φορές, γιατί στην προκειμένη, η λέξη αμαρτία [ρ. αμαρτέω] ήταν γνωστή ήδη από τους ομηρικούς χρόνους, που σήμαινε αποτυγχάνω στον σκοπό μου, αστοχώ, πέφτω σε σφάλμα, διαπράττω ασέβεια..! Και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, αν μη τι άλλο, αυτό που ήξεραν καλά ήταν να σέβονται τα θεία πάνω απ' όλα.
Αφήνουμε όμως λίγο τη γλωσσολογία με τα ετυμολογικά μας και πάμε στην άλγεβρα να ξαναθυμηθούμε βασικές ιδιότητες πραγματικών αριθμών από το Γυμνάσιο:
Θεός + αγιότητα = ταύτιση // Θεός + αμαρτία = αντίθεση
Θεός = αγιότητα = άνθρωπος // Θεός = άνθρωπος = Θεός
Όταν λοιπόν ο άνθρωπος παύει να ταυτίζεται με την αγιότητα, παύει να ταυτίζεται και με τον Θεό.
Και η αγιότητα χάθηκε με τον πρώτο πειρασμό, την πρώτη πτώση του ανθρώπου και τον διωγμό του από τον Παράδεισο. Μπορεί κανείς να επιστρέψει; θα ρωτούσε κανείς. Η Αγία Γραφή (άρα, ο Λόγος του Θεού) βεβαιώνει ότι μπορεί. Πώς; Με τη σωτηρία που του υπόσχεται ο επίσης αναμάρτητος, ο Ιησούς Χριστός. Ο οποίος θυσιάστηκε για την ανθρωπότητα, ώστε να σηκώσει Εκείνος όλη την αμαρτία του κόσμου και να μπορέσουμε εμείς, οι κοινοί θνητοί, να μετανοήσουμε και να επιστρέψουμε σώοι και ασφαλείς πίσω στην αγκαλιά του δημιουργού μας.
Ένας δεύτερος λόγος, που μας εισάγει και στο θέμα του Κάιν και του Άβελ, είναι ότι οι πρωτόπλαστοι ουσιαστικά δεν μετανόησαν. Θυμάται κανείς τους να ζήτησε συγγνώμη; Να κατάλαβε το λάθος του και να είπε όχι στην αμαρτία; Νννν..όχι. Κανείς τους δεν μετανόησε. Γιατί; Γιατί το ζευγάρι μας, ο Αδάμ και η Εύα έχουν πλέον γευτεί το δέντρο της γνώσης. Ξέρετε τι θα πει αυτό; Όλος ο κόσμος είναι στα πόδια τους. Η υπόσχεση, η προσδοκία ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν. Ό,τι θέλουν, όμως; Όχι ακριβώς. Ό,τι θέλουν εκτός από το ότι δεν έχουν τον Θεό με το μέρος τους. Όχι επειδή ο Θεός δεν τους θέλει. Επειδή δεν θέλουν οι ίδιοι. Ο πειρασμός είναι μεγάλος, οι προκλήσεις-προσκλήσεις της επίγειας ζωής είναι παραπάνω από δελεαστικές. Αρχίζουν να απομακρύνονται, να αποκόβονται από τον Δημιουργό Πατέρα, να γίνονται αυτόνομοι, ανεξάρτητοι. Κυρίαρχοι του εαυτού τους. Ελευθερία σε όλο της το μεγαλείο. Και ο αντίποδας; Είναι καλό αυτό που γίνεται εδώ;
Εννοείται πως δεν θα απαντήσω εγώ σε αυτό. Την απάντηση τη δίνει ο καθένας μόνος του σύμφωνα με τις επιλογές που κάνει.
