6.12.12

Η τέχνη του διδάσκειν


 Άνοιξε το μπλοκ της ακουαρέλας σε μια λευκή σελίδα. Άπλωσε σχολαστικά τις τέμπερες και τις κηρομπογιές περιμετρικά του πάνω στο βοηθητικό γραφειάκι. Σηκώθηκε, γέμισε το κυπελάκι με νερό για το ξέπλυμα των πινέλων, έκοψε λίγο χαρτί κουζίνας για να μπορεί να τα στραγγίζει, ξανακάθισε. Μερικά σκίτσα σε ένα πρόχειρο για το ζέσταμα και κατόπιν οι τελικές γραμμές πάνω στο χοντρό υδρόφυλλο χαρτί που θα φιλοξενούσε το κυρίως έργο. 


Για την ακρίβεια, τα έργα που έπρεπε να φιλοτεχνήσει εκείνο το απόγευμα ήταν δύο, αφού τόσα τους είχε ζητήσει ο καθηγητής του των καλλιτεχνικών να έχουν έτοιμα για την επομένη προκειμένου να βαθμολογηθούν για το τρίμηνο. Ήταν η πρώτη φορά που θα έβαζε στο χαρτί ό,τι είχε μάθει ως θεωρία σε αυτό το μάθημα, αφού μέχρι εκείνη τη στιγμή μόνο θεωρία ήταν για κείνον το μάθημα των καλλιτεχνικών. 

Δεν τον είχα ξαναδεί τόσο σοβαρό, σχεδόν αγχωμένο μπορούσα να πω, για τη ζωγραφική, αφού ο φόβος της βαθμολογίας κρεμόταν σαν πέλεκυς πάνω από το κεφάλι του και ως εκ τούτου, ό,τι καλό θα μπορούσαν ίσως να του προσφέρουν αυτές οι ώρες της ενασχόλησής του με τη ζωγραφική, καθώς και κάθε περιθώριο να απολαύσει αυτές τις στιγμές δημιουργίας και τέχνης, εξανεμίστηκαν πριν καν τολμήσουν να εμφανιστούν. Διαπίστωνα ότι δεν ζωγράφιζε πλέον από ευχαρίστηση αλλά για να βαθμολογηθεί, κι ότι αυτό τα είχε καταστρέψει όλα.


Τον παρακολουθούσα από το δικό μου γραφείο που έκανα τα δικά μου να φτιάχνει περιγράμματα, να ανακατεύει τα χρώματα μεταξύ τους για να πετύχει την κατάλληλη απόχρωση για το κατάλληλο σημείο, να έχει αφοσιωθεί σε αυτό που έκανε λες και η ζωή του όλη κρεμόταν από αυτό και σκεφτόμουν πόσο καταστροφική μπορεί να είναι μερικές φορές η εκπαιδευτική μέθοδος και να χάνεται τελικά το ζητούμενο, που δεν είναι άλλο από τη χαρά της διαδικασίας. Μια διαδικασία που θα έπρεπε να είναι δημιουργική και ευφάνταστη, ικανή να κάνει τη μάθηση να μοιάζει με παιχνίδι και με περιπέτεια και να ενθουσιάζει τα παιδιά για τα δώρα που έχει να τους προσφέρει κάνοντάς τα να εξοικειωθούν ομαλά με αυτό το υπέροχο και μοναδικό ταξίδι προς την κατάκτησή της, να το αποζητάνε και, φυσικά, να το αγαπήσουν. Να αγαπήσουν το σχολείο γιατί θα το θεωρούν κομμάτι δικό τους που τους βοηθά και τους θωρακίζει και τους συντροφεύει και τους νουθετεί σα σύμβουλος που καλλιεργεί τις γνώσεις όσο και σαν δεύτερος γονιός που καλλιεργεί τις αξίες στο μεγάλο αυτό κομμάτι της ημέρας τους όπου βρίσκονται μακριά από το σπίτι και την οικογένειά τους. Προϋποθέσεις τόσο απαραίτητες για τα εύπλαστα και εύθραυστα χρόνια της ζωής τους και τόσο καθοριστικές για την διαμόρφωση του χαρακτήρα τους και τη μετέπειτα πορεία τους στη ζωή...

