14.6.08

"Μήκος κύματος"




Δυο μεγάλα εικαστικά ονόματα θα φιλοξενηθούν φέτος στο νησί της Άνδρου, το οποίο έχει εξελιχθεί σε μόνιμο τόπο σημαντικών καλλιτεχνικών συναντήσεων. Εκτός από την έκθεση του Γιάννη Μόραλη στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ο Τζιόρτζιο ντε Κίρικο, πατέρας της μεταφυσικής ζωγραφικής και ο δικός μας σουρεαλιστής Νίκος Εγγονόπουλος θα συναντηθούν για πρώτη φορά στο κυκλαδίτικο νησί για να αναδείξουν μέσα από μια εικαστική συμπαράθεση όσα τους χωρίζουν και τους ενώνουν.

Η έκθεση, που έχει τίτλο "Μήκος κύματος", διοργανώνεται στο πλαίσιο του θεσμού «Πλόες» του Ιδρύματος Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως της Άνδρου και συμπίπτει με την επέτειο των 120 χρόνων από τη γέννηση και 30 χρόνων από τον θάνατο του Ντε Κίρικο, καθώς και με την επέτειο των 70 χρόνων από την πρώτη έκθεση του Εγγονόπουλου, ενώ πρόσφατα ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του.
Ο Ντε Κίρικο θεωρήθηκε ως ένας από τους μεγάλους «αιρετικούς» του 20ου αιώνα, αντιμετωπίζοντας την τέχνη σαν πεδίο ενός ατέρμονου στοχασμού με θέσεις και συγκρούσεις. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο πολυδιαβασμένους καλλιτέχνες του αιώνα, όσον αφορά τη γερμανική ποίηση και τη γερμανική φιλοσοφία. Παθιασμένος μελετητής του Νίτσε, του Βάινιγκερ και του Σοπενάουερ, του οποίου η απαισιόδοξη στάση στη ματαιότητα της ανθρώπινης φιλοδοξίας τον άγγιξε βαθιά, προσπάθησε να προσεγγίσει το αίνιγμα του μοιραίου, μέσα από μια μεταφυσική ενάργεια τοποθετημένη σε έναν φαινομενικά ασφυκτικό εσωτερικό χώρο, τον ιδιωτικό, εκεί που το άτομο, απελευθερωμένο από τα πρότυπα της κοινωνικής συμπεριφοράς υπερβαίνει το πραγματικό και αγγίζει το όνειρο.

Γεννημένος στον Βόλο στις 10 Ιουλίου 1888 από ιταλούς γονείς και μεγαλωμένος τα πρώτα χρόνια της ζωής σου στην Ελλάδα, δέχτηκε την επίδραση του μεσογειακού φωτός και του ελληνικού τοπίου. Τα αρχαία μνημεία και γλυπτά, οι ελληνικοί μύθοι, θα είναι η μόνιμη δεξαμενή άντλησης θεματικών μοτίβων στο μετέπειτα έργο του.
Το προσωπικό του στίγμα διαμορφώθηκε την περίοδο που στη Γαλλία μεσουρανούσε ο ριζοσπαστικός ιμπρεσιονισμός και στο Μόναχο ο εξπρεσιονισμός, ενώ παράλληλα ο Καντίνσκυ δημιουργούσε την πρώτη αφηρημένη τέχνη στον κόσμο. Εν τούτοις ο ίδιος δεν προσχώρησε σε κανένα από αυτά τα ρεύματα, ακολουθώντας το δικό του ιδιότυπο μεταφυσικό και βασανιστικό προσωπικό στυλ, το οποίο εγκαινιάστηκε το 1914, στην ηλικία των 26 ετών, με φουτουριστικές και κυβιστικές επιρροές. Είναι η εποχή που οι ανθρώπινες φιγούρες αντικαθιστώνται από ανδρείκελα, προκειμένου να υπερτονιστεί η αίσθηση μυστηρίου και απομόνωσης, δημιουργώντας μια επιπλέον νότα παρωδίας στο έργο του, χάρη στο οποίο χαιρετίστηκε από τους σουρεαλιστές στο Παρίσι ως ο μεγαλύτερος πρόδρομος του σουρεαλισμού.
Σκέψεις του ίδιου του καλλιτέχνη:

«Για να μείνει ένα έργο αθάνατο πρέπει να ξεπεράσει τα όρια του ανθρώπινου κόσμου, χωρίς σημάδια κοινού νου ή λογικής. Με αυτό τον τρόπο θα πλησιάσει το όνειρο»

«Ήδη οράματα κατατρέχουν το νου μας, οράματα που φυτεύονται σε αιώνιες αξίες. Οι σκιές ρίχνουν το επεκτεινόμενο μαθηματικό αίνιγμα κατά μήκος της πλατείας. Πίσω από τον τοίχο άψυχοι πύργοι παρουσιάζονται, τυλιγμένοι από μικροσκοπικές πολύχρωμες σημαίες. Και παντού το άπειρο, παντού μυστήριο…»


Στα ίχνη του Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο θα βαδίσει και ο Νίκος Εγγονόπουλος, εκφράζοντας τη δική του άποψη του σουρεαλισμού, τον ελληνικό σουρεαλισμό. Γεννημένος τον Οκτώβρη του 1907 στην Αθήνα, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών, με δασκάλους τους Κωνσταντίνο Παρθένη και Φώτη Κόντογλου. Ήταν συμμαθητής με τον Γιάννη Τσαρούχη. Συνέχισε τις σπουδές του σε Παρίσι, Βιένη, Μόναχο και Ιταλία, όπου και γνωρίστηκε και με άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες όπως ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Γιάννης Μόραλης, αλλά και ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο.

Θεωρείται ένας από τους μείζονες εκπροσώπους της γενιάς του '30 ενώ αποτέλεσε και έναν από τους κύριους εκφραστές του υπερρεαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Με τον όρο γενιά του ’30 περιγράφεται ένα σύνολο διανοούμενων και καλλιτεχνών που διαμόρφωσαν τις θέσεις τους πάνω στο κεντρικό αίτημα της αναζήτησης της ελληνικότητας στην τέχνη και τη λογοτεχνία. Είναι αναμφίβολο πως ο καταλύτης ως προς αυτό το σημείο ήταν οι επιπτώσεις της Μικρασιατικής καταστροφής. Η αίσθηση της απομόνωσης που συνεπάγεται μια τέτοια ήττα γέννησε την ανάγκη μιας περιχαράκωσης σε σχέση με τα καθαυτό εθνικά χαρακτηριστικά του λαού.

Το κύριο καλλιτεχνικό χαρακτηριστικό που υιοθετήθηκε, βάσει ενός κειμένου του Περικλή Γιαννόπουλου το 1903, ήταν η ελληνική γραμμή και το ελληνικό χρώμα: «Λαός όστις να έγραψε την ελληνικήν γραφήν της γραμμής δεν υπήρξεν έως τώρα ουδείς. Και ουδείς άνθρωπος μη Έλλην. Δια τον Έλληνα, αυθωρεί διακρίνεται του βαρβάρου η χειρ, εις κάθε ξένον καλλιτέχνημα. Παραδέχομαι ότι είναι δυνατόν να υπάρξουν λαοί, οι οποίοι να ανέβουν στη Σελήνη. Αλλά να γράψουν την γραφήν αυτήν, μη όντες γέννημα και θρέμμα της γης αυτής εδώ, ποτέ μέχρι συντελείας των αιώνων… Η γραμμή είναι Ελληνίς.»

Οι Έλληνες καλλιτέχνες υιοθέτησαν την ελληνικότητα ως πολιτιστική αξία, απηχώντας την ανάγκη διαφοροποίησης τόσο από τους «πολιτιστικά νεόκοπους» δυτικοευρωπαίους εταίρους τους, όσο και από τους «απολίτιστους» Οθωμανούς. Το γεγονός βέβαια ότι οι καλλιτεχνικοί τουλάχιστον κύκλοι δεν μπορούσαν να αποκοπούν από τα ρεύματα των «πολιτιστικά νεόκοπων» ευρωπαίων, δείχνουν πως μάλλον οι σχέσεις εξάρτησης δεν ήταν και τόσο εύκολο να αναιρεθούν. Παρόλα αυτά, η ελληνική κοινωνία δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί την ρηξικέλευθη και δυσνόητη αφηρημένη εικαστική γλώσσα του Εγγονόπουλου, το έργο του οποίου δεχόταν σφοδρότατες αντιδράσεις και απορριπτόταν με λοιδωρία και χλευασμό. Ο παραστατικός χαρακτήρας του σουρεαλισμού συνηγορούσε στο να εκληφθούν οι εικαστικές παραπομπές στο ελληνικό παρελθόν ως παρωδία ελληνικότητας, σε μια περίοδο που οι συζητήσεις περί ελληνικότητας βρίσκονταν σε ημερήσια διάταξη.


