Ζωή σαν τριαντάφυλλο

Δε νομίζω ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που μπορούν να μείνουν αδιάφοροι στην ανακάλυψη μιας κρυφής και άγνωστης ερωτικής αλληλογραφίας, πόσο μάλλον όταν αυτή αφορά διάσημα ονόματα που έχουν αφήσει ανεξίτηλη την σφραγίδα τους στον χώρο της τέχνης.

Ο λόγος για την βραχύβια αλλά παθιασμένη και μέχρι πρόσφατα άγνωστη σχέση μεταξύ της Εντίθ Πιαφ και του Δημήτρη Χορν. Οι δυο τους συναντήθηκαν σε ένα ρεσιτάλ που έδωσε η Πιαφ σε μια επίσκεψή της στην Αθήνα, στο Θέατρο Κοτοπούλη στις 18 Σεπτεμβρίου 1946. Για κείνη ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος. Για κείνον, μάλλον όχι. «Σε αγαπώ, όπως δεν έχω αγαπήσει κανέναν, Τάκη, μην ραγίσεις την καρδιά μου», έγραφε ύστερα από την συνάντηση που είχαν στην Αθήνα. Τον καλεί απεγνωσμένα να πάει μαζί της στο Παρίσι, αλλιώς θα έμενε εκείνη στην Αθήνα, εγκαταλείποντας για κείνον την καριέρα της.

Ο Χορν γοητεύεται από το «πάθος της γυναίκας που τα δίνει όλα, δεν κάνει παιχνίδια, είναι ευθύτατη». Ιδιαίτερα προσωπική και φλογερή, η επιστολή της 31χρονης τότε γαλλίδας ερμηνεύτριας προς τον 25χρονο ζεν πρεμιέ δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης των συναισθημάτων που έτρεφε για εκείνον. «Επιστρέφοντας από το ταξίδι μου στην Αθήνα έλαμπα, και αυτή η λάμψη οφείλεται σ΄ εσένα, έρωτά μου...Μην αφήσεις την καρδιά μου να πεθάνει! (...) Ξέρω ότι είμαι ικανή να τα παρατήσω όλα για σένα. (...) Σε περίπου πενήντα μέρες θα επιστρέψω στην Αθήνα,την οποία αγαπώ πλέον όσο και το Παρίσι».
Τα αισθήματά της για τον Δημήτρη Χορν φαίνεται πως έμειναν χωρίς ανταπόκριση. Ο Πέτρος Βέργος δήλωσε στην εφημερίδα «Γκάρντιαν»: «Δεν θα μάθουμε ποτέ πώς ένιωθε ο Χορν για την Πιαφ, αλλά με το τυφλό τους πάθος αυτά τα χειρόγραφα αποδεικνύουν ότι ήταν κεραυνοβόλος έρωτας για την Πιαφ».

Μια σπάνια γυναίκα, με ύψος μόλις 1,47, αλλά με τέτοια δυναμική παρουσία που εξαφάνιζε όλους όσους βρίσκονταν δίπλα της, χωρίς μάρκετινγκ και διαφημιστικά κόλπα, η Εντίθ Πιαφ, το «σπουργιτάκι» κατάφερε να αναδειχτεί ως η σημαντικότερη και δημοφιλέστερη γαλλίδα τραγουδίστρια, καθαρά χάρη στο ταλέντο και το ανεξάντλητο πάθος της.

Γεννήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1915. Λίγες εβδομάδες μετά τη γέννησή της, εγκαταλείπεται από τη μητέρα της και μεγαλώνει με τη γιαγιά της, ιδιοκτήτρια ενός οίκου ανοχής στη Νορμανδία. Σε ηλικία 4 ετών η Edith αρρωσταίνει και τυφλώνεται. Η όρασή της επανέρχεται δύο χρόνια αργότερα.

Στα δέκα της αρχίζει να τραγουδάει στους δρόμους, παρόλο που ο πατέρας της, ακροβάτης του δρόμου, ήθελε να ακολουθήσει την δική του καριέρα. Το ταλέντο της μικρής Εντίθ όμως κρυβόταν στη φωνή και όχι στο κορμί της.

Το πρώτο της συμβόλαιο έρχεται όταν συναντά τον Louis Leplee, διευθυντή ενός παρισινού καμπαρέ στα Ηλύσια Πεδία, ο οποίος μαγεύεται από τη φωνή της. Αυτός την βαπτίζει για πρώτη φορά «Mome Piaf» (μικρό σπουργίτι), με το οποίο θα μείνει και γνωστή στην ιστορία του τραγουδιού. Το 1935 βγάζει τον πρώτο της δίσκο. Λίγο αργότερα ο μέντοράς της δολοφονείται. Ο δρόμος όμως προς την δόξα έχει ήδη χαραχτεί.

Κατά τη διάρκεια του 2ου Π.Π. δίνει κονσέρτα για αιχμαλώτους πολέμου και βοηθάει πολλούς γάλλους φαντάρους να δραπετεύσουν. Είναι 23 χρονών και ήδη έχει γίνει μεγάλη βεντέτα. Η πρώτη της ταινία θριαμβεύει. Η μία επιτυχία διαδέχεται την άλλη, όπως ακριβώς και οι σύντροφοι στη ζωή της. Στα 30 της ερωτεύεται τον Yves Montand και αναλαμβάνει να στήσει την καριέρα του. Η ίδια θα γράψει περίπου 80 τραγούδια, ανάμεσά τους και το πασίγνωστο «La Vie En Rose», που στην αρχή είχε περάσει απαρατήρητο.

