6.4.08

Ηλεκτρονική πρόσβαση στις βιβλιοθήκες των ελληνικών Πανεπιστημίων


Το διαδίκτυο τρύπωσε στις βιβλιοθήκες και των ελληνικών Πανεπιστημίων, που προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα των καιρών! Τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της Ελλάδας, το ένα μετά το άλλο, κάνουν την έκπληξη, υιοθετώντας τις επιταγές του "κινήματος ανοικτής πρόσβασης", το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και τέσσερα χρόνια και πρεσβεύει ότι πρέπει να δίνεται από τους συγγραφείς η άδεια ελεύθερης δημοσίευσης των αποτελεσμάτων των ερευνών τους για το ευρύ κοινό, προκειμένου η επιστημονική γνώση να βγει πιο έξω από τους χοντρούς τοίχους των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών.

Κατευθυντήρια γραμμή δόθηκε από το Πανεπιστήμιο Cornell, το οποίο έδωσε την εναλλακτική δυνατότητα στους ερευνητές να καταθέσουν στην ηλεκτρονική του διεύθυνση (arxiv.org) τις επιστημονικές τους εργασίες, αντί των επιστημονικών περιοδικών ιδιωτικών εκδοτικών οίκων, οι συνδρομές των οποίων είναι ένας σοβαρός ανασταλτικός παράγοντας μη απόκτησής τους από τις βιβλιοθήκες των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα οι ερευνητές των πανεπιστημίων να μην έχουν πρόσβαση στις έρευνες των συναδέλφων τους.


Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Μακεδονίας, Πάτρας, Κρήτης, κάποιες σχολές του Πανεπιστημίου Αθηνών, έχουν ήδη συγκεντρώσει στα καταθετήρια των βιβλιοθηκών τους κάθε μορφής περιεχόμενο που παράγεται στα δημόσια πανεπιστήμια. Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας μετρά ήδη 9.000 εγγεγραμμένους χρήστες, οι οποίοι μπορούν να παρακολουθήσουν 750 μαθήματα και να «σερφάρουν» σε εργασίες, σημειώσεις, βιβλιογραφία, κλπ. Πάνω από 100.000 μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες και διπλωματικές εργασίες έχουν πάρει ηλεκτρονική μορφή και είναι προσβάσιμες, ενώ παράλληλα έχουν δημιουργηθεί συστήματα τηλε-εκπαίδευσης (Eclass.aueb.gr, eclass.uth.gr και compus.uom.gr) για όσους Έλληνες πολίτες επιθυμούν την ελεύθερη πρόσβαση στην επιστημονική γνώση. Ήδη έχει ξεκινήσει η πρώτη ελληνική διαδικτυακή πύλη σε θέματα ελεύθερης πρόσβασης στην επιστήμη και γνώση από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης με πληροφοριακό υλικό (www.openaccess.gr) και μέσα στο 2008 θα παρουσιαστούν εκεί τα πρώτα ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, που θα αφορούν στους τομείς της Βιολογίας, της Χημείας, των επιστημών υγείας και των Ανθρωπιστικών σπουδών.


Ανοικτή πρόσβαση στη γνώση, λοιπόν, και απρόσκοπτη διεύρυνση του δημόσιου γνωστικού χώρου, όπως αποκαλείται. Μια ιδέα που ήρθε από το εξωτερικό με καθυστέρηση τεσσάρων ετών. Τα προβλήματα που πρέπει να υπερπηδηθούν είναι πολλά και ιδιαίτερα. Ένα από αυτά είναι η νοοτροπία μας, αφού ενώ οι επιστήμονες που έρχονται από το εξωτερικό με ευκολία παραχωρούν τις εργασίες τους για ηλεκτρονική αρχειοθέτηση, οι δικοί μας επιστήμονες προτιμούν να παραχωρούν τα δικαιώματα των έργων τους αποκλειστικά σε ιδιωτικούς εκδοτικούς οίκους, κάνοντας την δυνατότητα της δημόσιας διάθεσής τους σχεδόν αδύνατη. Η αδυναμία προστασίας των εργασιών από την αντιγραφή παραμένει πρόβλημα άλυτο, αφού αντίθετα από τα πανεπιστήμια του εξωτερικού, στα ελληνικά πανεπιστήμια δεν υπάρχει λογισμικό που να ελέγχει τέτοιας φύσεως ζητήματα. Ευρύτερο πρόβλημα, η ελλιπής πληροφοριακή παιδεία που θα επέτρεπε στους μαθητές-φοιτητές να παραπέμπουν σωστά στις πηγές, ώστε να μην εκλαμβάνεται ως λογοκλοπή. Συχνά, επίσης, ο κακός σχεδιασμός των ιστοσελίδων που παρέχουν «ανοικτές» επιστημονικές μελέτες ή η πολυπλοκότητα των συστημάτων των πανεπιστημίων είναι σοβαρός ανασταλτικός παράγοντας για τη μη σωστή πλοήγηση σε αυτές, ενώ η χρηματοδότηση αυτής της αξιόλογης προσπάθειας από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα εξακολουθεί να παραμένει ο πιο σημαντικός απ’ όλους.


Πρόκειται για μια προσπάθεια που, παρά τα προβλήματα που ακόμη αναζητούν τη λύση τους, αποτελεί ένα επαναστατικό βήμα της ελληνικής πανεπιστημιακής κοινότητας, που φέρνει την επιστημονική γνώση κυριολεκτικά μέσα στα σπίτια μας και μόνο γι' αυτό της αξίζει η ευρύτερη κοινωνική αποδοχή και επικρότηση.

