Το σκάφανδρο και η πεταλούδα

Ανήκει στην κατηγορία των βιβλίων που έγιναν ταινία, όμως είχε γίνει πασίγνωστο σε όλο τον κόσμο ήδη από την πρώτη μέρα έκδοσής του. Πρόκειται για μια αυτοβιογραφία με τίτλο Το σκάφανδρο και η πεταλούδα, γραμμένη από τον γάλλο εκδότη του περιοδικού Elle, Ζαν-Ντομινίκ Μπομπί. Η ιδιαιτερότητά του; Γράφτηκε… με το βλέφαρο ενός ματιού!

Το θέμα του βιβλίου δεν είναι ο κόσμος της μόδας, όπως θα περίμενε ίσως κανείς, κι αυτό καθορίστηκε από ένα τραγικό συμβάν που άλλαξε ριζικά τη ζωή του επιτυχημένου 42χρονου Ζαν-Ντομινίκ, όταν ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο τον βύθισε ξαφνικά σε κώμα. Όταν συνήλθε, και ενώ είχε πλήρη συναίσθηση του εαυτού του και του κόσμου γύρω του, ωστόσο το σώμα του είχε υποστεί καθολική παράλυση, δεν μπορούσε να κινήσει τίποτε, παρά μόνο το αριστερό του βλέφαρο. Εγκλωβισμένος μέσα στην ακινησία του σώματός του – το σκάφανδρο, όπως αναφέρεται συμβολικά και στον τίτλο του βιβλίου – αποφασίζει να αφήσει την φαντασία να πετάξει ελεύθερη μέσα στις σελίδες αυτής της αυτοβιογραφίας, που γράφτηκαν αποκλειστικά χάρη στο βλεφάρισμα του αριστερού του ματιού, αφού αυτός ήταν ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας του με τον κόσμο.

Αρωγός σε αυτή την ηρωική προσπάθεια, η Κλοντ Μεντιμπίλ, μια νεαρή λέκτορας γλωσσολόγος, που επινόησε ένα ειδικό σύστημα επικοινωνίας, ένα πινακάκι με τα γράμματα της αλφαβήτου κατανεμημένα σύμφωνα με τη συχνότητα χρήσης τους στη γαλλική γλώσσα. Εκείνη του απαριθμούσε τα γράμματα ένα-ένα και εκείνος επιβεβαίωνε με ένα ανοιγοκλείσιμο του ματιού του το γράμμα που ήθελε, το οποίο εκείνη το κατέγραφε σε ένα τετράδιο. Ένα ανοιγοκλείσιμο σήμαινε «ναι», δύο σήμαιναν «όχι». Έτσι, γράμμα-γράμμα, λέξη-λέξη, φράση-φράση, γράφτηκαν μέσα σε τρεις μήνες 140 σελίδες, μέσα στις οποίες σχηματοποιήθηκε σαν ψηφιδωτό όλος ο εσωτερικός του κόσμος, όλες οι σκέψεις και οι αγωνίες του που πετούσαν σαν πεταλούδες μέσα στο σκάφανδρο του ακινητοποιημένου από την παράλυση κορμιού του.

Στα 42 του χρόνια και ενώ τα είχε όλα, δόξα, χρήμα, γυναίκες, επαγγελματική καταξίωση, οικογένεια, χάρη σε ένα καπρίτσιο της μοίρας, του αρπάζονται ξαφνικά όλα μέσα από τα χέρια του. Απλές απολαύσεις, όπως ένα χαμόγελο ή ένα νεύμα, είναι πλέον ανέφικτες για κείνον. Παγιδευμένος σε ένα σώμα που καταλάβαινε τα πάντα, άκουγε, ένιωθε, θυμόταν, αλλά που δεν μπορούσε να αντιδράσει, δεν σταμάτησε να ζει εντός του και να φτάσει να πάρει τη μεγάλη απόφαση να καταγράψει αυτό που του συνέβαινε, σε μια προσπάθεια να δώσει μια διέξοδο στην απόγνωσή του, την οποία και μεταλλάσει σε δύναμη δημιουργίας. Μέσα από το τελευταίο του παράθυρο στον κόσμο κάνει έναν απολογισμό ζωής στην προσπάθειά του να βρει έναν τρόπο προκειμένου να αντιμετωπίσει και να αποδεχτεί αυτό που του συνέβη, άλλοτε με καυστικό μαύρο χιούμορ, άλλοτε με οργή ή θλίψη, πάντα όμως με παραδειγματική επιμονή και αισιοδοξία, στέλνοντας τελικά ακριβώς αυτό το αισιόδοξο μήνυμα: μην εγκαταλείπεις, μη σταματάς να πολεμάς, αγάπα τη ζωή, σε εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο.

