23.9.08

Ο μύθος της Χαμένης Ατλαντίδας



Ένα ιδιαίτερο κείμενο γράφτηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον κορυφαίο Έλληνα φιλόσοφο Πλάτωνα. Θέμα του ένας μύθος που προϋπήρχε της εποχής του κατά χίλια περίπου χρόνια και είχε φτάσει ως εκείνον από τον θείο του, Σόλωνα, ο οποίος με τη σειρά του τον είχε μάθει από κάποιον Αιγύπτιο ιερέα. Ο μύθος αφορούσε στην ύπαρξη και τον αφανισμό ενός από τους πιο προηγμένους πολιτισμούς της προϊστορικής εποχής. Ένας λαός με υπερφυσικές ικανότητες και θεϊκή καταγωγή, γίγαντες στο ανάστημα, αξεπέραστοι έμποροι και ταξιδευτές. Πρόκειται για τους Άτλαντες και την αυτοκρατορία που κατάφεραν να δημιουργήσουν, την Ατλαντίδα.

Το όνομά τους παρμένο από τον Άτλαντα, τον Τιτάνα που βαστούσε στους ώμους του το βάρος της γης και τ’ ουρανού. Ο πολιτισμός τους τόσο εκλεπτυσμένος και η τεχνολογία τους τόσο εξελιγμένη, που δεν άργησαν να γίνουν σημαντική υπερδύναμη της εποχής. Η γη τους πλούσια σε κοιτάσματα και πρώτες ύλες, καταπράσινη, με τρεχούμενα νερά παντού, ένας παράδεισος επί γης που τους χάριζε πλούτο και ευημερία. Όλοι τους φοβούνταν και τους σέβονταν ταυτόχρονα. Ανάμεσά τους οι Αθηναίοι και οι Αιγύπτιοι.

Μέσα από τους διαλόγους Κριτίας και Τιμαίος ο Πλάτωνας αφηγείται όλα τα θαυμαστά και απίστευτα που αφορούσαν στους πανίσχυρους Άτλαντες με τη θεϊκή δύναμη. Το κείμενο τοποθετεί την Ατλαντίδα πέρα από τις Πύλες των Ηρακλειδών, το σημερινό στενό του Γιβραλτάρ. Οι Αιγύπτιοι περιέγραψαν την Ατλαντίδα ως ένα νησί περίπου 700 χλμ σε πλάτος, αποτελούμενο κυρίως από βουνά στο βόρειο μέρος και κατά μήκος της ακτής, και με μια μεγάλη στενόμακρη πεδιάδα στα νότια που «εκτείνεται σε μια κατεύθυνση 3,000 στάδια (600χμ) και 2,000 στάδια (400χμ) στην άλλη». Το νησί έμοιαζε να αποτελείται από μια σειρά ομόκεντρων δακτυλίων γης, που χωρίζονταν μεταξύ τους από στενές θαλάσσιες ζώνες. Κάθε πέρασμα προς την πόλη φρουρούνταν με πύλες και πύργους, και τείχη περιτριγύριζαν κάθε δακτύλιο γης. Τα τείχη ήταν κατασκευασμένα από κόκκινη, λευκή και μαύρη πέτρα που έβγαλαν από τις τάφρους, και ήταν επικαλυμμένα με μπρούντζο, κασσίτερο και ορείχαλκο αντίστοιχα.

Η ακμή δεν κράτησε πολύ. Σύντομα, οι ανθρώπινες αδυναμίες κυρίευσαν στους εκλεπτυσμένους Άτλαντες κι έτσι, έγιναν έρμαιο των παθών τους. Στράφηκαν ενάντια σε άλλους εύπορους λαούς με σκοπό να τους υποτάξουν. Στράφηκαν και εναντίον των Αθηναίων. Την πρώτη φορά ηττήθηκαν οι Άτλαντες. Όμως επέστρεψαν πάλι και πάλι, ώσπου οι Αθηναίοι τελικά λύγισαν. Οι θεοί τότε εξοργίστηκαν με τους άφρονες Άτλαντες κι αποφάσισαν να τους συμμορφώσουν. Η τιμωρία τους ήταν ο ολοκληρωτικός αφανισμός. Μέσα σε μια νύχτα έριξαν όλη τους την οργή επάνω τους, με αποτέλεσμα το μόνο που έμεινε από τον πάλαι ποτέ περίλαμπρο πολιτισμό της Ατλαντίδας να είναι μάζες από λάσπη και πυκνούς καπνούς. Αυτή τη μία νύχτα λέγεται πως ο άξονας της γης μετατοπίστηκε. Η ήπειρος της Ατλαντίδας χτυπήθηκε από καταστροφικούς σεισμούς και τέλος καταποντίστηκε και χάθηκε για πάντα στον σκοτεινό βυθό των ωκεανών.

