Αν μπει κανείς στο Βικιπαίδεια στο λήμμα Χριστιανισμός, μεταξύ άλλων, θα διαβάσει:
Η πορεία του Χριστιανισμού ωστόσο δεν υπολείπεται σε περιπέτειες και δοκιμασίες που οδήγησαν πολλές φορές σε διαφωνίες, συγκρούσεις, ενίοτε και διασπάσεις, κυρίως κατά τους πρώτους αιώνες που προσπαθούσε να στερεώσει τη δογματική και θεολογική του ταυτότητα.
Ο Καθολικισμός ήταν η πρώτη μεγάλη διάσπαση του Χριστιανισμού, το πρώτο παρακλάδι που αποκόπηκε από τον βασικό κορμό της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής εκκλησίας που λέμε στο Πιστεύω μας (Σύμβολο της Πίστεως) εμείς οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Υπήρξαν πολλά που οδήγησαν τους καθολικούς να πάρουν τον δικό τους ανεξάρτητο δρόμο, μεταξύ των οποίων και λόγοι οικονομικοί (ας μην ξεχνάμε την άλωση της Κωνσταντινούπολης λίγα χρόνια αργότερα από τους ομόθρησκους Λατίνους), αλλά και πολιτικού γοήτρου, όπως η αυθαίρετη "θείω δικαίω" διεκδίκηση των πρωτείων μεταξύ των διαφόρων εκκλησιών της Ανατολής και της Δύσης από τον πάπα.
Ωστόσο, το σημαντικότερο στοιχείο που οδήγησε στη οριστική ρήξη με την Ορθοδοξία ήταν όταν ο πάπας διεκδίκησε για τον εαυτό του το περιβόητο αλάθητο. Αυτό για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, που εξακολουθούσε να παραμένει ο αναλλοίωτος κορμός του Χριστιανισμού, εκλήφθηκε ως η απόλυτη ύβρις απέναντι στον Θεό. Το να διεκδικεί κάποιος το αλάθητο είναι η ύστατη μορφή ανθρώπινης αλαζονείας, η οποία, όσο εξακολουθεί να υφίσταται, μία σύμπνοια με τους καθολικούς είναι μάλλον αδύνατη. Για τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, ο μόνος αναμάρτητος και ο μόνος που κατέχει το αλάθητο σε αυτόν τον κόσμο είναι ο Θεός.
Μετά την πρώτη διάσπαση με τον καθολικισμό, άρχισαν να δημιουργούνται άπειρα παρακλάδια το ένα μετά το άλλο, παρακλάδια διαφοροποίησης τα οποία ξεκίνησαν αρχικά ως διαμαρτυρία στις απόψεις των καθολικών, όπως ο Λουθηρανισμός, η Αγγλικανική Εκκλησία, ο Προτεσταντισμός, ο Καλβινισμός, Ευαγγελιστές, Πεντηκοστιανοί, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Μεθοδιστές και ο κατάλογος συνεχίζεται. Δεν έχει νόημα να μπω σε ιστορικές λεπτομέρειες για το κάθε παρακλάδι (μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ή στις βιβλιοθήκες, όποιος ενδιαφέρεται να το ψάξει περισσότερο, οι πληροφορίες είναι εύκολα προσβάσιμες). Αυτό που έχει σημασία, είναι πως όλα τους ανεξαιρέτως βασίζονται στον ανθρώπινο παράγοντα, σε γνώμες και ερμηνείες των Γραφών από πολλούς και διαφόρους που έκοβαν και έραβαν τις Γραφές κατά τα μέτρα και σταθμά τους.