Ο ξαφνικός θάνατος του συντρόφου της Marcel Cerdan, βασιλιά του μποξ, σε αεροπορικό δυστύχημα, την βυθίζει σε βαθιά κατάθλιψη, από την οποία δεν συνέρχεται ποτέ. Το 1951 βιώνει δύο σοβαρά τροχαία, τα οποία αχρηστεύουν την ήδη βεβαρημένη της υγεία. Παίρνει μεγάλες ποσότητες μορφίνης για να αντέχει τους αφόρητους πόνους, συνδυάζοντάς την με αλκοόλ. Παράλληλα με το προσωπικό της γολγοθά, της απώλειας και πόνου, συνεχίζει να ηχογραφεί τραγούδια με μεγάλη επιτυχία. Άλλο ένα σοβαρό τροχαίο αποδυναμώνει περισσότερο την Piaf. Μετά από λίγους μήνες καταρρέει κατά τη διάρκεια κονσέρτου της σε κατάμεστη αίθουσα της Νέας Υόρκης.

Σ΄ένα κονσέρτο στη Στοκχόλμη, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, καταρρέει επάνω στην πίστα και η διάγνωση των γιατρών είναι ανίατος καρκίνος. Αυτό όμως δεν πτοεί την Edith η οποία συνεχίζει να εμφανίζεται κάνοντας περιοδείες όπως και πριν, συνοδευμένη όμως από μια νοσοκόμα για να της χορηγεί μορφίνη για τους πόνους.

Το 1960, τραγουδά με επιτυχία το «Non Je Ne Regrette Rien» του Charles Dumont και συνεχίζει να θριαμβεύει τραγουδώντας, παρότι συχνά τρικλίζει και παραπατά στη σκηνή. Το καλοκαίρι του 1961, γνωρίζει τον κατά πολύ νεότερό της, τελευταίο της έρωτα, Θεοφάνη Λαμπουκά, που τον βαπτίζει Τεό Σαγαπό και τον παντρεύεται το 1962. Εκείνο το καλοκαίρι παίρνει επίσης το πρώτο βραβείο της Ακαδημίας Charles Cros, για το σύνολο της καριέρας της.

Η Edith Piaf σβήνει την ίδια μέρα με τον καλό της φίλο Jean Cocteau, στις 11 Οκτωβρίου του 1963, μόλις στα 48 της χρόνια στο Plascassier, κοντά στο Grasse απο κίρρωση. Ο Théo Sarapo μεταφέρει την ίδια μέρα του θανάτου της την σωρό της στη «δική της πόλη», το Παρίσι. Θάβεται σε 3 μέρες στο παρισινό κοιμητήριο Père Lachaise.

***

Το μικροκαμωμένο σπουργιτάκι, έδειξε στην πράξη πως ήξερε πώς επιβιώνουν στα δύσκολα. Ο έντονος ερωτισμός που ανέδυε προκάλεσε τη λατρεία πολλών ανδρών της εποχής της. Δύο ήταν οι πυλώνες στους οποίες στήριξε το οικοδόμημα του χαρακτήρα της: τη φαντασία και τον έρωτα. Αυτά της έδιναν την δύναμη να ζήσει κάθε στιγμή στο έπακρο, πιθανόν και να μυθοποιήσει την ίδια της τη ζωή, έχοντας την ψευδαίσθηση πως ζούσε σε ένα όνειρο. Αυτή η ψευδαίσθηση ήταν ο δικός της τρόπος να δημιουργεί, να εκφράζεται, να λειτουργεί καλλιτεχνικά. Αγαπούσε και ζούσε από την φαντασίωση της αγάπης του άλλου. Για κείνη, ο έρωτας ήταν το οξυγόνο της, η επιβεβαίωση ότι ζει, ότι υπάρχει. Γι’ αυτό και έκανε τα πάντα για να έχει συνεχώς αυτό το αίσθημα μέσα της. Όταν έπαψε να υπάρχει, έπαψε να υπάρχει και η ίδια.

Δυστυχώς για την Edith Piaf,ο έρωτάς της για τον Χορν δεν βρήκε ανταπόκριση είτε επειδή ο Χορν ήταν 6 χρόνια μικρότερός της είτε επειδή ο καθένας τους βρισκόταν σε κάποια άλλη σχέση όπως ανάφερε ο Πέτρος Βέργος - δημοπράτης και συλλέκτης έργων τέχνης. Μάλιστα, χαριτολογώντας είπε στο πρακτορείο Reuters: "Καμιά γυναίκα δε μου είπε ποτέ τέτοια λόγια!". Έμεινε ωστόσο το υπέροχο δείγμα της ερωτικής τους αλληλογραφίας, μια τετρασέλιδη επιστολή με ημερομηνία 20/9/1946, γραμμένη με γαλάζιο μελάνι από το χέρι της μεγάλης τραγουδίστριας.

Η επιστολή δημοπρατήθηκε στις 16/1/09 στο ξενοδοχείο Athens Plaza έναντι του ποσού των 1.500 ευρώ. Αγοράστηκε από τον στενό συνεργάτη του Χορν Θεοδόση Ισαακίδη, ο οποίος και επιμελείται του αρχείου του και θα εκτίθεται ως την Κυριακή 1η Φεβρουαρίου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στο πλαίσιο της έκθεσης για τα 10 χρόνια από τον θάνατο του Δημήτρη Χορν.