23.11.12

Αγέλαστος Πέτρα


Είναι κάποιες ταινίες που δεν τις βαριέμαι όσες φορές και αν τις δω. Μετά την άχαρη πρώτη φορά η οποία εμπεριέχει τη δυναστική αγωνία του τι θα γίνει στη συνέχεια που τα καταστρέφει όλα, έρχονται οι λυτρωτικές επαναλήψεις, αφού εκεί είναι που μου αποκαλύπτεται όλο το μεγαλείο της ταινίας. Τα μάτια ανοίγουν, η καρδιά αφουγκράζεται και πλέον μπορεί να συγχρονιστεί με τον παλμό της σε όλες της τις διαστάσεις, σκηνοθεσία, σενάριο, φωτογραφία, μοντάζ, όλες δηλαδή τις επιμέρους μικρές τέχνες που φτιάχνουν τη μία και μεγάλη, αυτήν του κινηματογράφου.

Η Αγέλαστος Πέτρα του Φιλίππου Κουτσαφτή είναι μία από αυτές τις ταινίες, η οποία βρίσκεται σε περίοπτη θέση στη λίστα των αγαπημένων μου, όχι μόνο επειδή είναι από τις δουλειές εκείνες που μπόρεσαν να μιλήσουν μέσα μου και να με συγκινήσουν, αλλά και επειδή πρόκειται για μια ελληνική παραγωγή και επομένως αυτή η συγκίνηση μετουσιώνεται εν μέρει και σε υπερηφάνεια.

Η ματιά του σκηνοθέτη, ο οποίος υπογράφει και κείμενο και φωτογραφία, πραγματικά καθηλώνει με την διεισδυτικότητα και την οξύτητά της. Θέμα η Ελευσίνα, ένας τόπος που παλεύει να ισορροπήσει ανάμεσα στο ένδοξο και μεγαλειώδες παρελθόν και το παρακμιακό παρόν της. Ο αφηγητής σε παίρνει από το χέρι και μαζί περιδιαβαίνετε τις σύγχρονες γειτονιές που μπλέκονται με τα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία δε σταματούν να έρχονται στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη δηλώνοντας το παρόν που όμως δεν ακούει πια κανείς. Η ζωή τρέχει, όπως τρέχουν τα αυτοκίνητα πάνω στην εθνική που περνά από τις παρυφές του Ιερού της Ελευσίνας, ένα ιερό που αποδομείται μέρα με τη μέρα, λήθη με τη λήθη. Μόνος κλειδοκράτορας ένας άστεγος επαίτης, ένας "κατατρεγμένος και αλαφροΐσκιωτος που έπεσε στο σήμερα", ο οποίος αλιεύει τα παραγκωνισμένα εδώ κι εκεί απομεινάρια των αρχαίων μνημείων επιστρέφοντάς τα στην ιερή βάση τους, τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας.

Σύμφωνα με την παράδοση η Αγέλαστος Πέτρα, που έδωσε το όνομά της και στην ταινία, ήταν ο βράχος πάνω στον οποίο κάθισε η θεά Δήμητρα όταν έκλαψε την αρπαγή της κόρης της Περσεφόνης από το Πλούτωνα, θεό του Κάτω Κόσμου. Κάποιος ερευνητής προχώρησε λίγο μακρύτερα υποστηρίζοντας πως πρόκειται για ένα σύνολο τριών βράχων που δείχνουν τον δρόμο προς τη σπηλιά που οδηγεί στην είσοδο του Κάτω Κόσμου.

Η ταινία προβλήθηκε πριν από λίγες μέρες σε επανάληψη από το κανάλι της ΝΕΤ σε ώρα που τα παιδιά σίγουρα θα βρίσκονταν στα κρεβάτια τους και άρα δύσκολα θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν. Όμως οι ζώνες ευρείας θεαματικότητας έχουν από καιρό καταληφθεί από τα ολοένα αυξάνοντα και πληθαίνοντα τουρκικά σίριαλ που προφανώς θεωρούνται από κάποιους ιθύνοντες πιο επιμορφωτικά και πιο ηθοπλαστικά, εφόσον εξακολουθούν να μας βομβαρδίζουν με αυτά χωρίς σταματημό. Τα οποία με τη σειρά τους βέβαια, εξακολουθούν να  βομβαρδίζουν με την ησυχία τους με την προπαγάνδα τους τον εγκληματικά αδιάφορο και επιδερμικό νεοέλληνα που τόσο τραγικά εύκολα έχει φτάσει να ικανοποιείται με ό,τι σαβούρα τον ταΐζουν ένθεν κακείθεν, με αποτέλεσμα να τους κρατά όλους μια χαρά ευχαριστημένους. Ποιος όμως πρόκοψε με το να τους κρατά όλους ευχαριστημένους; Ιδού η απορία... Κρατώ την παρομοίωση του σκηνοθέτη όταν περιγράφει τους βέβηλους του Ιερού της Ελευσίνας που με τα χρόνια επλήθαιναν και εισέβαλαν σε αυτό σαν το νερό στο καράβι που βυθίζεται... Είναι τόσο αγεφύρωτες οι αποκλίσεις των μέτρων και των σταθμών που πια ούτε με κεφαλαίο δεν θέλω να τονε γράψω, γιατί, αν με ρωτήσεις, θα πω ότι έχει χάσει προ πολλού αυτό το δικαίωμα μαζί με μύρια άλλα.


Μεταφέρω το κατατοπιστικό σχόλιο που διάβασα στον Κενό Φάκελο αναφορικά με την ταινία:

"Η Αγέλαστος Πέτρα (2000) είναι μία ταινία από τον σκηνοθέτη Φίλιππο Κουτσαφτή. Στην αγέλαστο πέτρα κάθησε η θεά Δήμητρα όταν έψαχνε την Περσεφόνη. Στην Ελευσίνα, την πόλη των αρχαίων Μυστών. Μια ταινία χωρίς αγγεία, ανασκαφές, αρχαιολόγους, και βρώμικα επαρχιακά δρομάκια. Η κάμερα, για δέκα σχεδόν χρόνια τριγυρνάει στην πόλη και τη γύρω περιοχή. Τη γη των Ελευσίνιων Μυστηρίων, την πόλη της Δήμητρας και της Περσεφόνης που μετατράπηκε τις τελευταίες δεκαετίες από το τσιμέντο και την μόλυνση σε μια από τις πιο υποβαθμισμένες περιβαλλοντικά και κοινωνικά περιοχές της Αθήνας. Τιμήθηκε με το Πρώτο Bραβείο Tαινίας Tεκμηρίωσης στα Kρατικά Bραβεία Ποιότητας 2000, το Bραβείο καλύτερης ταινίας της Π.E.K.K., και Bραβείο Kοινού Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η ταινία παρακολουθεί τις επιπτώσεις της βιομηχανικής ανάπτυξης στην Ελευσίνα σε ένα διάστημα δέκα ετών. H Eλευσίνα είναι μια μικρή βιομηχανική πόλη, 20 χιλιόμετρα δυτικά της Aθήνας. Mε την πόλη αυτή δέθηκε από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια ο αγαπημένος μύθος των αρχαίων, ο μύθος της θεάς Δήμητρας, θεάς της γεωργίας και της ευφορίας της γης, και της κόρης της, Περσεφόνης. Eδώ όπου, σύμφωνα με το μύθο, πρωτοκαλλιεργήθηκαν τα θεία δώρα, τα δημητριακά, αναπτύχθηκαν και οι μεγαλύτερες βιομηχανίες της Eλλάδας, με καταστροφικές συνέπειες για την περιοχή και το ιερό. Kινηματογραφούμε αυτή την πόλη επί δέκα χρόνια, απ' τη μεριά του προσκυνητή, παρακολουθούμε τα καθημερινά, ταπεινά και μεγαλειώδη; και ανακαλύπτουμε κτερίσματα από το αρχαίο πρόσωπο, εντοιχισμένα στη σύγχρονη ζωή. H Eλευσίνα είναι δυτικά, χώρος ιερός, σημείο και όριο για να δει κανείς τόσο τον κόσμο γύρω του όσο και τον εαυτό του."


Την βρήκα ολόκληρη στο youtube και την παραθέτω για όποιον επιθυμεί να την παρακολουθήσει. Η διάρκειά της είναι περίπου μιάμιση ώρα:






14 σχόλια:

DIMI είπε...

Καλησπέρα Ευα!Κρίμα,δέν μπόρεσα νά τήν δώ τήν ταινία!Καί από τήν αφήγηση σου ακούγετε πολύ ενδιαφέρον ταινία!Καλό ΣΚ!Φιλιά!Σέ ευχαριστώ γιά τήν επίσκεψή σου!

Eva Psarrou είπε...

@ DIMI
Για όσους δε την πρόλαβαν ή θέλουν να την ξαναδούν έχω επισυνάψει το σχετικό βίντεο με ολόκληρη την ταινία από το youtube στο κάτω μέρος της ανάρτησης.
Καλό βράδυ, καλό σ/κ!

oldthings είπε...

Δεν έχω δεί την ταινία και λυπάμαι ... Όμως ξεκίνησα , είδα τρία λεπτά και διέκοψα απλά για να σου πώ συγχαρητήρια για την πρόταση που μας κάνεις !
Ολυμπία

Χαρά Θεοδωρίτση είπε...

Ευα
περιττόν να σου πω οτι οταν προβλήθηκε εδώ παρουσία του Σκηνοθέτη και δημιουργού της,δε μπορούσα να συγκρατησω τα δάκρυά μου στο χαιρετισμό μαζί του.Θα νόμισε ο άνθρωπος οτι ήμουν καμιά ...δε ξέρω κι εγω τι. Κι όμως με συγκίνησε βαθύτατα ο άνθρωπος αυτός ο αλαφροϊσκιωτος που σεβόταν και περιμάζευε την ιστορία μας,σε αντίθεση με όλους εμάς που κάναμε το παν να τη θάψουμε.Πιστεύω οτι όσες φορές και να την δω θα κλαίω για τα περασμένα μεγαλεία και τη σημερινή απονιά κι εγκατάλειψη.
Νάσαι καλά που την προτείνεις και σ άλλους που δε την έχουν δει. ΑΞΙΖΕΙ!

Stathis Tzouvaras είπε...

Εχω δεί την ταινία και είναι απλά ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ !!
Εχεις δίκιο σε αυτά που γράφεις για τα κανάλια.
Υ.Γ. Γνώριζα προσωπικά την κυρία Αντωνία που δείχνει στην "Αγέλαστο Πέτρα",
δυστυχώς δεν είναι πιά μαζί μας...

ναυαγός στο γαλάζιο είπε...

Την έχω δεί αρκετές φορές και όντως ειναι απο αυτές τις ταινίες που δεν βαριέσαι να τις δεις. Ισως γιατί δεν ειναι "ταινία" και ίσως να υπάρχει κάτι που να μας συνδέει μαζί της.
Εκπληκτική δουλειά. Καταπληκτικες εικόνες.

Μέχρι πριν λίγο καιρό την είχα "καρφιτσωμένη" στη σελίδα μου, ως έργο τέχνης... δεν έπαψε βέβαια να ισχύει.

maria είπε...

Ευα κάτόρθωσα να δω σήμερα την ταινία. Χρειαζόμουνα σήμερα μια τέτοια ταινία. Να είσαι καλά φίλη μου. φιλιά

Eva Psarrou είπε...

@ oldthings
Εδώ θα βρίσκεται για όποτε βρεις τον χρόνο και τη διάθεση, πιστεύω ότι τα αξίζει και τα δύο. Την καλημέρα μου!

Eva Psarrou είπε...

@ Χαρά Θ.
Τυχερή που τον γνώρισες και από κοντά! Το έργο του αγγίζει και συγκινεί όχι μόνο για το θέμα του, αλλά για την εκπληκτικά 'αλαφροΐσκιωτη' όπως λες κι εσύ ματιά από την πλευρά του προσκυνητή, που καταγράφει χωρίς να κρίνει, που φωτίζει χωρίς να καταδικάζει, αλλά που αντίθετα αφήνει αυτό το κομμάτι της κρίσης και της σύγκρισης σε εμάς. Ένα ξύπνημα, μια αφετηρία για σκέψη και αυτοκριτική, ένα κοίταγμα στον καθρέφτη που μας φέρνει πρόσωπο με πρόσωπο με την κατάντια μας, έστω και νοητά, έστω για όσο κρατάει η ταινία. Πόσες μπορούν και το κάνουν πλέον;...
Την καλημέρα μου!

Eva Psarrou είπε...

@ Stathis Tzouvaras
Η ταινία είναι ένα λαμπερό παράδειγμα της αυθεντικής ελληνικής ματιάς, αυτής που διακατέχεται από το μέτρο και την απλότητα, αξίες που χάθηκαν με το που μπήκαμε στα γρανάζια του δυτικού τρόπου. Δεν είμαστε δυτικοί για να τους αντιγράφουμε, ούτε και ανατολικοί για να τους υιοθετούμε. Είμαστε στο μεταίχμιο, κι αυτό μας κάνει μοναδικούς. Είναι κρίμα που δεν μπορούμε να το συνειδητοποιήσουμε.
υγ. Τιμή η γνωριμία μαζί της Στάθη, λυπάμαι για την απώλεια...

Eva Psarrou είπε...

@ Ναυαγός στο γαλάζιο
Που και που μας χρειάζεται ένα σκούντημα που μας καλεί σε αυτοκριτική και η ταινία το κάνει αυτό. Μας δείχνει με πολύ διακριτικό τρόπο αυτό που έχουμε χάσει με κάθε μικρή ή μεγάλη μας απόφαση ή επιλογή, την υπενθύμιση του μέτρου, της απλότητας, της αρμονίας, την υπενθύμιση της αυθεντικής, της ελληνικής μας ταυτότητας που δυστυχώς δείχνει να έχει περάσει στα αζήτητα... Ίσως και γι' αυτό η ταινία να συγκινεί τόσο.
Την καλημέρα μου!

Eva Psarrou είπε...

@ maria
Χαίρομαι που σου άρεσε Μαράκι μου, θεωρώ ότι τέτοιες ταινίες μόνο να σου προσφέρουν έχουν.
Φιλιά και καλημέρες!

η κοπέλα με το καναρινί φόρεμα είπε...

Ξέρεις τι έκανες μόλις, έτσι; Πρόστεσες άλλη μια ταινία στον περιορισμένο χρόνο μου.

Αλλά... θα την δω οπωσδήποτε!

Καλό μήνα, είπα; :))

Eva Psarrou είπε...

@ Κοπέλα με το καναρινί φόρεμα
Με την ησυχία σου καναρινένια μου, εδώ θα είναι να σε περιμένει :)
Επίσης στις ευχές, φιλιά και καλημέρες!