Η Αγία Γραφή όμως λέει ξεκάθαρα ότι δεν δικαιούται κανείς να προσθέσει, να αφαιρέσει ή να παραποιήσει οτιδήποτε από τον Λόγο του Θεού, ούτε μία τελεία. Ο λόγος είναι πως όταν ανακατεύεται ο ανθρώπινος παράγοντας, ακόμα και με τη μορφή της μετάφρασης που θα κάνει στο κείμενο, πόσο μάλλον όταν αρχίζει να εκφέρει και την άποψή του πάνω σε αυτήν, τότε η Γραφή αλλοιώνεται, το αρχικό νόημα αρχίζει να απομακρύνεται πολύ και οι άνθρωποι μπαίνουν σε μία αιρετική διαδικασία, πιστεύοντας αυτά που τους έχει υπαγορευτεί από κάποιον άνθρωπο και όχι από τον Θεό. Παύει επομένως να είναι Αγία η Αγία Γραφή και αρχίζει να μπερδεύεται το πράγμα.
Αυτό ακριβώς έγινε και με τους Προτεστάντες της Αμερικής. Ο προτεσταντισμός υπήρξε ένα ακόμα παρακλάδι που άνθισε στη βόρεια Ευρώπη και αργότερα στην Αμερική, που σκοπός του ήταν να διαμαρτυρηθεί (προτεσταντισμός >protest=διαμαρτύρομαι) αποποιούμενος την χλιδή και την εξεζητημένη πολυτέλεια του καθολικισμού αρχικά και στη συνέχεια να "σβήσει" τις όποιες διαφορές και διαφωνίες, όταν καθολικοί και προτεστάντες άρχισαν να σμίγουν μεταξύ τους στη νέα ήπειρο με δεσμούς γάμου. Οι ίδιοι οι καθολικοί τους ονομάτιζαν απλά "Χριστιανούς" επειδή με αυτό τον τρόπο όλες οι διαφορές Ευρωπαίων Καθολικών και Αμερικανών Προτεσταντών κρύβονταν διακριτικά κάτω από το χαλί και όλοι τους εμφανίζονταν ως μία ευτυχισμένη οικογένεια. Αυτό δεν σήμαινε ότι δεν υπήρχαν ενστάσεις, όπως π.χ. από τον πάπα Λέοντα 13ο ο οποίος έξω από τα δόντια τους χαρακτήριζε αιρετικούς, μάλλον όμως επρόκειτο για την εξαίρεση που επιβεβαίωνε τον κανόνα.
Οι ίδιοι οι Αμερικανοί θέλοντας να αποποιηθούν το γεγονός ότι ο προτεσταντισμός είναι μία σχετικά πρόσφατη διάσπαση από τον κεντρικό κορμό του Χριστιανισμού που στηρίχτηκε απλά στην ερμηνεία των Γραφών από έναν άνθρωπο και την άποψή του πάνω σε αυτές, οικειοποιήθηκαν με θέρμη τον χαρακτηρισμό των καθολικών και πλέον κανένας στην Αμερική δεν μιλάει για προτεσταντισμό. Όλοι τους έγιναν "Χριστιανοί" σκέτο, με όλες τις παραποιήσεις που αυτό συνεπάγεται και με όλες τις διασπάσεις που ακολούθησαν αυτή την πρώτη διάσπαση. Όποιος είχε κάτι περισσότερο να πει, έφτιαχνε μια δική του "εκκλησία" και ένα δικό του δόγμα. Σήμερα στην Αμερική υπάρχουν χιλιάδες τέτοιες εκκλησίες, η κάθε μια εκ των οποίων υιοθετεί τη δική της ερμηνεία των Γραφών.
Αυτό ήταν ένα αναμενόμενο επακόλουθο γιατί, όταν το παρακλάδι της θρησκείας σου είναι βασισμένο στην ανθρώπινη γνώμη και ερμηνεία, είναι θέμα χρόνου να εμφανιστεί κι άλλος στην πορεία που θα ερμηνεύσει τις Γραφές σύμφωνα με τη δική του άποψη, όπως έγινε με τους Καλβινιστές, κι έπειτα με τους Μεθοδιστές και ένα σωρό άλλα παρακλάδια.