Η ταινία που γυρίστηκε με αφορμή αυτό το βιβλίο, πήρε το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Καννών (Τζούλιαν Σνάμπελ) και προτάθηκε για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Απέσπασε διθυραμβικές κριτικές ως μία από τις καλύτερες παραγωγές της χρονιάς, ενώ θεωρήθηκε ως η πειστικότερη μεταφορά μυθιστορηματικής βιογραφίας, τεχνικά και αισθητικά. Προχωρώντας σε όλα όσα δεν δίνει σημασία ένας αρτιμελής από τη ζωή, αναπαράγει την εσωτερική κάθαρση στη μάχη που δίνει ένα υγιές πνεύμα που βρίσκεται ξαφνικά αιχμάλωτο μέσα σε ένα σώμα ανάπηρο, και, κατ’ επέκταση, την σκληρή αναμέτρηση που συντελείται ανάμεσα στο Θέλω και Μπορώ και την ανθρώπινη φύση της αμαχητί παράδοσης μπροστά στις αναποδιές της ζωής. Το κοινό ταυτίζεται και συμπάσχει με την έλλειψη ελευθερίας και αναζητά βήμα-βήμα μαζί με τον πρωταγωνιστή - τον εξαιρετικό στον ρόλο του Ματιέ Αμαρλίκ - δρόμους για να πετάξει το πνεύμα, σαν πεταλούδα που μόλις έβγαλε φτερά. Η μεταμόρφωση συντελείται και είναι πλήρης όταν οι δυνάμεις που κρατούν το πνεύμα στατικό και ακίνητο και εγκλωβισμένο από την πίστη στον υλισμό και τον ατομικισμό απελευθερώνονται χάρη στην ανεξάντλητη δύναμη της δημιουργίας που πηγάζει από την ίδια την πηγή της ανθρώπινης ψυχής, προσφέροντας στον θεατή μια πολυεπίπεδη σε μηνύματα, βαθιά και αξέχαστη εμπειρία που συγκινεί και προβληματίζει.

Η πρώτη έκδοση του βιβλίου - 25.000 αντίτυπα - εξαντλήθηκε την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του στη Γαλλία (14 Μαρτίου 1997). Μέσα σε μια εβδομάδα πωλήθηκαν 150.000 αντίτυπα. Έκτοτε, το Σκάφανδρο και η Πεταλούδα συνεχίζει τις αλλεπάλληλες εκδόσεις και μεταφράζεται σε όλο και περισσότερες γλώσσες. Έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά. Ο Ζαν-Ντομινίκ Μπομπί πέθανε τρεις μέρες μετά την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του έργου του.

***

Ποιος φοβάται τον Ζαχί Χαουάς

Η διεθνής διάσκεψη που θα λάβει χώρα στο Κάιρο τον ερχόμενο Απρίλιο με θέμα τον επαναπατρισμό κλεμμένων αρχαιολογικών θησαυρών έχει φέρει στο προσκήνιο ένα όνομα που εμφανίζεται συχνά-πυκνά σε ειδήσεις που έχουν να κάνουν με το συγκεκριμένο θέμα και που έχει γίνει ο εφιάλτης των διοικητικών στελεχών των πιο μεγάλων και διάσημων μουσείων του κόσμου.

Ο αιγύπτιος διδάκτωρ αρχαιολογίας και γενικός γραμματέας του ανωτάτου συμβουλίου αιγυπτιακών αρχαιοτήτων Ζαχί Χαουάς, είναι μια μοναχική φωνή που έχει κατορθώσει να φέρει τα πάνω-κάτω όσον αφορά στη διεκδίκηση των αρχαιοτήτων της χώρας του από σημαντικά μουσεία της Ευρώπης και της Αμερικής. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα εκθέματα έχουν αποκτηθεί με παράνομο τρόπο – ο ίδιος δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει τη λέξη κλοπή χωρίς κανέναν ενδοιασμό – και ως εκ τούτου, πρέπει να επιστραφούν στην Αίγυπτο, όπου και ανήκουν. Το γεγονός ότι απαιτείται να αναμετρηθεί με μουσεία-θεσμούς, όπως το Λούβρο του Παρισιού και το Βρετανικό Μουσείο, δεν δείχνει να τον πτοεί, αντίθετα δεν σταματά να δίνει συνεντεύξεις και να μιλά με λόγο πύρινο και παθιασμένο περί επαναπατρισμού των πολιτιστικών μνημείων της χώρας του που έφυγαν λαθραία και παράνομα προς τις διάφορες συλλογές του κόσμου.