Μέχρι και τα καλλιτεχνικά φτάσαν να γίνονται υπό το καθεστώς του τρόμου, του άγχους, της αγωνίας, αποστειρωμένα, στεγνά και άκαμπτα, είναι δυνατόν; Ένα μάθημα, το αντικείμενο του οποίου ενώ θα μπορούσε να είναι από τα πιο διασκεδαστικά του κύκλου μαθημάτων των παιδιών, να είναι ένα δημιουργικό παιχνίδι που θα εξάπτει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους και θα τους προκαλεί τον ενθουσιασμό και το ενδιαφέρον, όπως θα όριζε κάθε έννοια της λογικής και όπως γίνεται σε όλα τα εξελιγμένα κράτη του δυτικού κόσμου όπου δάσκαλοι και μαθητές συμμετέχουν από κοινού σε άπειρες εκδηλώσεις συν-δημιουργίας και συν-εργασίας και συντροφικότητας, χτίζοντας μια νοοτροπία που κάνει τα παιδιά να ανυπομονούν πότε θα φτάσει η ώρα να πάνε στο σχολείο, μια νοοτροπία υγιής και ευπρόσδεκτη από γονείς, μαθητές και δασκάλους, εμείς γιατί; Γιατί έχουμε φτάσει τα παιδιά μας να μισήσουν το σχολείο και ό,τι έχει να κάνει με αυτό, να απεχθάνονται τον χώρο, τους καθηγητές τους, τα βιβλία τους, να τα θεωρούν βασανιστήριο ή χάσιμο χρόνου, να είναι ο βραχνάς τους, γιατί;
...

Τα δύο έργα ολοκληρώθηκαν λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Τα μάτια του έκλειναν από την κούραση, ήταν εξοντωμένος από ένα ωράριο που του αφήνει ελάχιστες στιγμές ηρεμίας και χαλάρωσης, ωστόσο, όταν τον είδα πόσο ικανοποιημένος φάνηκε από το αποτέλεσμα της πολύωρης και κοπιαστικής προσπάθειάς του, είπα χαλάλι το ξενύχτι του, τουλάχιστον έπιασε τόπο.


Την επομένη το μεσημέρι που επέστρεψε από το σχολείο μου ανακοίνωσε ότι όταν παρέδωσε το μπλοκ με τα έργα του στον καθηγητή του των καλλιτεχνικών εκείνος του δήλωσε κατηγορηματικά ότι δεν τα έχει κάνει μόνος του και ότι άλλη φορά να μη βάζει τους γονείς του να του τα κάνουν αντί για κείνον.


12 σχόλια:

karagiozaki είπε...

αχ, τι να πει κανείς. παλιοζωή. παιδαγωγικότατος ο ... παιδαγωγός!

oldthings είπε...

Τη στέρηση φαντασίας , χαράς ,ενθάρυνσης,δημιουργικότητας , ελευθερίας του πνεύματος ,αυτά διδάχτηκε ο παιδαγωγός και αυτά πρέπει να μεταδώσει στη νέα γενιά !
Και βέβαια πως ένα παλληκάρι μπορεί να παρουσιάζει ένα τόσο όμορφο έργο !
Αντέχεται αυτό ; ΌΧΙ ...
Του αξίζουν "θερμά συγχαρητήρια" ....
Το παλληκάρι να μη αποθαρυνθεί ποτέ !

Evie είπε...

Λυπήθηκα Εύα που υπαρχουν τέτοιοι παιδαγωγοί που με τον τρόπο τους σημαδεύουν την ψυχή των παιδιών, φαντάζομαι την απογοήτευσή του!

Πριν πάρα πολλά χρόνια πήγαινα τον γιο μου σε ελληνικό σχολείο για να μάθει τα ελληνικά, συν το παιδί που πήγαινε και σε αγγλογαλλικό σχολείο. Δυστυχώς ο ελληνας παιδαγωγός είχε ακριβώς τα ίδια λόγια για το 9χρονο παιδί μέσα στην τάξη του και ήταν η αιτία που δεν ξαναπάτησε σε ελληνικό σχολείο.

Ελπίζω ο γιος σου να μην το βάλει κάτω.

Καλές οικογενειακές γιορτές Εύα.

Ανώνυμος είπε...

Είναι ένα ζήτημα το οποίο με απασχολεί κι εμένα συχνά - η μάθηση κι ο αρνητικός συσχετισμός της με την βαθμολόγηση. Θα μπορούσα να γράφω με τις ώρες κι ακόμη να μην καλύψω το 1/3 των όσων θα ήθελα να πω.

Πιστεύω πως για να ασχοληθείς με τα παιδιά και την διδασκαλία θα πρέπει πάνω απ'όλα να είσαι παιδαγωγός. Εάν σου αρέσει να κρίνεις, να αποτιμάς και να ζυγιάζεις, έπρεπε να είχες γίνει κριτικός φαγητού ή λογοτεχνίας. Και τα δυο μονοδιάστατα επαγγέλματα, αφού από τα χέρια σου δεν περνά η χαρά της δημιουργίας κι η λάμψη στα μάθια των ανθρώπων. Δεν σου ταιριάζει το επάγγελμα του εκπαιδευτικού.

Με κάλυψες με όσα σχολίασες εσύ. Χαιρετισμούς από την μακρινή Αυστραλία. Να γράφεις πιο συχνά, γράφεις πολύ όμορφα.

marie είπε...

Στενοχωρήθηκα με αυτή την συμπεριφορά.. πραγματικά.. Καλό σαββατοκύριακο να έχετε και καλές γιορτές.

Eva Psarrou είπε...

@ karagiozaki
Ας όψεται η μονιμότητα..
Την καλημέρα μου!

Eva Psarrou είπε...

@ oldthings
Δεν υπάρχει κίνητρο για να ασχοληθεί όπως ίσως θα έπρεπε. Και φυσικά, δεν υπάρχουν ούτε και κυρώσεις αν κάτι δεν κάνει σωστά, οπότε, γιατί να το διορθώσει.
Θεωρητικά, οι διακοπές του καλοκαιριού σκοπό έχουν α) τη συντήρηση των σχολικών εγκαταστάσεων και β) τη συνεχή ενημέρωση των εκπαιδευτικών πάνω στο αντικείμενό τους ώστε να συντηρείται και να ανανεώνεται η ικανότητά τους στο διδάσκειν.
Καλή σου μέρα!

Eva Psarrou είπε...

@ Evie
Μόνοι μας βγάζουμε τα μάτια μας, Εύη μου, και δεν το καταλαβαίνουμε.
Το θέμα είναι ότι επειδή ακριβώς τα πράγματα έχουν ως έχουν, ο ρόλος που θα παίξει η οικογένεια του κάθε παιδιού προκειμένου να επαναφέρει την απωλεσθείσα ισορροπία είναι ακόμα πιο σημαντικός. Και πιο δύσκολος, βέβαια, και χρονοβόρος. Γιατί, εκτός από το ηθικοπλαστικό κομμάτι, τώρα πρέπει να επωμίζεται και το εκπαιδευτικό, να κάνει δηλαδή τη δουλειά που δεν κάνει ο δάσκαλος.
Καθηγητής του φιλόλογος τους είπε την πρώτη μέρα που πήγαν στο Γυμνάσιο: "Εγώ να ξέρετε την Ελλάδα δεν τη λέω Ελλάδα, αλλά Ελλαδιστάν. Μερικές φορές θα τη λέω και Μπανανία." Μετά από τέτοιες δηλώσεις από τον φιλόλογό τους, πες μου τι θα γίνει με αυτά τα εφηβικά μυαλά που ρουφάνε ό,τι ακούν από το περιβάλλον τους σα σφουγγάρι, αν δεν έρθει ο γονιός να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα. Αυτά είναι καταστροφικά πράγματα κι εμείς τα παίρνουμε ελαφρά τη καρδία, τι να πεις...
Την καλησπέρα μου!

Eva Psarrou είπε...

@ Αγριμιώ
Δεν ξέρω πώς ακριβώς λειτουργεί το σύστημα στην Αυστραλία, στον Καναδά όμως που ζει η αδελφή μου τα τελευταία χρόνια και έχω μια άποψη η εκπαίδευση των παιδιών ξεκινά και καταλήγει στο σχολείο. Τα παιδιά δεν φέρνουν τίποτα για το σπίτι, τα έχουν κάνει όλα στο σχολείο ούτε και συνεχίζουν με εξωσχολικές δραστηριότητες, γιατί όλα γίνονται στο σχολείο. Έτσι, η υπόλοιπη μέρα είναι δική τους, να την μοιραστούν με τους φίλους τους και με την οικογένειά τους. Η φιλοσοφία τους είναι ότι η εκπαιδευτική μάθηση είναι δουλειά του δασκάλου, όχι του γονιού. Και ότι τα παιδιά δεν πρέπει να παύουν να είναι παιδιά και ως παιδιά δεν πρέπει να στερούνται τις ώρες του παιχνιδιού ή τις ώρες που θα περάσουν με την οικογένειά τους, πράγματα που θεωρούν εξίσου σημαντικά στην διαπαιδαγώγησή τους όσο και η εκπαίδευση.
Για να γίνουν βέβαια αυτά το κράτος έχει φροντίσει να εξασφαλίσει τις χρειάζουσες προυποθέσεις. Έτσι, φρόντισε να δίνει κίνητρα στους δασκάλους οικονομικής κυρίως φύσεως, οι οποίοι κάθε τόσο πρέπει να περνούν από επιτροπές για να αξιολογηθούν, από σεμινάρια για να επιμορφωθούν, και φυσικά χωρίς να υπάρχει η μονιμότητα για να επαναπαυτούν, παρά μόνο μετά από χρόνια πείρας και απανωτές αξιολογήσεις. Επίσης, έχει φροντίσει ώστε όποια δραστηριότητα αναλαμβάνουν επιπλέον, να καλύπτεται συμπληρωματικά στον ήδη παχουλό μισθό τους. Παρέχοντας λοιπόν τα κίνητρα λίγοι είναι οι εκπαιδευτικοί που δεν αφιερώνουν χρόνο και ενέργεια στο να τρέχουν να διοργανώσουν γιορτές και εκθέσεις και εκπαιδευτικές εκδρομές και happenings για το ένα ή το άλλο, συμμετέχοντας και οι ίδιοι στα δρώμενα και χτίζοντας παράλληλα μια πιο ουσιαστική και πολυεπίπεδη σχέση με τους μαθητές τους.
Δε νομίζω ότι είναι τυχαίο που στον Καναδά το ποσοστό των ανθρώπων που έχουν λάβει ανώτατη παιδεία είναι πάνω από το 50%.
Την καλησπέρα μου!

Eva Psarrou είπε...

@ marie
Δυστυχώς οι περιπτώσεις εκπαιδευτικών με σωστή κατάρτιση, ήθος και ακεραιότητα που πραγματικά αγαπούν αυτό που κάνουν έχουν πλέον γίνει η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα..
Καλό απόγευμα!

Poet είπε...

Συμφωνώ βέβαια με όσα γράφεις, Εύα μου. Οι λίγοι σωστοί εκπαιδευτικοί, οι αληθινοί δάσκαλοι, αντιμετωπίζουν ένα θηριώδες σύστημα και η μοναδική ανταμοιβή τους είναι η βαθιά ευγνωμοσύνη των μαθητών τους, η ισόβια βαθιά ευγνωμοσύνη τους. Υπήρξα ένας από τους τυχερούς αυτούς μαθητές και τα γράφω αυτά από την προσωπική μου πείρα. Δεν τους ξέχασα ποτέ και τους μνημονεύω πάντα.

Eva Psarrou είπε...

Τυχεροί όσοι αξιώθηκαν να μαθητεύσουν σε εκπαιδευτικούς σαν τον δικό σου.. Χρειάστηκε να φτάσω στο πανεπιστήμιο για να μου συμβεί.
Καλό σου βράδυ!