Η Ορθοδοξία απέχει έτη φωτός από όλα αυτά. Είναι ο κορμός, γι' αυτό. Είναι η πρώτη εκκλησία, η αρχαιότερη, που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους Αποστόλους και τους συνεχιστές τους. Τα δόγματά της, και οι τελετουργίες της και όλα όσα έχουν να κάνουν με την εκκλησιαστική δραστηριότητα και θεολογία, ελάχιστα έχουν αλλάξει μέσα στους αιώνες. Ό,τι ισχύει σήμερα στην εκκλησία μας, ισχύει εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια. Αυτό την φέρνει εγγύτερα από όλα τα υπόλοιπα παρακλάδια στην αυθεντική διδασκαλία του ιδρυτή και κεντρικού προσώπου του Χριστιανισμού που είναι ο Ιησούς Χριστός, όπως παρουσιάζεται στα βιβλία της Αγίας Γραφής.
Ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι είμαστε ιδιαίτερα ευνοημένοι και για έναν ακόμα λόγο, εξίσου σημαντικό. Τα κείμενα, ιδίως αυτά που έχουν να κάνουν με την έλευση του Θεού στη γη, τα Ευαγγέλια, οι Επιστολές, οι Πράξεις, με όλες τις διδαχές και τον βίο του Ιησού, έχουν γραφτεί στην ελληνιστική κοινή, δηλαδή δεν έχουν μεταφραστεί από κάποια άλλη γλώσσα στη γλώσσα μας για να τα καταλαβαίνουμε, όπως έγινε με όλους τους υπόλοιπους. Τα κείμενα είναι αυθεντικά, όπως γράφτηκαν από τους θεόπνευστους συγγραφείς τους. Η θεία λειτουργία που ακούμε τις Κυριακές στις εκκλησίες μας, οι διάφορες ακολουθίες κτλ. είναι όπως ακριβώς τα εμπνεύστηκε ο δημιουργός της, χωρίς την παραμικρή παρέμβαση από κάποιον τρίτο. Πρόκειται για τα αυτούσια κείμενα και διδαχές των Αγίων Πατέρων της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας, κατά τους πρώτους-πρώτους αιώνες που ακολούθησαν της ζωής, του θανάτου και της Ανάστασης του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, κάτι που αποκλείει σε συντριπτικό ποσοστό τον κίνδυνο παρερμηνείας ή αλλοίωσης από κάποιον τρίτο. Κανένα άλλο παρακλάδι του Χριστιανισμού σήμερα δεν μπορεί να ισχυριστεί το ίδιο.
Η Ορθοδοξία είναι η αυθεντική εκκλησία, η αρχαιότερη, η εγγύτερη στη διδασκαλία του Χριστού, η συγγενέστερη των πρώτων αποστολικών εκκλησιών. Ίσως να ξενίζει λίγο η αρχαϊκή μορφή του συνόλου της γραμματείας της - εμένα σίγουρα με ξένισε, κυρίως στην αρχή (μετά εξοικειώνεσαι) - όμως, αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για τα ίδια λόγια που γράφτηκαν και ειπώθηκαν από τους πρωταγωνιστές της ομορφότερης ιστορίας του κόσμου, νομίζω ότι μπορεί να ξεπεράσει τον γλωσσικό σκόπελο και να τολμήσει να μπει στο συναρπαστικό ταξίδι της ανακάλυψης, της αποκάλυψης μάλλον, της Αλήθειας.
"Χριστιανισμός ονομάζεται το θρησκευτικό σύστημα πίστης το οποίο αναγνωρίζει ως ιδρυτή και κεντρικό πρόσωπο του συνόλου της διδασκαλίας του τον Ιησού Χριστό όπως παρουσιάζεται στα βιβλία της Αγίας Γραφής."Όλη η κοσμοθεωρία του Χριστιανισμού περιστρέφεται γύρω από τον Ιησού, το Α και το Ω, τον ενανθρωπήσαντα Θεό επί της γης, τον Υιό του Θεού που ήρθε στη Γη, δίδαξε, έκανε θαύματα, σταυρώθηκε και αναστήθηκε για εμάς τους ανθρώπους, εξαγοράζοντάς μας από την αμαρτία και την καταδίκη και προσφέροντάς μας την σωτηρία. Βασική προϋπόθεση σε όλα αυτά, η πίστη στον Θεό και η αγάπη στον συνάνθρωπο.