Πέρα από αναγνωρισμένος επιστήμονας με πολλές περγαμηνές και διακρίσεις, πρόκειται πρωτίστως για έναν άνθρωπο με όραμα και τρομερή αποφασιστικότητα, κάτι αρκετά σπάνιο να το βλέπεις στις μέρες μας, ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με ιστορία και πολιτισμό. Τα παραδείγματα για του λόγου το αληθές είναι πολλά. Για πολλοστή φορά τα έχει βάλει με το Βρετανικό Μουσείο, απαιτώντας να επιστραφεί στην Αίγυπτο η διάσημη Στήλη της Ροζέτας, μια πέτρινη πλάκα από γρανοδιορίτη (και όχι από βασάλτη ή γρανίτη όπως συχνά αναφέρεται λανθασμένα) η οποία προέρχεται από τον ναό του Πτολεμαίου Ε΄ του Επιφανούς. Χρονολογείται στον 2ο αιώνα π.Χ. και ανακαλύφθηκε τυχαία το 1799 από έναν γάλλο αξιωματικό που υπηρετούσε στο στράτευμα του Ναπολέοντα. Η σημασία της έγκειται στο ότι φέρει εγχάρακτη επιγραφή σε δύο γλώσσες (αιγυπτιακή και ελληνική) και τρία συστήματα γραφής (ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακή, ελληνική), με αποτέλεσμα να γίνει το «κλειδί» για την αποκρυπτογράφηση των αιγυπτιακών ιερογλυφικών.

Η πρώτη επίσημη αίτηση για την επιστροφή του στην Αίγυπτο έγινε από τον δρ. Χαουάς τον Ιούλιο του 2003. Κατόπιν μακρών διαπραγματεύσεων, το Βρετανικό Μουσείο έστειλε τον Νοέμβριο του 2005 στο Κάιρο ένα ακριβές αντίγραφο της στήλης, ενώ πριν από λίγους μήνες ανακοίνωσε «οριστικά» ότι δεν προτίθεται να επιστρέψει τον πρωτότυπο θησαυρό, διότι, όπως ανέφερε, «η άποψη της διεύθυνσης είναι ότι η (αιγυπτιακή) συλλογή πρέπει να παραμείνει ανέπαφη». Και επιπλέον, κατά τους Βρετανούς, «έχει διαπιστωθεί ότι στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Καΐρου τα εκθέματα δεν προστατεύονται επαρκώς», επιχείρημα που χρησιμοποιείται κατά κόρον βέβαια και όσον αφορά στην επιστροφή των δικών μας Γλυπτών του Παρθενώνα ακόμα και τώρα, μετά την ολοκλήρωση και έναρξη λειτουργίας του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Από την πλευρά του, ο δρ Χαουάς διαβεβαιώνει ότι στην Αίγυπτο συντελούνται κοσμογονικές διεργασίες στον πολιτιστικό τομέα που θα μετατρέψουν το Μουσείο του Καΐρου σε ένα από τα καλύτερα στον κόσμο. Γι’ αυτό θεωρεί απαραίτητη την επιστροφή των αρχαίων κειμηλίων στον τόπο τους. Ας σημειωθεί εδώ, ότι σε κάποια από τις πολλές επισκέψεις του στο Βρετανικό Μουσείο, ο Ζ. Χαουάς δεν δίστασε να βάλει τις φωνές σε συνέντευξη που του έπαιρναν τα βρετανικά κανάλια και να κατηγορεί χωρίς κανέναν δισταγμό τους Βρετανούς ως ληστές των πολιτισμών του κόσμου.