Η έκθεση, που επιμελείται η Αθηνά Σχινά και θα περιλαμβάνει και έργα των Σαράντη Καραβούζη και Δημήτρη Γέρου, θα ξεκινήσει στις 19 Ιουλίου και θα διαρκέσει ως το τέλος Σεπτεμβρίου.

(πηγές: Ν. Μιχαλοπούλου, Ν. Δασκαλοθανάσης, το θαύμα της ζωγραφικής)

23 σχόλια:

Βασίλης είπε...

«Η τέχνη δεν πρέπει να αντανακλά σαν τον καθρέφτη μα σα φακός να μεγεθύνει» _ Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι

Πολύ καλή ανάρτηση evvagelia, πλήρης και κατατοπιστική.

Τα χρώματα, το φως και η πλαστικότητα ιδιαίτερα στον Εγγονόπουλο είναι μοναδικά!!!
Σε ευχαριστούμε
την Καλημέρα μου
Εύχομαι να περάσεις ένα όμορφο Σαββατοκύριακο

eva είπε...

"Η ζωή, ο θάνατος... κι αναμεσίς η τέχνη"
Νίκος Εγγονόπουλος

Που σημαίνει πως όλα στη ζωή είναι τέχνη, το πώς μιλάς, το πώς συμπεριφέρεσαι, το πώς σκέφτεσαι, το πώς ανασαίνεις, το πώς αγαπάς, όλα τέχνη. Το' χω κάνει μόττο μου και το υπηρετώ πιστά.

Σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, να' σαι καλά.

Καλό σ/κ :)

Artanis είπε...

Καλησπέρα Ευαγγελία...Κάθε χρόνο οργανώνονται καταπληκτικές εκθέσεις στην Άνδρο..Κρίμα που δεν έχω πάει ούτε μια φορά...

faraona είπε...

Ευαγγελια μου
το 97 ειχε γινει μια εκπληκτικη εκθεση για τον Εγγονοπουλο στη Σαλονικη.
Ειχα την τυχη να συμετεχω κι εζησα εξαιρετικες στιγμες.

Πολυ ενημερωτικη η αναρτηση σου και μακαρι να παει πολυς κοσμος να επισκεφθει τις εκθεσεις αυτες.
Σε φιλω ...να περνας ομορφα.

Antoine είπε...

Στην Άνδρο; Μμμ... κρίμα γιατί το πρόγραμμα δεν έχει την Άνδρο μέσα! Ο Ντε Κίρικο προσωπικά μαζί με το Μαγκρίτ μου αρέσουν πολύ περισσότερο από το Νταλί. Αλλά γενικά δεν είμαι και πολύ σουρεάλ...

Έχεις μια πρόσκληση στη Χουακίνα!

eva είπε...

@artanis, μεγάλη παράλειψη. Προσπάθησε να πας, το ταξίδι θα σε ανταμείψει.

Φιλιά

eva είπε...

@faraona, ο Εγγονόπουλος προπορεύτηκε της εποχής του, γι' αυτό και δεν τον κατάλαβε σχεδόν κανείς, αν εξαιρέσουμε τον Ελύτη. Έφτασε στο τέλος να τον συντηρεί η γυναίκα του. Τέτοιες εκθέσεις αξίζει να τις βλέπει κανείς.

Φιλιά και την καλημέρα μου

eva είπε...

@antoine μου, όλοι έχουμε μια δόση σουρεάλ μέσα μας. Ο Νταλί ίσως να' ταν λιγότερο αυθεντικός, γι' αυτό και σε ξενίζει κάπως. Πολύ προβολή, πολύ διαφήμιση, χάθηκε το νόημα της τέχνης του στην πορεία.

Έρχομαι για την πρόσκληση :)

kryos είπε...

Μου αρέσουν τα σουρεαλιστικά έργα ... χάνομαι μέσα τους .