Η πορεία του Χριστιανισμού ωστόσο δεν υπολείπεται σε περιπέτειες και δοκιμασίες που οδήγησαν πολλές φορές σε διαφωνίες, συγκρούσεις, ενίοτε και διασπάσεις, κυρίως κατά τους πρώτους αιώνες που προσπαθούσε να στερεώσει τη δογματική και θεολογική του ταυτότητα.
Ο Καθολικισμός ήταν η πρώτη μεγάλη διάσπαση του Χριστιανισμού, το πρώτο παρακλάδι που αποκόπηκε από τον βασικό κορμό της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής εκκλησίας που λέμε στο Πιστεύω μας (Σύμβολο της Πίστεως) εμείς οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Υπήρξαν πολλά που οδήγησαν τους καθολικούς να πάρουν τον δικό τους ανεξάρτητο δρόμο, μεταξύ των οποίων και λόγοι οικονομικοί (ας μην ξεχνάμε την άλωση της Κωνσταντινούπολης λίγα χρόνια αργότερα από τους ομόθρησκους Λατίνους), αλλά και πολιτικού γοήτρου, όπως η αυθαίρετη "θείω δικαίω" διεκδίκηση των πρωτείων μεταξύ των διαφόρων εκκλησιών της Ανατολής και της Δύσης από τον πάπα.
Ωστόσο, το σημαντικότερο στοιχείο που οδήγησε στη οριστική ρήξη με την Ορθοδοξία ήταν όταν ο πάπας διεκδίκησε για τον εαυτό του το περιβόητο αλάθητο. Αυτό για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, που εξακολουθούσε να παραμένει ο αναλλοίωτος κορμός του Χριστιανισμού, εκλήφθηκε ως η απόλυτη ύβρις απέναντι στον Θεό. Το να διεκδικεί κάποιος το αλάθητο είναι η ύστατη μορφή ανθρώπινης αλαζονείας, η οποία, όσο εξακολουθεί να υφίσταται, μία σύμπνοια με τους καθολικούς είναι μάλλον αδύνατη. Για τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, ο μόνος αναμάρτητος και ο μόνος που κατέχει το αλάθητο σε αυτόν τον κόσμο είναι ο Θεός.
Μετά την πρώτη διάσπαση με τον καθολικισμό, άρχισαν να δημιουργούνται άπειρα παρακλάδια το ένα μετά το άλλο, παρακλάδια διαφοροποίησης τα οποία ξεκίνησαν αρχικά ως διαμαρτυρία στις απόψεις των καθολικών, όπως ο Λουθηρανισμός, η Αγγλικανική Εκκλησία, ο Προτεσταντισμός, ο Καλβινισμός, Ευαγγελιστές, Πεντηκοστιανοί, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Μεθοδιστές και ο κατάλογος συνεχίζεται. Δεν έχει νόημα να μπω σε ιστορικές λεπτομέρειες για το κάθε παρακλάδι (μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ή στις βιβλιοθήκες, όποιος ενδιαφέρεται να το ψάξει περισσότερο, οι πληροφορίες είναι εύκολα προσβάσιμες). Αυτό που έχει σημασία, είναι πως όλα τους ανεξαιρέτως βασίζονται στον ανθρώπινο παράγοντα, σε γνώμες και ερμηνείες των Γραφών από πολλούς και διαφόρους που έκοβαν και έραβαν τις Γραφές κατά τα μέτρα και σταθμά τους.