Ο Πλάτωνας ίσως να μη χρησιμοποιεί στους διαλόγους του τυχαία την αντιπαράθεση Ατλάντων και Αθηναίων. Σύμφωνα με την Ιδανική Πολιτεία του, οι Αθηναίοι έχουν ήδη δημιουργήσει την ιδανική πολιτεία, στην οποία επικρατούν όλες οι αρχές και αξίες ενός ιδανικού κράτους. Η αντιπαράθεση με τους αλαζόνες Άτλαντες θα μπορούσε επομένως κάλλιστα να λειτουργήσει και σε συμβολικό επίπεδο, σε επίπεδο δηλαδή εννοιών. Πως πρόκειται για μια αφήγηση – παραβολή, που καμία σχέση δεν έχει με πραγματικά γεγονότα, αλλά χρησιμοποιήθηκε από τον Πλάτωνα για να επεξηγήσει τις πολιτικές του θεωρίες. Πολλοί μελετητές στηρίζονται σ’ αυτή την άποψη, ακυρώνοντας την ύπαρξή της Ατλαντίδας αυθής εξαρχής. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Πλάτωνας βασίστηκε σε προηγούμενα γεγονότα, όπως την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης ή τον Τρωικό πόλεμο, ενώ άλλοι επιμένουν ότι έλαβε έμπνευση από πιο σύγχρονά του γεγονότα όπως την καταστροφή της Ελίκης το 373 π.Χ. και την αποτυχημένη εισβολή της Σικελίας το 415-413 π.Χ.

Όπως και να’ χουν τα πράγματα, ο μύθος της χαμένης ηπείρου στα βάθη των ωκεανών δεν έπαψε ποτέ να σαγηνεύει, με αποτέλεσμα η ανακάλυψη της χαμένης Ατλαντίδας να έχει γίνει το ιερό δισκοπότηρο των απανταχού επιστημόνων, ερευνητών, εξερευνητών και τυχοδιωκτών, αλλά και της ίδιας της αρχαιολογίας. Παλάτια από χρυσό και ασήμι που περιμένουν να ανακαλυφτούν, ασύλληπτες τεχνολογικές ανακαλύψεις, ένας εκλεπτυσμένος πολιτισμός που αναπτύχθηκε πολύ πρωτύτερα από τον μινωικό και τον αιγυπτιακό, κάποιοι θέλουν τον πολιτισμό των Μάγια και των Αζτέκων ως τα τελευταία απομεινάρια του χαμένου πολιτισμού της Ατλαντίδας, ένα χαμένο βασίλειο πέρα από τις στήλες του Ηρακλέους, στα βάθη της Μεσογείου ή του Ατλαντικού και το μοναδικό κλειδί που μπορεί να ξεκλειδώσει αυτό το βαρυσήμαντο μυστικό κλεισμένο μέσα σε ένα και μοναδικό κείμενο που δεν ξέρουμε αν είναι κομμάτι της ιστορίας ή αν πρόκειται απλά για την φαντασίωση ενός μεγάλου φιλοσόφου.