Ας πούμε όμως λίγα λόγια για την υπόθεση:
Οι πρωτόπλαστοι όπως προείπαμε βρίσκονται εκτός Παραδείσου. Έχουν κάνει τα παιδάκια τους, πρώτα τον Κάιν, ύστερα τον Άβελ. Τα παιδιά μεγαλώνουν. Ο Κάιν γίνεται γεωργός, ο Άβελ βοσκός. Ο Κάιν προσφέρει καρπούς στον Θεό, ο Άβελ προσφέρει ζώα. Ο Κάιν εξοργίζεται που νομίζει πως ο Θεός δεν του έδωσε την ίδια σημασία που έδωσε και στον Άβελ. Ο Θεός προσπαθεί να τον νουθετήσει. Ο Κάιν αρνούμενος φεύγει, βρίσκει τον αδελφό του στα χωράφια και τον φονεύει. Ο Θεός διώχνει τον Κάιν. Ο Κάιν φεύγει. Ακολουθούν οι απόγονοι του Κάιν, μια σειρά από ονόματα που διαδέχονται το ένα το άλλο. Το κεφάλαιο τελειώνει με τον Αδάμ και την Εύα να κάνουν έναν ακόμη γιο στη θέση του αδικοχαμένου Άβελ και του δίνουν το όνομα Σηθ. Ο Σηθ με τη σειρά του μεγαλώνοντας, αποκτά τον δικό του γιο με το όνομα Ενώς. "Τότε έγινε αρχή να ονομάζονται με το όνομα του Κυρίου." (Γέν. 4:26)
Όταν άρχισα να διαβάζω το συγκεκριμένο κεφάλαιο, καταλάβαινα ότι κάτι δεν μου καθόταν καλά. Ήξερα βέβαια την υπόθεση όπως φαντάζομαι την ξέρουν όλοι, ο κακός Κάιν που σκότωσε τον καλό Άβελ κτλ., αλλά ερχόμουν σε αντίθεση, σε δίλημμα μάλλον πάνω σε αυτά που διάβαζα. Παραθέτω τα εδάφια:
"ο Άβελ ήταν βοσκός προβάτων, ενώ ο Κάιν ήταν γεωργός. (4:2)
Και ύστερα από μέρες ο Κάιν πρόσφερε από τους καρπούς της γης προσφορά στον Κύριο." (4:3)"
[Τι βλέπουμε εδώ; Ότι πρώτος ο Κάιν κάνει την προσφορά του. Ωραία; Προχωράμε:]
"Και ο Αβελ πρόσφερε και αυτός από τα πρωτότοκα των προβάτων του, και από το πάχος τους." (4:4)
"Και ο Κύριος κοίταξε με ευμένεια επάνω στον Άβελ, και επάνω στην προσφορά του. (4:4)
Επάνω στον Κάιν, όμως, και επάνω στην προσφορά του δεν κοίταξε." (4:5)
Και ο Κάιν αγανάκτησε πάρα πολύ, και κατσούφιασε το πρόσωπό του. (4:5)
Βλέπω λοιπόν εδώ έναν Κάιν που ασχολείται με τη γη και τους καρπούς της. Λογικό δεν είναι για κάποιον που παράγει καρπούς, να προσφέρει στον Θεό του αυτό που παράγει, δηλαδή καρπούς;
Αυτό έκανε, πήρε τους καρπούς και τους προσέφερε στον Θεό. Γιατί το έκανε; Από σεβασμό στον δημιουγό Πατέρα; Από οικογενειακή εθιμοτυπία, ως παιδί γονιών που προσφέρουν και εκείνοι προσφορές στον Θεό; Από εξιλέωση των λαθών του παρελθόντος εξαιτίας των γονιών του;
Όλα θα μπορούσαν να έχουν λογική. Αυτό που για μένα δεν έχει λογική είναι ότι έρχεται ο δεύτερος γιος, ο Άβελ, ο οποίος είπαμε ότι είναι βοσκός. Και τι κάνει; Ακολουθεί το παράδειγμα του Κάιν που ήδη έχει προσφέρει πρώτος τα δώρα του και αντιγράφει τρόπον τινά τη διαδικασία. Ο Κάιν είχε καρπούς να προσφέρει, αυτό έκανε. Ο Άβελ δεν είχε καρπούς, είχε πρόβατα. Τι προσφέρει; Πρόβατα! Ο Άβελ δηλαδή έκανε το ίδιο που είχε κάνει και ο Κάιν, πρόβατα είχε, πρόβατα πρόσφερε. Πού λοιπόν το διαφορετικό; Γιατί ο ένας ευαρέστησε τον Θεό, ενώ ο άλλος όχι; Γιατί βλέπουμε τον Κάιν να κατσουφιάζει και να φεύγει; Τι του συμβαίνει;