Η Αγία Γραφή όμως λέει ξεκάθαρα ότι δεν δικαιούται κανείς να προσθέσει, να αφαιρέσει ή να παραποιήσει οτιδήποτε από τον Λόγο του Θεού, ούτε μία τελεία. Ο λόγος είναι πως όταν ανακατεύεται ο ανθρώπινος παράγοντας, ακόμα και με τη μορφή της μετάφρασης που θα κάνει στο κείμενο, πόσο μάλλον όταν αρχίζει να εκφέρει και την άποψή του πάνω σε αυτήν, τότε η Γραφή αλλοιώνεται, το αρχικό νόημα αρχίζει να απομακρύνεται πολύ και οι άνθρωποι μπαίνουν σε μία αιρετική διαδικασία, πιστεύοντας αυτά που τους έχει υπαγορευτεί από κάποιον άνθρωπο και όχι από τον Θεό. Παύει επομένως να είναι Αγία η Αγία Γραφή και αρχίζει να μπερδεύεται το πράγμα.
Αυτό ακριβώς έγινε και με τους Προτεστάντες της Αμερικής. Ο προτεσταντισμός υπήρξε ένα ακόμα παρακλάδι που άνθισε στη βόρεια Ευρώπη και αργότερα στην Αμερική, που σκοπός του ήταν να διαμαρτυρηθεί (προτεσταντισμός >protest=διαμαρτύρομαι) αποποιούμενος την χλιδή και την εξεζητημένη πολυτέλεια του καθολικισμού αρχικά και στη συνέχεια να "σβήσει" τις όποιες διαφορές και διαφωνίες, όταν καθολικοί και προτεστάντες άρχισαν να σμίγουν μεταξύ τους στη νέα ήπειρο με δεσμούς γάμου. Οι ίδιοι οι καθολικοί τους ονομάτιζαν απλά "Χριστιανούς" επειδή με αυτό τον τρόπο όλες οι διαφορές Ευρωπαίων Καθολικών και Αμερικανών Προτεσταντών κρύβονταν διακριτικά κάτω από το χαλί και όλοι τους εμφανίζονταν ως μία ευτυχισμένη οικογένεια. Αυτό δεν σήμαινε ότι δεν υπήρχαν ενστάσεις, όπως π.χ. από τον πάπα Λέοντα 13ο ο οποίος έξω από τα δόντια τους χαρακτήριζε αιρετικούς, μάλλον όμως επρόκειτο για την εξαίρεση που επιβεβαίωνε τον κανόνα.
Οι ίδιοι οι Αμερικανοί θέλοντας να αποποιηθούν το γεγονός ότι ο προτεσταντισμός είναι μία σχετικά πρόσφατη διάσπαση από τον κεντρικό κορμό του Χριστιανισμού που στηρίχτηκε απλά στην ερμηνεία των Γραφών από έναν άνθρωπο και την άποψή του πάνω σε αυτές, οικειοποιήθηκαν με θέρμη τον χαρακτηρισμό των καθολικών και πλέον κανένας στην Αμερική δεν μιλάει για προτεσταντισμό. Όλοι τους έγιναν "Χριστιανοί" σκέτο, με όλες τις παραποιήσεις που αυτό συνεπάγεται και με όλες τις διασπάσεις που ακολούθησαν αυτή την πρώτη διάσπαση. Όποιος είχε κάτι περισσότερο να πει, έφτιαχνε μια δική του "εκκλησία" και ένα δικό του δόγμα. Σήμερα στην Αμερική υπάρχουν χιλιάδες τέτοιες εκκλησίες, η κάθε μια εκ των οποίων υιοθετεί τη δική της ερμηνεία των Γραφών.
Αυτό ήταν ένα αναμενόμενο επακόλουθο γιατί, όταν το παρακλάδι της θρησκείας σου είναι βασισμένο στην ανθρώπινη γνώμη και ερμηνεία, είναι θέμα χρόνου να εμφανιστεί κι άλλος στην πορεία που θα ερμηνεύσει τις Γραφές σύμφωνα με τη δική του άποψη, όπως έγινε με τους Καλβινιστές, κι έπειτα με τους Μεθοδιστές και ένα σωρό άλλα παρακλάδια.