Πρόσφατα έβλεπα ένα επεισόδιο από την καλή επιστημονική σειρά της ΕΤ3
" Το σύμπαν που αγάπησα " με παρουσιαστές τους Δρ. Στράτο Θεοδοσίου Αναπληρωτή Καθηγητή και Δρ. Μάνο Δανέζη Επίκουρο Καθηγητή αμφότεροι του Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Το θέμα του επεισοδίου ήταν η απεικόνιση της τέταρτης διάστασης από τον Νταλί ... το έργο του Νταλί μέσα από το πρίσμα της σύγχρονης φυσικής , σου έδινε την εντύπωση ότι ο ίδιος δεν ήταν άνθρωπος ...
Όταν η Τέχνη προπορεύεται της επιστήμης μ ένα ανεξήγητο τρόπο.


Πάλι εκτός θέματος Ευαγγελία μου :)

Να έχεις μία όμορφη Κυριακή !!!

eva είπε...

@krye, ποτέ δεν θα' σαι εκτός θέματος, αφού ό,τι μας απασχολεί... είναι θέμα κι εμείς γράφουμε γι' αυτά που μας απασχολούν! Αν γράψω τώρα, δηλαδή, για τον αποκλεισμό της Ελλάδας στο ποδόσφαιρο, θα είμαι εκτός θέματος; Τι σχέση έχει το θέμα, αφού εγώ τώρα θέλω να γράψω για τον αποκλεισμό της Ελλάδας στο ποδόσφαιρο; Γιατί, krye, μας αποκλείσανε από τον δεύτερο αγώνα, ακόμα δεν προλάβαμε να ζεσταθούμε; Πού πήγε η dream team του Ρεχάγκελ; Γιατί ο Νικοπολίδης θέλει να εγκαταλείψει την Εθνική;
Καίρια ερωτήματα που ζητούν καίριες απαντήσεις, άσχετα με το θέμα, αφού κι αυτό θέμα είναι, γι' αυτό μην ξαναπείς ότι είσαι εκτός θέματος! :)

kryos είπε...

Αφού τα σχόλια αρχίζουν να αποκτούν σουρεαλιστική μορφή σε σχέση με την ανάρτηση , να προσθέσω πως :
Ο μπαμπάς μου δεν με πήγαινε στο γήπεδο κι έτσι δεν έγινα ποδοσφαιρόφιλος.
Παρ' όλα αυτά έχω άποψη και την καταθέτω :
1. Ο Otto δεν είχε ποτέ dream team ...είχε σκέτη team .
2. Δεν μας αποκλείσανε ... αποκλειστήκαμε γιατί ξυπνήσαμε αργά ...μάλλον έπρεπε να κοιμηθούμε νωρίτερα να χορτάσουμε ύπνο .
3. Είναι άθλος που περάσαμε στους 16 αφού Αγγλία ,
Δανία , Ιρλανδία κτλ έμειναν απέξω .
4. Για τον Νικοπολίδη δεν ξέρω . Φαντάζομαι ότι απογοητεύτηκε όπως απογοητεύονται όλοι οι εκατομμυριούχοι κάποια στιγμή .

Καλή βδομάδα Ευαγγελία μου !!!

eva είπε...

@krye, έτσι σε θέλω! σουρεάλ, όπως η ανάρτηση. Ούτε εγώ είμαι ποδοσφαιρόφιλη, για παράδειγμα το' φερα, όμως το να κάθομαι και να παρατηρώ τις αντιδράσεις των παικτών που πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλον σα το γιο μου που είναι οκτώ χρονών, των φιλάθλων που κοπανιούνται στις κερκίδες, των προπονητών που μασούν τις τσίχλες τους σαν δαιμονισμένοι και των σχολιαστών που τινάζονται απ' τις καρέκλες τους και ουρλιάζουν και τους φεύγουν τα μικρόφωνα όταν χάνεται μια ευκαιρία ή όταν μπαίνει κάποιο γκολ... είναι απόλαυση, πώς να το κάνουμε. Αφού σκέφτομαι πως το να βλέπεις τον ίδιο τον αγώνα τελικά είναι δευτερεύον, αφού όλη η δράση ξετυλίγεται στα πέριξ!

Καλή σου μέρα, φίλε, και καλή βδομάδα :))

iLiAs είπε...

..αν ακούς Αλέφαντο και Γεωργίου τακτικά..θα σου λυθούν όλες οι απορίες για την Εθνική :P

..καλή βδομάδα Ευαγγελία :)

eva είπε...