Μπορεί να ζήλεψε, ανθρώπινο είναι. Ο δεύτερος γιος κάνει καλύτερη προσφορά. Όμως το ίδιο είχε κάνει και ο πρώτος, και μάλιστα, πρώτα. Πού λοιπόν υπήρχε το πρόβλημα; Εννοώ από τα μάτια του Θεού. Γιατί αυτό είναι που ψάχνουμε να αναζητήσουμε, την αλήθεια του Θεού, όχι των ανθρώπων, του Δημιουργού και όχι του δημιουργήματος.
Καθόμουν λοιπόν και το σκεφτόμουνα και κατέληξα σε μερικές σκέψεις που μοιράζομαι μαζί σας:
α) Ο Κάιν πράγματι έκανε την πρώτη προφορά. Ο Άβελ όμως, έκανε την καλύτερη, γιατί ο Άβελ ασχολήθηκε περισσότερο, με περισσότερο ζήλο. Είδε τον αδελφό του που μάζεψε τους έτοιμους καρπούς, πήρε ένα -δεν ξέρω- σακκί, το κατέθεσε κι έφυγε. Ο Άβελ πήγε και έψαξε στο κοπάδι του και βρήκε τα πιο παχειά και τα πιο καλοαναθρεμμένα από αυτά, προκειμένου να τα προσφέρει στον Θεό Πατέρα του. Στερήθηκε δηλαδή τα καλύτερά του ζώα για να τα δώσει με όλη του τη διάθεση, επειδή το ήθελε, όχι επειδή έπρεπε να το κάνει ή να βρει κάποια πρόβατα από το σωρό και να τα προσφέρει χωρίς να στερηθεί κάτι. Ο Άβελ εδώ έκανε τη διαφορά κερδίζοντας έτσι την εύνοια του Θεού. Αυτό που έκανε, στην ουσία ήταν το ένα βήμα παραπάνω που ζητούσε ο Θεός να δει, και το είδε, ενώ στον Κάιν δεν μπορούσε να το δει. Τον ζήλο, την όρεξή του, την αυτοθυσία του τρόπον τινά, να δώσει ό,τι καλύτερο είχε με όλη του την καρδιά.
Αυτή την αγάπη ο Κάιν δεν την έδειξε. Ο Κάιν έκανε μια πράξη ρουτίνας, εντάξει, βρήκαμε κάποιους καρπούς απ' το σωρό, τους ακουμπήσαμε χάμω, συνεχίζουμε τη δουλειά μας. Ναι, και οι δύο έκαναν το ίδιο ακριβώς πράγμα, και τα δύο αδέλφια προσέφεραν αυτό που προσέφεραν. Πόσο όμως φάνηκε στα μάτια του Θεού ο ενθουσιασμός και η αγάπη του ενός και πόσο του άλλου;
Βλέπουμε λοιπόν, ότι στη λεπτομέρεια κρύβεται η αλήθεια και αυτό είναι κάτι που θα το βλέπουμε συχνά πυκνά σε όλη την Αγία Γραφή. (Παρένθεση εδώ: είναι διαπιστωμένο πως όταν διαβάζουμε κάτι μέσα στην Αγία Γραφή συχνά και κατ' επανάληψη, είναι μια νήξη ότι κάτι σημαντικό λέγεται εδώ που πρέπει να δώσουμε επιπλέον προσοχή.) Είναι σα να φτιάχνεις ας πούμε το νοικοκυριό σου και να το κάνεις αγγαρεία. Ή να πρέπει να φτιάξεις στον άνδρα σου ένα πιάτο φαγητό όταν έρχεται κουρασμένος π.χ. από τη δουλειά και εσύ να δυσανασχετείς ή να μουρμουράς με το ένα ή το άλλο και στο τέλος να χαλάς ολονών τη διάθεση. Το ίδιο πιάτο φτιάχνουμε, όμως πώς το εισπράττει ο δικός μου άνδρας και πώς ο δικός σου; Κάπως έτσι.
