"Πόντος: Δικαίωμα και υποχρέωση στη Μνήμη"

Στο κέντρο της Αθήνας δεν κατεβαίνω συχνά παρά μόνο εάν προκύψει κάποιος συγκεκριμένος λόγος. Έτσι κατέβηκα και χτες για συγκεκριμένο λόγο και έπεσα επάνω της τυχαία, μια έκθεση αφιερωμένη στη γενοκτονία των Ποντίων μέσα στο σταθμό του μετρό στο Σύνταγμα.

Αποφάσισα να μπω και να τη δω καθαρά από εγκυκλοπαιδικό ενδιαφέρον. Η επίδραση που δέχτηκα ήταν σφοδρή. Δεν περίμενα ότι θα με επηρέαζε τόσο ένα γεγονός ιστορικό λίγο ως πολύ γνωστό τοις πάσι. Ποιος δεν ξέρει για τον διωγμό των Ποντίων από τον τόπο τους, το ξερίζωμα, τη φυγή, τα βασανιστήρια, τις αρπαγές, τις φρικαλεότητες, τις εκτελέσεις... 
Όλοι μας. Όμως, δεν ξέρω... 

Όλα αυτά που γνώριζα ακαδημαϊκά απέκτησαν ξαφνικά πρόσωπο, γίναν εικόνες, ηχητικά ντοκουμέντα με κραυγές γυναικών, κλάματα παιδιών, θρήνους και φωνές γεμάτες απόγνωση. Είδα τη σιωπή στα πρόσωπα των ξεριζωμένων, είδα τον πόνο στα χαμηλωμένα μάτια, παιδικά προσωπάκια στεγνά από χαμόγελο και ελπίδα, στερημένα από τη χαρά της ζωής και την αθωότητα της τρυφερής τους ηλικίας...

Τριγύρω μου μαρτυρίες ανθρώπων που άφησαν το βιος τους μέσα σε μια στιγμή, όχι επειδή ήταν επιλογή τους να φύγουν, όπως γίνεται σήμερα. Η φυγή ήταν διαταγή. Πιστεύω ότι αν είχαν το δικαίωμα της επιλογής, θα έμεναν εκεί, να παλέψουν με τα θεριά, να προστατέψουν τη γη των πατεράδων τους, τις οικογένειές τους, την ιστορία τους και τον πολιτισμό τους. Θα μάχονταν ως Έλληνες με κάθε τίμημα, όπως ως Έλληνες κάνουμε από πάντα...

Μου πήρε ώρα να αποβάλω τη συναισθηματική φόρτιση στην οποία βρισκόμουν, να δω πιο καθαρά, να τα βάλω σε λέξεις όλα αυτά που με κυρίευσαν. Μερικές φορές ακόμα και οι λέξεις όμως δεν φτάνουν για να περιγράψουν. Κατάλαβα γιατί οι επιζήσαντες που τυγχάνουν δημοσιότητας, δεν μιλούν πολύ. Κατάλαβα γιατί τα πρόσωπά τους είναι χαρακωμένα σαν χάρτες με την κάθε ρυτίδα να αποτυπώνει ένα ακόμα μονοπάτι δακρύων, ένα ακόμα μονοπάτι προσφυγιάς. 

Βγήκα από τα έγκατα της αθηναϊκής γης στο φως ενός ήλιου που πυρράκτωνε την άσφαλτο και έτρεμα από ρίγη συγκίνησης. Σκεφτόμουν πόσα περιπαιχτικά ανέκδοτα έχουμε βγάλει για τους Έλληνες του Πόντου εμείς οι από αυτή την πλευρά του Αιγαίου, οι ασφαλείς στον τόπο μας, οι Ελλην-άρες... Ντράπηκα τόσο.... Είναι ίσως μια άμυνα κι αυτό. Περισσότερο, μια κάλυψη της συρρίκνωσης του ανθρώπινου είδους σε όλα τα επίπεδα. Όσο πιο μικρός φαίνεται στα μάτια μας ο "άλλος", τόσο μεγαλύτεροι και σημαντικότεροι αισθανόμαστε εμείς. Κι όταν ο "άλλος" ενίοτε μας ξεπερνά, κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας, αθώο, όσο ίσως ένα ανέκδοτο ή λιγότερο αθώο, όσο μια γενοκτονία, ώστε αυτό να πάψει να ισχύει... 

Αύριο ξημερώνει η 19η Μαΐου 2016. Κλείνει ένας αιώνας από την ημέρα που ξεκίνησε μία από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες του εικοστού αιώνα. Επέτειος μνήμης της γενοκτονίας των χιλιάδων Ποντίων που άδικα και αναίτια έζησαν τον ξεριζωμό και τον θάνατο στο πετσί τους. Η λίστα με τις Χαμένες Πατρίδες μεγάλωσε... Μια γενοκτονία Ελλήνων, των Ελλήνων του Πόντου, η οποία δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα από τη διεθνή κοινότητα, παρά μόνο μεμονωμένα, από εμάς βέβαια, από τη βουλή των αντιπροσώπων της Κύπρου, από τη Σουηδία, την Αρμενία και κάποιες πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών. Μέχρι εκεί. Οι 353.000 ψυχές που χάθηκαν περιμένουν δικαίωση ακόμα... 

*  Η έκθεση με τίτλο "Πόντος: Δικαίωμα και υποχρέωση στη Μνήμη" έχει ήδη φιλοξενηθεί από πολλούς δήμους της Ελλάδας κάνοντας τον δικό της κύκλο. Αυτές τις μέρες βρίσκεται στην πρωτεύουσα, στον εκθεσιακό χώρο που βρίσκεται στο μετρό Συντάγματος. Θα διαρκέσει ως τις 22 Μαΐου. Πιστεύω ότι αξίζει τον κόπο για όποιον βρεθεί εκεί, κάτω από τη Βουλή των Ελλήνων, στην καρδιά της Αθήνας, να αφιερώσει λίγο από τον χρόνο του και να την επισκεφτεί. 

*  Γιατί η μνήμη δεν είναι μόνο δικαίωμα. Είναι και υποχρέωση. Ή, τουλάχιστον, οφείλει να είναι.

*  Η είσοδος είναι δωρεάν.

*  Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες με το κινητό.

*  Περισσότερα για τη Γενοκτονία των Ποντίων μπορείτε να διαβάσετε εδώ, εδώ, κι εδώ.