Πριν από λίγο καιρό ακούστηκε ξανά το όνομά του, με τον τίτλο του ως γενικός γραμματέας του ανωτάτου συμβουλίου αιγυπτιακών αρχαιοτήτων, όταν ανακοίνωσε ότι η Αίγυπτος αποφάσισε να «διακόψει κάθε συνεργασία» στον αρχαιολογικό τομέα με το μουσείο του Λούβρου, όσο δεν επιστρέφονται τα τμήματα μιας φαραωνικής στήλης που βρίσκεται στην αιγυπτιακή συλλογή του. "Λάβαμε την απόφαση να διακόψουμε κάθε συνεργασία με το Λούβρο εν αναμονή της επιστροφής" των αρχαιολογικών αυτών στοιχείων, τα οποία εκλάπησαν και προέρχονται από τάφο που βρίσκεται κοντά στο Λούξορ, πρόσθεσε. Ο Ζάχι Χάουας κατηγόρησε το μουσείο του Λούβρου για παράνομη απόκτηση των αρχαιολογικών αυτών θησαυρών. "Με το να αγοράζουν κλεμμένες στήλες, ορισμένα μουσεία ενθαρρύνουν την καταστροφή και την κλοπή αιγυπτιακών αρχαιοτήτων", ήταν τα ακριβή λόγια του.

Εδώ και καιρό, και ενώ «τρέχουν» οι δύο αυτές υποθέσεις, έχει ανοίξει και ένα τρίτο μέτωπο, προς Γερμανία αυτή τη φορά. Ο αιγύπτιος δόκτορας ενεργεί και για την επιστροφή της προτομής της βασίλισσας Νεφερτίτης από το Νόιες Μουζέουμ του Βερολίνου. Τα λόγια του; «Ή θα επιστρέψουν τη Νεφερτίτη, ή να αποδείξουν ότι την πήραν με νόμιμο τρόπο από την Αίγυπτο», όπως ακριβώς τα δήλωσε σε συνέντευξη μέσα στα Χριστούγεννα.

Επόμενη διεκδίκηση, η προτομή του κατασκευαστή πυραμίδων Ανχάφ από το Μουσείο Φάιν Αρτ της Βοστώνης, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Φτάνουν αυτά; Όχι… Αποκάλυψε ότι ο ίδιος συντονίζει μια μεγάλη ομάδα ερευνητών – «ολόκληρο υπουργείο...», όπως είπε χαρακτηριστικά -, οι οποίοι προσπαθούν να εντοπίσουν όλους τους αρχαιολογικούς θησαυρούς που κατά καιρούς έχουν κλαπεί από την Αίγυπτο και βρίσκονται διασκορπισμένα σε μουσεία και συλλογές ανά τον κόσμο.

Η δραστηριοποίηση βέβαια αυτού του ανθρώπου δεν τελειώνει ούτε εκεί. Εδώ και αρκετά χρόνια αρχαιολόγοι από την Αίγυπτο και την Δομινικανή Δημοκρατία πραγματοποιούν ανασκαφές κάτω από το ναό Ταπόσιρις, δυτικά της Αλεξάνδρειας αλλά στη συγκεκριμένη περιοχή οι εργασίες ξεκίνησαν πριν από λίγες ημέρες. Τι ψάχνουν να βρουν; Τον τάφο της Κλεοπάτρας! «Η ανακάλυψη του τάφου της Κλεοπάτρας μπορεί να είναι η πιο σημαντική ανακάλυψη του 21ου αιώνα», δήλωσε πριν από λίγες μέρες ο συνήθης ύποπτος. "Αν οι ανασκαφές οδηγήσουν στον τάφο της Κλεοπάτρας, η περιοχή μπορεί να γίνει πόλος έλξης για ολόκληρο τον κόσμο. Δεν είμαστε σίγουροι ότι θα βρούμε το σώμα της Κλεοπάτρας σε κάποια από τις τρεις περιοχές αλλά είμαστε σίγουροι ότι θα βρούμε έναν βασιλικό τάφο, καθώς η περιοχή είναι περιτριγυρισμένη από ένα κοιμητήριο σημαντικών αξιωματούχων. Αυτός ο ναός είναι το τέλειο μέρος που θα μπορούσαν να έχουν κρυφτεί. Βρήκαμε τον ναό της Ίσιδος μέσα σε αυτόν το ναό. Η Κλεοπάτρα θα μπορούσε να είναι η Αιγύπτια θεά Ίσις και ο Μάρκος Αντώνιος ο Όσιρις", ανέφερε μεταξύ άλλων.