Πάμε όμως λίγο παρακάτω στο ιερό κείμενο:
"Και ο Κύριος είπε στον Κάιν: Γιατί αγανάκτησες; Και γιατί κατσούφιασε το πρόσωπό σου; (4:6)
Αν εσύ ενεργείς σωστά, δεν θα είσαι ευπρόσδεκτος; Αν, όμως, δεν ενεργείς σωστά, στην πόρτα βρίσκεται η αμαρτία. Αλλά, σε σένα θα είναι η επιθυμία του, και εσύ θα εξουσιάζεις επάνω του." (4:7)
Εδώ βλέπουμε τον Πατέρα να νουθετεί τον γιο. Αναρωτιέται, θέτοντας ερώτηση υποδηλώνοντας απάντηση. Κακώς αγανακτείς και κακώς κατσουφιάζεις. Φυσικά και θέλω να είσαι ευπρόσδεκτος, παιδί μου είσαι, όμως, κάνε το σωστό. Όχι επειδή εγώ ο Πατέρας το έχω ανάγκη, το έχεις ανάγκη εσύ. Εσύ χρειάζεσαι να δεις τα πράγματα σωστά, να ανοίξεις τα μάτια σου, να μη μιζεριάζεις και να μην αγανακτείς φτιάχνοντας μόνος σου σενάρια φαντασίας. Εννοείται ότι σε θέλω και θέλω το καλό σου και επειδή ξέρω (ως Άγιος, δλδ τέλειος) τι είναι καλό για σένα, οφείλω να σε προειδοποιήσω, να σου χτυπήσω καμπανάκι κινδύνου. Εδώ που πηγαίνεις, είναι θολά νερά, είναι οι επιθυμίες σου και τα πάθη σου, που θα πει ότι διολισθαίνεις στην αμαρτία, απομακρύνεσαι δηλαδή από μένα, από την ασφάλεια που σου εξασφαλίζω και από τη φροντίδα και την αγάπη που σου δείχνω. Όμως οφείλω να σου το πω, γιατί αυτό είναι ελευθερία στα μάτια του Θεού: σου δείχνω πού χωλαίνεις, σε προειδοποιώ με τον α' ή τον β' τρόπο, όμως η επιλογή είναι δική σου. Όπως και η ευθύνη.