Έτσι, η αναζήτηση του χαμένου θησαυρού συνεχίζεται πυρετωδώς μέχρι τις μέρες μας και παρόλο που σύγχρονες τεχνολογικές μέθοδοι φέρνουν στο φως συνεχώς καινούργια στοιχεία, τοποθετώντας την χαμένη ήπειρο κάθε φορά και σε διαφορετικό σημείο της γης, ο γρίφος εξακολουθεί να αντιστέκεται σθεναρά σε κάθε είδους επεξήγηση και ερμηνεία, αρνούμενος να δώσει τέλος σε ένα συναρπαστικό κυνηγητό που ξεκίνησε από τα βάθη του χρόνου για να φτάσει στο σήμερα, και συνεχίζει να διατηρεί ακόρεστη την ασίγαστη δίψα του ανθρώπου για περιπέτεια και νοητικά ταξίδια στις σφαίρες του άπιαστου, του μυστηριώδους και του ονειρικού. Ίσως ο δρόμος προς τη λύση του πολυσυζητημένου γρίφου να είναι πιο κοντά μας από όσο νομίζουμε. Ίσως να έγκειται στα ίδια τα λόγια του Πλάτωνα και στην πεποίθησή του πως ο δρόμος προς τη γνώση περνά μέσα από τη φαντασία...

25 σχόλια:

Antoine είπε...

Είναι αξιόλογο ότι ο Πλάτωνας τοποθετεί τα συμβάντα 9.000 χρόνια πριν από την εποχή του!

Ο Τίμαιος θεωρείται ένα από τα πιο πνευματικά έργα που έχει γράψει ο Πλάτωνας (δεν είναι τυχαίο που στη Σχολή των Αθηνών ο Ραφαήλ τοποθετεί αυτό το βιβλίο στο χέρι του φιλοσόφου). Προσωπικά, πιστεύω στη συμβολική ερμηνεία του κειμένου χωρίς να αποκλείω την ύπαρξη μιας ιστορικής αλήθειας πίσω από το μύθο. Όπως και με τον κατακλυσμό του Νώε -ένας μύθος που συναντάται σε όλους τους πολιτισμούς, π.χ. στο Δευκαλίωνα και την Πύρρα- κρύβεται μία περίοδος έντονων βροχοπτώσεων και πλημμύρων.

Υ.Γ. Στην αρχή του κειμένου θα ήθελες να γράψεις 4ος αιώνας.

ΣΟΦΙΑ ΣΤΡΕΖΟΥ είπε...

Εξαιρετική για άλλη μια φορά η ανάρτησή σου. Αν και ο Αριστοτέλης θεωρούσε την Ατλαντίδα μυθοπλασία του Πλάτωνα, εν τούτοις υπάρχουν ακόμη οι ονειροπόλοι που πιστεύουν πως πραγματικά υπήρξε αυτός ο θεϊκός λαός.Με την μητρόπολη την κατοικία της μητέρας του ΄Ατλαντα στη μέση του κυκλικού νησιού και την ζωοφόρο φλόγα να καίει εκεί νυχθημερόν.Το φαινόμενο Ατλαντίδα περαμένει ακόμα ανοιχτό θέτοντας ερωτηματικά που γυρεύουν να απαντηθούν...
Καλό απόγευμα

eva είπε...

@antoine, η αιγυπτιακή παράδοση τοποθετεί μεν τον μύθο 9.000 χρόνια πριν την εποχή του Πλάτωνα, όμως οι αιγυπτιακές γραφές συνήθιζαν να βάζουν ένα παραπανίσιο μηδενικό στις ημερομηνίες τους, οπότε μάλλον μιλούσαν για 900 πάνω-κάτω χρόνια πριν την εποχή του Πλάτωνα. Φτάνουμε επομένως κάπου στο 1400-1500 π.Χ., κοντά δηλαδή στην έκρηξη της Σαντορίνης. Σ' αυτό τον τρόπο χρονολόγησης στηρίζονται όσοι υποστηρίζουν πως η Ατλαντίδα δεν είναι άλλη από την Καλλίστη, ή τη Θήρα ή τη σημερινή Σαντορίνη. Αλλά, πάλι, όλα μένουν στον χώρο των εικασιών μέχρι αποδείξεως του εναντίον.
Σ' ευχαριστώ για τη διόρθωση, πάντα προσπαθώ να τα προσέχω αυτά, αλλά μερικά επιμένουν να βγαίνουν ανυπάκουα!
Η Σχολή των Αθηνών καταπληκτικό εικαστικό επίτευγμα και ο Ραφαήλ πολύ ξεχωριστός. Σ' ευχαριστώ που το ανέφερες.