Η διεθνής διάσκεψη που θα γίνει τον ερχόμενο Απρίλιο στο Κάιρο με θέμα τον επαναπατρισμό αρχαιολογικών θησαυρών που έχουν κλαπεί και εκτίθενται στα διάφορα μουσεία του κόσμου αφορά και την Ελλάδα, η οποία συμμετέχει ανάμεσα σε 30 χώρες, όπως το Μεξικό, το Περού, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Καμπότζη και η Κίνα, και διεκδικεί φυσικά, μεταξύ των άλλων, και τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Επικεφαλής του συμβουλίου και πάλι ο δρ. Ζαχί Χαουάς. «Οι υπεύθυνοι των χωρών αυτών θα συζητήσουν μία συλλογική δράση σε διεθνές επίπεδο για να εντείνουν τις προσπάθειες επαναπατρισμού αρχαιοτήτων που έχουν κλαπεί και εκτίθενται σε ορισμένα μουσεία του κόσμου και σε οίκους προς πώληση», τόνισε σε συνέντευξη τύπου. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι η διάσκεψη θα πρέπει να επεξεργαστεί «ακριβείς προτάσεις» και να καταρτίσει μια λίστα των αρχαιοτήτων που διεκδικεί η κάθε χώρα. Παράλληλα, θα εξετάσει τη διεθνή νομοθεσία που διέπει το θέμα, προκειμένου να την επανεκτιμήσει και να «προστατεύσει τα δικαιώματα αυτών των χωρών όσον αφορά στην επανάκτηση της πολιτιστικής και αρχαιολογικής περιουσίας τους».

***

Ηχώ

πέταξε η σκέψη πουλί παραδεισένιο


σε μωβ γαλάζιους ουρανούς για να σε βρει


νόμισε πως είχε ακούσει τη φωνή σου


ήταν ο αντίλαλός της

"Μια αληθινή πρόταση..."

Όταν γυρίσαμε στο Παρίσι ο καιρός ήταν αίθριος, κρύος και ευχάριστος. Η πόλη είχε προσαρμοστεί στο χειμώνα, οι ξυλέμποροι και οι ανθρακέμποροι στο δρόμο μας πουλούσαν καλής ποιότητας ξύλα και υπήρχαν μαγκάλια έξω από τα περισσότερα καλά καφέ, ώστε να μπορείς να κάθεσαι έξω στη βεράντα χωρίς να τουρτουρίζεις. Τώρα πια δεν σε ξένιζε η θέα των γυμνών δέντρων κόντρα στον ουρανό, όταν περπατούσες στα φρεσκοπλυμένα λιθόστρωτα μονοπάτια των Κήπων του Λουξεμβούργου μέσα στον καθαρό, τσουχτερό αέρα κι όλες οι αποστάσεις μας φαίνονταν τώρα κοντινές μετά την παραμονή μας στο βουνό.

Εξαιτίας της αλλαγής του υψόμετρου, δεν μου προκαλούσαν πια δέος οι κορυφογραμμές των λόφων αλλά αγαλλίαση, όπως αγαλλίαση ένιωθα σκαρφαλώνοντας ως τον τελευταίο όροφο του ξενοδοχείου όπου έγραφα, σ’ ένα δωμάτιο με θέα όλες τις στέγες και τις καμινάδες του ψηλότερου λόφου της συνοικίας. Το τζάκι τραβούσε μια χαρά στο δωμάτιο και η ατμόσφαιρα ήταν ζεστή και ευχάριστη για δουλειά. Έφερνα μανταρίνια και ψητά κάστανα στο δωμάτιο μέσα σε χαρτοσακούλες, ξεφλούδιζα κι έτρωγα τα μικρά πορτοκαλόχρωμα εσπεριδοειδή και τρώγοντάς τα πετούσα τα φλούδια κι έφτυνα τα κουκούτσια τους στο τζάκι κι έψηνα κάστανα όταν πεινούσα περισσότερο. Ήμουν διαρκώς πεινασμένος με τόσο περπάτημα, κρύο και δουλειά. Εκεί πάνω στο δωμάτιό μου είχα κι ένα μπουκάλι κιρς που το είχαμε φέρει από το βουνό, κι έτσι έπινα λίγο κιρς όταν κόντευα να τελειώσω κάποιο διήγημα ή όταν τέλειωνα τη δουλειά της ημέρας. Όταν σταματούσα να δουλεύω έχωνα το τετράδιο ή το χαρτί στο συρτάρι του γραφείου, μαζί με όσα μανταρίνια απόμεναν στην τσέπη μου. Θα πάγωναν αν τα άφηνα έξω στο δωμάτιο όλη νύχτα.