Η Ορθοδοξία απέχει έτη φωτός από όλα αυτά. Είναι ο κορμός, γι' αυτό. Είναι η πρώτη εκκλησία, η αρχαιότερη, που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους Αποστόλους και τους συνεχιστές τους. Τα δόγματά της, και οι τελετουργίες της και όλα όσα έχουν να κάνουν με την εκκλησιαστική δραστηριότητα και θεολογία, ελάχιστα έχουν αλλάξει μέσα στους αιώνες. Ό,τι ισχύει σήμερα στην εκκλησία μας, ισχύει εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια. Αυτό την φέρνει εγγύτερα από όλα τα υπόλοιπα παρακλάδια στην αυθεντική διδασκαλία του ιδρυτή και κεντρικού προσώπου του Χριστιανισμού που είναι ο Ιησούς Χριστός, όπως παρουσιάζεται στα βιβλία της Αγίας Γραφής.
Ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι είμαστε ιδιαίτερα ευνοημένοι και για έναν ακόμα λόγο, εξίσου σημαντικό. Τα κείμενα, ιδίως αυτά που έχουν να κάνουν με την έλευση του Θεού στη γη, τα Ευαγγέλια, οι Επιστολές, οι Πράξεις, με όλες τις διδαχές και τον βίο του Ιησού, έχουν γραφτεί στην ελληνιστική κοινή, δηλαδή δεν έχουν μεταφραστεί από κάποια άλλη γλώσσα στη γλώσσα μας για να τα καταλαβαίνουμε, όπως έγινε με όλους τους υπόλοιπους. Τα κείμενα είναι αυθεντικά, όπως γράφτηκαν από τους θεόπνευστους συγγραφείς τους. Η θεία λειτουργία που ακούμε τις Κυριακές στις εκκλησίες μας, οι διάφορες ακολουθίες κτλ. είναι όπως ακριβώς τα εμπνεύστηκε ο δημιουργός της, χωρίς την παραμικρή παρέμβαση από κάποιον τρίτο. Πρόκειται για τα αυτούσια κείμενα και διδαχές των Αγίων Πατέρων της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας, κατά τους πρώτους-πρώτους αιώνες που ακολούθησαν της ζωής, του θανάτου και της Ανάστασης του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, κάτι που αποκλείει σε συντριπτικό ποσοστό τον κίνδυνο παρερμηνείας ή αλλοίωσης από κάποιον τρίτο. Κανένα άλλο παρακλάδι του Χριστιανισμού σήμερα δεν μπορεί να ισχυριστεί το ίδιο.
Η Ορθοδοξία είναι η αυθεντική εκκλησία, η αρχαιότερη, η εγγύτερη στη διδασκαλία του Χριστού, η συγγενέστερη των πρώτων αποστολικών εκκλησιών. Ίσως να ξενίζει λίγο η αρχαϊκή μορφή του συνόλου της γραμματείας της - εμένα σίγουρα με ξένισε, κυρίως στην αρχή (μετά εξοικειώνεσαι) - όμως, αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για τα ίδια λόγια που γράφτηκαν και ειπώθηκαν από τους πρωταγωνιστές της ομορφότερης ιστορίας του κόσμου, νομίζω ότι μπορεί να ξεπεράσει τον γλωσσικό σκόπελο και να τολμήσει να μπει στο συναρπαστικό ταξίδι της ανακάλυψης, της αποκάλυψης μάλλον, της Αλήθειας.
"Ό,τι βρίσκεται στη Γραφή είναι εμπνευσμένο από το Πνεύμα του Θεού κι είναι ωφέλιμο για τη διδασκαλία της αλήθειας, για τον έλεγχο της πλάνης, για τη διόρθωση των λαθών, για τη διαπαιδαγώγηση σε μια ζωή όπως τη θέλει ο Θεός. Έτσι ο άνθρωπος του Θεού θα είναι τέλειος και καταρτισμένος για κάθε καλό έργο."
~ Β' Προς Τιμόθεον 3:16-17