Καλό σου βράδυ :)

eva είπε...

@σοφία, και όχι μόνο ο Αριστοτέλης. Όλοι σχεδόν επί εποχής Πλάτωνα διακωμωδούσαν αυτόν τον μύθο. Παρόλα αυτά, ο μύθος δεν έσβησε, όπως δεν σβήνει ποτέ οτιδήποτε μπορεί να εξάψει την ανθρώπινη φαντασία και υπόσχεται αμύθητους θησαυρούς και ξεχασμένους πολιτισμούς. Ο άνθρωπος δεν θα πάψει ποτέ να κυνηγάει το όνειρο, να είναι τυχοδιώκτης ονείρων.

Σ' ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου σχόλια.

Καλό βράδυ

Artanis είπε...

Έ,, μόνον ο Πλάτωνας το αναφέρει, ως παραβολή...Αυτό δεν σημαίνει οτι ισχύει κιόλας...Εδώ ένας ολόκληρος Τρωικός πόλεμος, και έχει αποδειχτέι κυριολεκτικά και μεταφορικά, μύθος...

Τρελός του Χωριού είπε...

Οψεις Υποστασης. Μία από τις Μυτρες μας ,η Ατλαντιδα.
.
Βρηκα λύση τελικα Ευαγγελια μου στο γιατί με πεταγε έξω . Εφταιγε ο browser. Τωρα που τον αλλαξα ,ολα καλα.
:)))
.
Tωρα θα σου έρχομαι

faraona είπε...

Ευχομαι ναχουμε ολοι μας μεσα μας μια Ατλαντιδα με την φωτια της αγαπης να καιει μονιμα.

την βροχερη μου καλημερα Ευαγγελια μου.

Κωνσταντίνος Κόλιος είπε...

Αν αναφερόταν από το Όμηρο προσωπικά θα πίστευα ποιο εύκολα τα του μύθου.
Μιλούμε όμως για Πλάτωνα...
η φανερή υπερβολή είναι που αναφέρονται ως Γίγαντες ,υπερφυσικές ικανότητες κ.λ.π.
Αυτά του είδους τα μεταφορικά είναι νομίζω συνηθισμένα στους κλασσικούς...
ίσως δημιούργησαν ένα είδος φανταστικού "αντίπαλου" πολιτισμού για να έχουν λόγο να καλυτερεύουν συνεχώς,σαν ένα στόχο που έχουν να φτάσουν.
Όπως και νάχει ελπίζω επί των ημερών μας να μάθουμε,θα είναι συναρπαστικό!

Καλημέρα Ευαγγελία

eva είπε...

@artanis, ούτε και ότι δεν ισχύει σημαίνει, μιας και ανήκει στις ιστορίες εκείνες που βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ μυθολογίας και πρωτοϊστορίας. Όπως και ο τρωικός. Αυτή είναι και η γοητεία τους, άλλωστε. Σκέψου μόνο πως η δική μας ιστορία μπλέκεται με την μυθολογία στο 1.500 π.Χ., για να μη μιλήσουμε και για τα παλαιότερα (δίσκος Φαιστού: 1.700 π.Χ.) όταν αυτό το σημείο αναφοράς στην αγγλική ιστορία, ας πούμε, βρίσκεται μόλις στο 600 μ.Χ.!!! Τότε κατέβηκαν από τα δέντρα. Τότε πρωτοανακάλυψαν τη γραφή! Αξίζει να τα θυμόμαστε αυτά και να κάνουμε τις συγκρίσεις μας. Άλλωστε, δικός μας ο μύθος, δικαιούμαστε να νομίζουμε ό,τι θέλουμε! Άστους λοιπόν να ψάχνουν.

Καλό βραδάκι :)

eva είπε...

@trelle!! Καλώς όρισες! Χαίρομαι που λύθηκε το πρόβλημα, μου' λειψε η τρέλλα σου!