Η επιλογή που κάνει ο Κάιν τον απομακρύνει ακόμα περισσότερο από τη νουθεσία του Θεού Πατέρα. Οργίζεται και επαναστατεί. Εκδικείται. Βρίσκει τον ανίδεο Άβελ, τον οδηγεί στα χωράφια, τον αρπάζει βίαια και τον δολοφονεί. Ο λόγος; Να ξεθυμάνει το πάθος του; Λίγοι σκοτώνουν σήμερα από εκδίκηση; Από τη ζήλεια του αδελφού; Σύμπλεγμα κατωτερότητας δεν είναι αυτό; Δυσαρέσκεια στα θέλω του Πατέρα; Πόσα παιδιά παίρνουν τον δρόμο της φυγής, όντας ακόμα ανώριμα να πάρουν τις σωστές αποφάσεις στη ζωή.. Όλα αυτά που προκαλούνται από επιλογές του Κάιν, οδηγούν στην καταστροφή, κάτι που δεν θα συνέβαινε αν δεν δεχόταν τη νουθεσία του Πατέρα. Γίνεται δολοφόνος του αδελφού του, αδελφοκτόνος δηλαδή, σκοτώνει το παιδί των γονιών του, προκαλεί ύβρι (κατά την αρχαιοελληνική έννοια της λέξης) απέναντι στον Θεό, λέει ψέματα απέναντι στο Θεό (επίσης μέγιστη αμαρτία), καταπατεί εντολές, γίνεται φυγάς, αφού όλοι οι υπόλοιποι θέλουν να τον σκοτώσουν ως δικαίωση για την δολοφονία του Άβελ και φεύγει κυνηγημένος από τον τόπο του, την οικογένειά του και τον Θεό. Ποιος λοιπόν καταστρέφεται μακριά από το θέλημα του Θεού και ποιος όχι;
β) Ένα δεύτερο πεδίο μπορεί να αναλυθεί εδώ και σε συμβολικό επίπεδο. Ο Κάιν είναι αυτός που φεύγει από τα πέριξ του Παραδείσου. Είναι ο πρώτος που θα χτίσει πόλη μόνος του, μάλιστα την ονοματίζει με το όνομα του γιου του. Βλέπουμε εδώ την απαρχή του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο Κάιν είναι ο πρώτος εξερευνητής, ο πρώτος αρχιτέκτονας, ο πρώτος που άνοιξε τα φτερά του μακριά από Θεό και οικογένεια. Αυτονομήθηκε πλήρως, εκατό τοις εκατό, όταν οι γονείς του απλά φαντασιώνονταν στην ιδέα της αυτονόμησης. Ήταν πλέον αυτός που όριζε τη μοίρα του, τη ζωή του, το μέλλον του, όλα όσα με λίγα λόγια θεωρούμε για εμάς σήμερα ως πραγματικότητα. Γιατί στην ουσία, αν συγκρίνουμε αυτό που είμαστε σήμερα ως κοινωνία και ως άτομα, όλα αυτά που επιτυγχάνουμε, τεχνολογία, επιστήμες, ευκολίες, χρήμα, καλή ζωή, στόχοι, πάθη, ηδονές που ικανοποιούν την εμφάνισή μας, τη φήμη μας, το πρεστίζ και όλα τα σχετικά, είμαστε εμείς, η σύγχρονη κοινωνία. Οι σημερινοί άνθρωποι. Είμαστε ο Κάιν. Διαβάζουμε στην Αγία Γραφή για τον καλό αθώο Άβελ και ταυτιζόμαστε μαζί του, θέλουμε να το κάνουμε μέσα από την ψυχή μας, γιατί η ψυχή μας γνωρίζει ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό (ας μην ξεχνάμε ότι γνωρίζουμε ήδη τι σημαίνει δέντρο της γνώσης για μας), όμως στην πραγματικότητα ταυτιζόμαστε με τον Κάιν. Γιατί; Γιατί, όπως λέει το ιερό κείμενο, η αμαρτία έχει συντελεστεί ήδη από την στιγμή που, ως οι συνεχιστές του Κάιν, είπαμε όχι στον Θεό. Που επιλέξαμε όπως και ο Κάιν τον δικό μας δρόμο μακριά από την προστασία Του, μακριά από την Οικογένεια και την ασφάλεια του Σπιτιού του. Καλώς; Κακώς; Εννοείται ότι και πάλι δεν θα απαντήσω, αφού και πάλι είναι κάτι που μέλει να απαντηθεί από τον καθέναν μας ξεχωριστά.
Νώε στο επόμενο κεφάλαιο. Μέχρι την επόμενη φορά, λοιπόν!
Με αγάπη,
Εύα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου