Επέκταση του υποχρεωτικού ωραρίου ως τις 3 το μεσημέρι στα δημοτικά και ως τις 4 στο γυμνάσιο σχεδιάζει το υπουργείο Παιδείας. Τι θα γίνεται τις επιπλέον αυτές ώρες στα δημόσια σχολεία; Αυτό για το οποίο πληρώνουν σήμερα πολλές οικογένειες τα μεγάλα ιδιωτικά σχολεία της χώρας: Μελέτη! Τα παιδιά θα διαβάζουν στο σχολείο το μάθημά τους για την επόμενη ημέρα και θα γυρίζουν στο σπίτι «ελεύθερα δραστηριοτήτων» για να ξεκουραστούν ή να διασκεδάσουν.
Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες του Βήματος (7/11/2010) το δίπτυχο των αλλαγών που σχεδιάζει το υπουργείο Παιδείας είναι το εξής: διπλές ώρες διδασκαλίας στα βασικά μαθήματα υποδομής (Νέα και Αρχαία Ελληνικά, ξένη γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσικές επιστήμες, Θρησκευτικά, Κοινωνικές επιστήμες- Ιστορία) και πολύ λιγότερη ύλη. Ενα πρώτο βήμα έγινε εφέτος με τη μείωση της ύλης στα σχολεία, ενώ θα επεκταθεί την επόμενη χρονιά με περαιτέρω μείωσή της.
Εναλλακτική διδασκαλία
«Στόχος είναι να σταματήσει το άγχος του δασκάλου να φτάσει στη σελίδα 20 βιβλίου, που πρέπει να τη διδάξει σε συγκεκριμένη ημερομηνία» λέει μιλώντας στο «Βήμα» στέλεχος του υπουργείου Παιδείας. «Πριν γυρίσει η σελίδα του βιβλίου θα πρέπει να έχουν μάθει όλοι οι μαθητές τις βασικές έννοιες κάθε μαθήματος. Για παράδειγμα,αν κάποιος δεν έχει καταλάβει την έννοια της πρόσθεσης στην αριθμητική, δεν θα προχωράει ο δάσκαλος σε επόμενο κεφάλαιο, απλά γιατί βιάζεται να τελειώσει το κεφάλαιο» καταλήγει χαρακτηριστικά.
Ταυτόχρονα όμως οι μαθητές θα κληθούν στο μέλλον να... αυτοαξιολογούνται, να διορθώνουν μόνοι τα γραπτά τους και να αναζητούν την λύση σε εκείνα τα κεφάλαια που τους δυσκόλεψαν. Τρίτη καινοτομία των επικείμενων αλλαγών θα είναι το ότι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές θα αποκτήσουν πλήρη ελευθερία στην αναζήτηση πρακτικών και νέων μεθόδων στην διδασκαλία των μαθημάτων τους (όπως π.χ. η διοργάνωση μιας θεατρικής παράστασης για το μάθημα των Αρχαίων ή της Ιστορίας ή μιας εκδρομής σχετικής με τα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος). Θα μπορούν ακόμη και να δημιουργούν εκπαιδευτικό υλικό και σχέδια εργασίας.
Τα νέα προγράμματα σπουδών
Όπως λέει μάλιστα ο πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Κλήμης Ναυρίδης μιλώντας στο «Βήμα», δέσμευσή του είναι να παραδώσει τα νέα προγράμματα σπουδών για την υποχρεωτική εκπαίδευση τον Ιούνιο του 2011, ώστε τον Σεπτέμβριο να δοκιμαστούν πιλοτικά σε έναν αριθμό 160 σχολείων (νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια) και το 2012 να γενικευθούν. Τα προγράμματα σπουδών είναι βέβαια συναρτημένα με τις διδακτικές πρακτικές που τα υποστηρίζουν και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ώστε να μπορούν να τα εφαρμόσουν, αναφέρει ο κ. Ναυρίδης.
Μεγάλο βάρος δίνεται αυτή τη στιγμή, με τη βοήθεια και ξένων επιστημόνων, στο πώς θα οργανωθεί ο σχολικός χρόνος κατά τέτοιον τρόπο ώστε τα παιδιά να αυτενεργούν και να αναζητούν μόνα τους πηγές για τις εργασίες και τα μαθήματά τους. Οι νέες τεχνολογίες θα παίξουν «πρωταγωνιστικό» ρόλο στη νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα και όλα τα μαθήματα θα διδάσκονται μέσα από αυτές. Το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα των δημοτικών και των γυμνασίων της χώρας επεξεργάζονται αυτές τις ημέρες ομάδες εργασίας του υπουργείου Παιδείας.
Ο κ. Ναυρίδης εξηγεί το νέο πλαίσιο λειτουργίας των σχολείων και αναφέρει ότι:
Στο δημοτικό σχολείο θα υπάρξουν «ομάδες» μαθημάτων. Το πρόγραμμα σπουδών στην υποχρεωτική εκπαίδευση θα έχει μια συνέχεια από τάξη σε τάξη, ως σύνολο όπου τα διάφορα γνωστικά αντικείμενα διατηρούν την αυτοτέλειά τους αλλά συνδέονται μεταξύ τους.
Το πρόγραμμα στα σχολεία θα είναι «ενιαίο» και δεν θα έχει ζώνες πολιτισμού ή αθλητισμού εκτός υποχρεωτικού προγράμματος. Στο ωρολόγιο πρόγραμμά του θα ενταχθούν μέσα στη διδασκαλία των βασικών μαθημάτων ο πολιτισμός, το περιβάλλον και οι νέες τεχνολογίες.
Θα ενταχθούν στο πρόγραμμα των σχολείων δραστηριότητες που θα αφορούν τη σχολική ζωή και θα στοχεύουν στην καλλιέργεια της προσωπικότητας του μαθητή (γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική), της συλλογικότητας και της συνύπαρξης.
Λάιλα Μακίνεν
«Στη Φινλανδία έχουμε απορρίψει τις εξετάσεις»
Βοήθεια από τη Φινλανδία,η οποία εφαρμόζει το πιο δημοφιλές σε παγκόσμιο επίπεδο εκπαιδευτικό πρόγραμμα,θα έχει το υπουργείο Παιδείας στον σχεδιασμό των νέων αναλυτικών προγραμμάτων σε δημοτικά και γυμνάσια.Η κυρία Λάιλα Μακίνεν, διευθύνουσα σύμβουλος του εκπαιδευτικού οργανισμού Μentorit και υπεύθυνη για τη διδασκαλία,τη συμβουλευτική και την έρευνα στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης στη Φινλανδία, επισκέφθηκε ήδη τη χώρα μας και ανέλαβε τον ρόλο του συμβούλου στον σχεδιασμό των νέων προγραμμάτων.
«Στη Φινλανδία έχουμε περάσει σταδιακά από αυτή τη διαδικασία μεταρρύθμισης των σχολείων ήδη από το 1970»λέει η κυρία Μακίνεν μιλώντας στο «Βήμα».«Σήμερα η διαδικασία επανασχεδιασμού και εκσυγχρονισμού του προγράμματος σπουδών αποτελεί έναν φυσιολογικό “τρόπο” μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Βέβαιατα χρόνια που πέρασαν, η δημιουργία μιας ανοιχτής διαδικασίας σχεδιασμού και λήψης των αποφάσεων, η οποία εμπλέκει όλους τους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς, μεταξύ αυτών και τους μαθητές,υπήρξε μία από τις μεγάλες προκλήσεις» συνεχίζει η κυρία Μακίνεν.
Στο ερώτημα ποια είναι τα προβλήματα που «είδε» σε πρώτη φάση στα σχολεία της χώρας μας η κυρία Μακίνεν δεν απαντάει αμέσως. «Το θέμα που χρήζει άμεσης αλλαγής και έχει κεντρικό ρόλο στα νέα προγράμματα σπουδών δεν εστιάζει σε κανένα μάθημα,αλλά στον ρόλο του μαθητή και του εκπαιδευτικού» δηλώνει τελικά. «Το πρώτο βήμα για βασική παιδαγωγική αλλαγή είναι να βοηθήσεις τους μαθητές να γίνουν ενεργοί συμμέτοχοι στη διαδικασία της δικής τους μάθησης και να βοηθήσεις τους εκπαιδευτικούς από τη μεριά τους να γίνουν σύμβουλοι και οδηγοί στη διαδικασία αυτή»συνεχίζει. «Δεν είναι δυνατόν να βγάλουμε συμπεράσματα για την επιτυχία ή αποτυχία των εκπαιδευτικών λύσεων όταν στεκόμαστε έξω από αυτές»απαντάει αφού ξανασκέφτεται την ερώτηση. «Τα όποια αρνητικά ή θετικά σημεία αξιολογούνται ήδη από τους ίδιους τους Ελληνες, οι οποίοι στη συνέχεια με βάση τα συμπεράσματα θα αποφασίσουν ποια κατεύθυνση θα πάρουν. Η παρακολούθηση αυτή θα πρέπει να συνδέεται με τους στόχους που έχουν τεθεί για το μέλλον της ελληνικής εκπαίδευσης,καθώς και το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο, όπως, δηλαδή, κάνουμε όλοι στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Τι λέει η κυρία Μακίνεν όμως για τις εξετάσεις; «Στη Φινλανδία έχουμε πια απορρίψει τις εξετάσεις,τα συνεχή τεστ και τις διαδικασίες ελέγχου στηριζόμενοι στις νέες θεωρίες μάθησης με βάση τις οποίες οι μαθητές πρέπει να καθοδηγούνται έτσι ώστε να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των δικών τους διαδικασιών μάθησης, καθώς επίσης να τους παρέχεται συμβουλευτική στο πώς να αξιολογούν οι ίδιοι την πρόοδό τους (αυτοαξιολόγηση)» αναφέρει. «Φυσικά ο εκπαιδευτικός είναι εκεί για να παρακολουθεί και να αξιολογεί με διάφορους τρόπους την επίδοση των μαθητών, αλλά όχι ως ο μοναδικός εξωτερικός αξιολογητής. Η ίδια αρχή ισχύει και για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Οι ίδιοι αξιολογούν τους εαυτούς τους με βάση το πρόγραμμα εργασίας που κάνουν για το σχολείο τους κάθε χρόνο και με βάση τις συζητήσεις που έχουν για αυτό το ζήτημα με τους διευθυντές τους» καταλήγει.
e-paideia