Μη στενοχωριέσαι, εδώ θα' μαστε να τα λέμε :)

Καλό σου βράδυ :)

eva είπε...

@faraona, τι όμορφη ευχή μοιράστηκες! Κι εγώ θα συμπληρώσω, αυτή την Ατλαντίδα μέσα μας με την άσβεστη φλόγα που λες, να τη βρει ο πιο άξιος εξερευνητής κι όλοι οι θησαυροί δικοί του!

Να' σαι καλά, ρομαντική ψυχή, μου' φτιαξες τη διάθεση :)

eva είπε...

@κωνσταντίνε, κι εμένα αν με ρωτήσεις αυτής της άποψης είμαι. Πως πρόκειται για παραβολή. Δε νομίζω πως όταν το έγραφε το κείμενο ο Πλάτωνας είχε ιδέα για το τι θα προκαλούσε στον κόσμο επί τόσους αιώνες. Ίσως πάλι και να ήξερε τόσο καλά την ανθρώπινη ψυχολογία που ήθελε να παίξει μαζί μας με μια σπαζοκεφαλιά που δεν έχει λύση. Όλα πιθανά μέχρι αποδείξεως του εναντίον. Όπως και να' χει πάντως, κανείς δε νομίζω ότι μπορεί να αμφισβητήσει τη γοητεία αυτού του τόσο πολυσυζητημένου μύθου.

Καλό σου βράδυ :)

Surrealist είπε...

Μου 'ερεσε πολύ η ερμηνεία σου νέος δρόμος προς σκέψη

πολύ όμορφο - εξαιρετικό ποστ
όπως πάντα

την καλημέρα μου φίλη!!!!

(Όποτε θες ετοίμασε μια ιστορία για το off the record)

kryos είπε...

Καλημέρα Ευαγγελία μου !!!

Πάρα πολύ καλή και ανάρτηση αλλά μας έχεις συνηθίσει πλέον σε τέτοιες σηκώνοντας ψηλά τον πήχυ εδώ και πολύ καιρό...δεν νομίζω ότι κάποιος χρειάζεται να ξέρει κάτι παραπάνω για τον μύθο της Ατλαντίδας από αυτά που έγραψες .. ούτε και να ασχοληθεί περισσότερο ..και για μένα είναι απλώς μια παραβολή και δεν μπορώ να καταλάβω κάποιους που αφιερώνουν ολόκληρη την ζωή τους κατά πως λένε για να λύσουν το μυστήριο .... αν είναι δυνατόν να αφιερώσεις ΟΛΗ την ζωή σου για κάτι τέτοιο.

Πάντα χαίρομαι να σε διαβάζω ... να έχεις μια υπέροχη μέρα ... σε μας εδώ πάνω κρύο :))
Φιλιά !!!

Βασίλης είπε...

κρατώ το τελευταίο: "πως ο δρόμος προς τη γνώση περνά μέσα από τη φαντασία... "
και πάλι μια υπέροχη ανάρτηση!!!
Την καλησπέρα μου

eva είπε...

@surrealist, χαίρομαι όταν ανοίγουν νέοι δρόμοι στη σκέψη... αυτό άλλωστε δεν είναι και το ζητούμενο; Να βρίσκουμε καινούργια μονοπάτια στη σκέψη να βαδίσει :)

Ελεύθερου θέματος ιστορία εννοείς; Έρχομαι από κει να μάθω περισσότερα.

Σ' ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια.

Φιλιά :)

eva είπε...

@krye, όταν όλα όσα συνθέτουν τη ζωή σου γίνουν ένα κι αυτό το ένα γίνει τα πάντα, τότε δεν υπάρχει λογική στο να το κυνηγήσεις με όποιο κόστος... απλά το κάνεις, κι ας μην ξέρεις την κατάληξη, κι ας πρέπει να θυσιάσεις τα πάντα για χάρη του, κι ας σε εξοντώσει. Δεν υπάρχει λογική σ' αυτά. Έτσι κι όσοι κυνηγούν αυτό τον μύθο, που δεν ξέρουμε κι αν είναι τελικά μύθος. Δεν το ξέρουμε αν είναι ουτοπία ή πραγματικότητα μέχρι να αποδειχτεί.
Ποτέ δεν είναι αρκετά αυτά που διαβάζει κανείς για ένα θέμα, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μια απλή ανάρτηση κάποιου μπλογκ. Δεν έχω ακουμπήσει ούτε την επιφάνεια, καλέ μου φίλε. Απλώς το έθιξα ως θέμα.