Ήταν υπέροχο να κατεβαίνω όλα εκείνα τα σκαλιά ξέροντας ότι θα είχε αίσιο αποτέλεσμα η εργασία μου. Δούλευα πάντα ώσπου να ολοκληρώσω κάτι και πάντα σταματούσα όταν ήμουν σίγουρος για το τι θα γινόταν μετά. Έτσι μπορούσα να είμαι βέβαιος για το πώς θα συνέχιζα την επόμενη μέρα. Καμιά φορά, ωστόσο, όταν ξεκινούσα ένα καινούργιο διήγημα και δεν ήξερα πώς να το προχωρήσω, καθόμουν μπροστά στη φωτιά, έσπρωχνα τις μανταρινόφλουδες ως την άκρη της φλόγας και χάζευα τις γαλάζιες αναλαμπές τους. Στεκόμουν και κοίταζα τις στέγες του Παρισιού και σκεφτόμουν: Μην ανησυχείς. Στο παρελθόν έγραφες διαρκώς, θα γράψεις πάλι τώρα. Το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να γράψεις μια αληθινή πρόταση. Γράψε την πιο αληθινή πρόταση που ξέρεις. Έτσι, τελικά, έγραφα μια αληθινή πρόταση κι αποκεί και πέρα συνέχιζα. Μετά ήταν εύκολα τα πράγματα, γιατί πάντα υπήρχε μια αληθινή πρόταση που είτε ήξερα είτε είχα διαβάσει είτε είχα ακούσει από κάποιον. Αν ξεκινούσα να γράφω επιτηδευμένα ή σαν κάποιον που ανακοινώνει ή παρουσιάζει κάτι, ανακάλυπτα ότι μπορούσα άνετα να περικόψω τα βαρύγδουπα στολίδια, να τα πετάξω και να ξαναρχίσω με την πρώτη εκείνη την αληθινή, την απλή, ξεκάθαρη πρόταση που είχα γράψει. Ψηλά σ’ εκείνο το δωμάτιο αποφάσισα ότι θα γράψω μια ιστορία για κάθε πράγμα που γνωρίζω. Προσπαθούσα να το κάνω αυτό όλη την ώρα που έγραφα, και ήταν μια καλή και αυστηρή πειθαρχία.

Σ’ εκείνο το δωμάτιο ήταν που έμαθα να μη σκέφτομαι τίποτε απ’ ό,τι έγραφα από τη στιγμή που θα σταματούσα να γράφω ως τη στιγμή που θα ξανάρχιζα την άλλη μέρα. Έτσι θα δούλευε το υποσυνείδητό μου και ταυτόχρονα θα άκουγα τους άλλους ανθρώπους και θα παρατηρούσα τα πάντα, όπως έλπιζα. Θα μάθαινα, όπως έλπιζα. Και θα διάβαζα, ώστε να μη σκέφτομαι τη δική μου δουλειά και καταντήσω τελικά ανίκανος να την κάνω. Κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια, αφού είχα εργαστεί καλά – κι αυτό χρειαζόταν τύχη αλλά και πειθαρχία – είχα ένα υπέροχο συναίσθημα κι ένιωθα ελεύθερος να πάω οπουδήποτε στο Παρίσι…

Ernest Hemingway, Μια κινητή γιορτή


***


Οι αναμνήσεις του Χέμινγγουεϊ από την περίοδο της παραμονής του στο Παρίσι τη δεκαετία του ’20, όταν ακόμα ήταν ένας άγνωστος δημοσιογράφος, είναι το βασικό θέμα αυτού του βιβλίου-χρονικού που ο νομπελίστας συγγραφέας έγραψε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Εκτός όμως από αυτοβιογραφικό χρονικό, το Μια κινητή γιορτή είναι ταυτόχρονα και χρονικό μιας ολόκληρης (ανέμελης αλλά και εξαιρετικά γόνιμης από λογοτεχνική άποψη) εποχής, στο οποίο παρελαύνουν μεγάλα λογοτεχνικά ονόματα όπως αυτά του Τζέιμς Τζόις, του Έζρα Πάουντ, του Σκοτ Φιτζέραλντ, της Γερτρούδης Στάιν.

***