Αχαχαχα!!!

@ilia, οπωσδήποτε! Δεν θα παραλείψω!!! Δεν θα μείνει απορία για απορία άλυτη, μα, πώς δεν το σκέφτηκα;! :)))

Καλή βδομάδα και σε σένα :)

Roadartist είπε...

αχ ναι το διαβασα!!
Μακαρι να μπορουσα να παω στην Ανδρο...καταπληκτικη εκθεση!!
Αλλά μάλλον δεν θα με βγαλει προς τα εκει ο δρομος μου..εφετος! :-))
Να εισαι καλα για την ενημερωση, πολύ ωραιο ποστ :)))

eva είπε...

@roadartist, δυστυχώς ούτε κι εγώ με βλέπω να τα καταφέρνω φέτος. Είχα πάει στην έκθεση των ιμπρεσιονιστών πριν κάποια χρόνια, όμως, και ξέρω ότι αξίζει το ταξίδι. Οι εκθέσεις που διοργανώνονται στην Άνδρο είναι πάντα πολύ προσεγμένες και το νησί πανέμορφο.
Να περάσεις καλά όπου σε βγάλει ο δρόμος σου :))

dromaki είπε...

Χαίρομαι που οι εκθέσεις αυτές γίνονται σένα νησί μας κι όχι στην πρωτεύουσα ή την συμπρωτεύουσα.
Ξέρω ότι η παρουσίαση τους θάναι εξαιρετική.Τυχεροί όσοι θάχουν την ευκαιρία να δουν...
Καλή σου μέρα Ευαγγελία μου:))

eva είπε...

@dromaki μου, χτες έμαθα πως μια αξιόλογη προσπάθεια γίνεται και στη Δράμα με έργα γλυπτικής. Έχει γίνει θεσμός τα καλοκαίρια ο παλμός του πολιτισμού να χτυπάει στην περιφέρεια. Τυχεροί όσοι συνδυάσουν το τερπνόν μετά του ωφελίμου.

Καλή σου μέρα, γλυκιά μου :)

faraona είπε...

Eυαγγελια μου
απο σημερα θα με βρισκεις κι εδω:
HOMEFOOD->blogs->
Τα μυστικα της Φαραωνα

πολλα φιλια

Κόκκινη Ομπρέλα είπε...

"όλα στη ζωή είναι τέχνη, το πώς μιλάς, το πώς συμπεριφέρεσαι, το πώς σκέφτεσαι, το πώς ανασαίνεις, το πώς αγαπάς, όλα τέχνη".
Το κάνω και δικό μου μόττο, μου επιτρέπεις;
Σε απόλαυσα για μία ακόμα φορά...
Τι κρίμα να είναι η Άνδρος τόσο μακριά!
Ο Κίρικο και ο Εγγονόπουλος είναι μία μόνιμη πρόκληση για μένα!

Ερώτηση άσχετη: πώς βάζεις τα μουσικά σου κομμάτια να ακούγονται με τη σειρά;

Φιλιά πολλά, καλό σου βράδυ καλή μου!

Μαργαρίτα είπε...

Καλημέρα Ευαγγελία μου..

Πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση!
Θα κρατήσω αυτό:
«Για να μείνει ένα έργο αθάνατο πρέπει να ξεπεράσει τα όρια του ανθρώπινου κόσμου, χωρίς σημάδια κοινού νου ή λογικής. Με αυτό τον τρόπο θα πλησιάσει το όνειρο»

Νομίζω τα λέει όλα!!

Καλά να περνάς :)
Σε φιλώ***

eva είπε...

@ομπρελίτσα μου! Φυσικά και να το κάνεις, η τέχνη δεν έχει ιδιοκτήτες!
Απάντηση στην ερώτηση: Ανοίγεις λογαριασμό στο playlist.com κι εκεί σου δείχνει τα πάντα, πώς να το προσθέσεις στο ιστολόγιό σου, πώς να ανεβάζεις κομμάτια στη λίστα σου, πώς να ανακατατάξεις, τα πάντα. Είναι τυφλοσούρτης.

Καλή σου μέρα, γλυκιά μου :)

eva είπε...

@μαργαριταράκι μου, νομίζω ότι κράτησες το σημαντικότερο. Συμφωνώ μαζί σου.

Πολλά φιλιά :)