14 σχόλια:

faraona είπε...

Oντως είναι ενα μεγάλο βημα Ευαγγελια.
Επαναστατικό βήμα που φέρνει την επιστημονική γνώση μέσα στα σπίτια μας.Ελπιζω να ξεπεραστουν τα προβληματα σιγα σιγα και να ολοκληρωθει η υποθεση αυτη.
Κ
α
λ
ημερα

eva είπε...

Faraona μου, έχεις δίκιο. Είναι μεγάλη υπόθεση να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στην εξειδικευμένη γνώση από όλους. Η προσπάθεια είναι ακόμη υπό διαμόρφωση, αλλά και μόνο το γεγονός ότι εντάχθηκε σ' αυτό το πρόγραμμα και η Ελλάδα είναι πρωτοποριακό.
Καλή εβδομάδα να' χεις!

Artanis είπε...

Θα το δοκιμάσω σήμερα το απόγευμα, μ' ενδιαφέρουν κάποιοι συγκεκριμένοι τίτλοι που δεν μπορώ να βρω στο Παν.Θεσσαλίας, αλλά ξέρω οτι τους διαθέτει το Αριστοτέλειο... Τους ψάχνω εδώ και μήνες και στο εμπόριο, αλλά είτε έχουν εξαντληθεί, είτε είναι (εδώ και 8 μήνες) υπό έκδοση, όπως η Χρηστομάθεια του Πρόκλου, από τον Κάκτο...
Κι ό,τι είχα απογοητευτεί...

eva είπε...

Για τους φοιτητές είναι σωτήριο. Εγώ το έμαθα αφού ολοκλήρωσα τις φετινές εργασίες μου. Τώρα θα μπω μετά τις εξετάσεις, γιατί ο χρόνος έχει αρχίσει να πιέζει ασφυκτικά.

Νικόλας Παπανικολόπουλος είπε...

Ένα σημαντικό βήμα... ΣΕ ευχαριστώ για την παρουσίαση, και τους συνδέσμους. :))
Καλημέρα!

Artanis είπε...

Θες να παίξεις το παιχνίδι; Έχεις πρόσκληση, όπως κατάλαβες...Σκέψου το, κι αν σ' αρέσει η ιδέα...

eva είπε...

Καλή σου μέρα, ανέμων σκορπίσματα, και καλή εβδομάδα :)

Artanis, σ' ευχαριστώ για την πρόσκληση, θα ανταποκριθώ οσονούπω! Φιλιά :)

melian είπε...

Οποιαδήποτε προσπάθεια επιτρέπει στον απλό άνθρωπο να έρχεται σε επαφή με την εξειδικευμένη γνώση, δεν μπορεί παρα να χειροκροτείται και να υποστηριζεται.Από εκει και πέρα καθε τι νεο αντιμετωπίζει προβλήματα στα πρωτα του βηματα , τα οποια όμως συνηθως επιλυνονται γρηγορα ...ειδικά στην εποχή μας που όλα τρέχουν με τρομερα γρήγορες ταχύτητες

Καλη σου εβδομαδα, Ευαγγελία !

zero είπε...

Ναι, τα εχω δει ολα αυτα.
Ειναι πολυ σωστο βημα για να γινει μοιρασμα της γνωσης στο ιντερνετ.
Πολυ καλο το ποστ σου.
Την καλησπερα μου.

eva είπε...

Elmelissa μου, πόσο δίκιο έχεις και μάλιστα σ' ένα πεδίο που έχει να κάνει όχι μόνο με την ποσότητα, αλλά και με την ποιότητα της γνώσης που παρέχεται. Φιλιά!

Zero, σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Κάθε βήμα που γίνεται, ας είναι για καλό. Το σημειωτόν και η όπισθεν είναι που πρέπει να αποδοκιμάζουμε. Καλό σου απόγευμα :)

Μαργαρίτα είπε...

Ευαγγελία μου

Πολύ πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση,
επιτέλους,βήμα βήμα αρχίζουν να
μπαίνουν δυναμικά πλέον στις
νέες απαιτήσεις και οι Ελληνικές
Βιβλιοθήκες... που για καιρό έμειναν στάσιμες!!! Κάτι που στο
εξωτερικό, χρόνια τώρα γνωρίζει
άνθιση!!! Και η Βιβλιοθηκονομία
ανασυγκροτείται... Τώρα απο Σεπτέμβριο ξεκινάει νέο Πρόγραμμα
Σπουδών!!

Πολλά φιλιά***

eva είπε...

... σα να μύρισε άνοιξη και στον δικό μας τον τόπο, ή είναι ιδέα μου; Σα να μύρισαν μαργαρίτες, Μαργαρίτα μου! Γλυκιά καληνύχτα :))

iLiAs είπε...

..επιτέλους κάνουμε και 'μεις βήματα μπροστά..αρκεί να έχουν οι φοιτητές Ιντερνετ.

eva είπε...

Υπάρχουν φοιτητικά πακέτα με πολύ χαμηλό κόστος. Για το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, που ξέρω από πρώτο χέρι, το κόστος για γραμμή ADSL με καλή ταχύτητα είναι ~10 ευρώ το μήνα. Επίσης, έχουν δρομολογηθεί και προνομιακές αγορές pc για τους αριστούχους των τμημάτων.
Ευτυχώς, Ηλία, που υπάρχουν κι αυτές οι αναλαμπές, για να μας κρατούν το χαλινάρι από την τάση να τα ισοπεδώνουμε όλα.
Καλημέρα :)