Πάντα με τιμάς με τα καλά σου λόγια, να' σαι καλά :)

Εδώ, στα νότια, έχουμε χορτάσει βροχή. Και χωρίς ξόρκι! Sweet September :))

Καλή σου μέρα, καλό σ/κ :)

eva είπε...

@βασίλη... δάσκαλε...

κι εγώ αυτό έχω κρατήσει.

Μέσα από τη φαντασία. Πάντα. Και μέχρι τελικής πτώσεως :)


Σ' ευχαριστώ, φίλε, να' σαι καλά :)

. είπε...

Για άλλη μια φορά σ'ευχαριστώ για ότι σήμερα μου έμαθες!

Καλή σου μέρα και καλό Σ/Κ

Νικόλαος Παπουτσής είπε...

Απο τα λιγα blog που εκτός την
διάθεση να διαβασω το κείμενο
διαβάζω και ολα τα σχόλια που
υπάρχουν.
Πραγματικά εχεις ανεβάσει πολύ
τον πήχη και νοιώθω τυχερός
γι αυτό
Εγω θα πω ότι η ιστορία και η
μυθολογία κάπου κάπου συμβαδίζουν
κατα την γνώμη μου.
Δεν θεωρώ υπερβολή το μέγεθος τους ή τις δυνατότητες που ειπε ο Κωνσταντίνος
γιατί εχουν βρεθεί σε ανασκαφές
οστά "γιγάντων"
Ωστόσο σαφώς και θεωρώ οτι υπάρχει υπερβολή άλλα και αλήθεια σ αυτη την ιστορία

Καλο Σαββατοκύριακο

τσίου!!!!!

eva είπε...

@ανασαιμιά μου... ανασαιμιά σκέτη!

Σ' ευχαριστώ, γλυκιά μου :)

Καλή βδομάδα :)

eva είπε...

@karaflokotsifa, Νίκος και Ηλίας έχετε βαλθεί να με κάνετε να κοκκινήσω από αμηχανία!

Δεν υπάρχει μύθος χωρίς στοιχεία ιστορίας μέσα του. Μύθος άλλωστε στα αρχαία ελληνικά δεν σημαίνει παραμύθι αλλά προφορικός λόγος, προφορική ιστορία δηλαδή.

Τιμή μου τα λόγια σου, να' σαι καλά, φίλε :)

Tali είπε...

Θα το πω!
εχω ερθει πολλες φορες
αλλα δεν καταφερα να το διαβασω ολο με συγκεντρωση
γιατι ολο κατι γινεται σπιτι ,
με τα παιδια πελαγωμενα στα μαθηματα και το δικο μου το τρεξιμο.
Και δεν ηθελα να γραψω χωρις να το εχω διαβασει ολο κατι στα πεταχτα ..
αλλα τωρα ανεβασες και καινουρια αναρτηση , παλι μεγαλη!
-τι θα γινει τωρα?
να τα τυπωσω λες να τα παρω στη δουλεια??
::)))θα τα δω αυριο :)

καληνυχτα Ευαγγελια μου
και σε εχω καλεσει σε ενα παιχνιδι απο χτες που σιγουρα θα σου αρεσει..

eva είπε...

@Τάλι μου, μη λες τίποτ' άλλο. Σε κατανοώ πλήρως!!! Δεν ξέρεις πόσο σε κατανοώ. Το είδα το παιχνίδι και μου αρέσει πολύ. Η επόμενη ανάρτηση θα το τιμήσει δεόντως :))

Σ' ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, φιλενάδα.

Καλή σου μέρα :)

Ανώνυμος είπε...

Υπάρχει ο θησαύρος της Ατλαντίδας