13.8.08

Μαρία των πιστών



Μεσίτρια υπέρ των ανθρώπων, αλλά όχι υπεράνθρωπος. Θεομήτωρ, αλλά όχι θεά. Μητέρα του Ιησού, αλλά όχι μέλος της Αγίας Τριάδας. Πατήρ – Υιός – Άγιο Πνεύμα. Την Κεχαριτωμένη όμως, την έχουσα δηλαδή τη θεία χάρη, την Παναγία της χριστιανοσύνης δε θα την βρεις εκεί. Η Εκκλησία προτίμησε να την τοποθετήσει ένα σκαλοπάτι παρακάτω, εκεί που ξεκινούν οι κοινοί θνητοί...


Τα λίγα ιστορικά στοιχεία για τη μορφή που ταυτίστηκε όσο καμία άλλη με την ανθρώπινη πλευρά της θεϊκής παρέμβασης στα εγκόσμια, περιορίζονται σε κάποια αποσπάσματα στα ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά, καθώς και στο απόκρυφο πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου. Κόρη του Ιωακείμ και της Άννας με βασιλικό αίμα να κυλά στις φλέβες της (ανήκε στο γένος του Δαβίδ) αρραβωνιάστηκε σύμφωνα με το εθιμοτυπικό της εποχής σε πολύ μικρή ηλικία τον Ιωσήφ. Το πεπρωμένο όμως είχε ήδη σφραγίσει την ακάνθινη πορεία του κοριτσιού, που έμελε να γεννήσει τον Υιό του Θεού, προς την αιωνιότητα. Οι πληροφορίες λιγοστές και συγκεχυμένες. Σχεδόν πουθενά δεν υπάρχει αναφορά στην περίοδο από τη φυγή στην Αίγυπτο (η ίδια ήταν τότε περίπου 20 χρονών) ως την εποχή που ο Χριστός σε ηλικία 30 χρονών άρχισε το μεσσιανικό του κήρυγμα. Εικασίες γίνονται επίσης και για τον τόπο που πέθανε. Άλλοι τον τοποθετούν στην Ιερουσαλήμ, όπου δείχνεται και ο τάφος της στη Γεσθημανή, άλλοι πάλι τον τοποθετούν στην Έφεσο, όπου υπήρχε και ο αρχαιότερος ναός αφιερωμένος σ’ αυτήν.


Στους τρεις πρώτους αιώνες από τη γέννηση του Χριστού η Παναγία… είναι άφαντη. Καμία αναφορά στη Μητέρα του Θεού, η οποία βρισκόταν εξ’ ολοκλήρου υπό τη σκιά του γιου της. Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, πως η χριστιανική θρησκεία άργησε να γίνει καθολικά αποδεκτή. Ως το 313 μ.Χ. (διάταγμα ανεξιθρησκίας των Μεδιολάνων από τους Κωνσταντίνο και Λικίνιο), οι χριστιανοί διώκονταν με βασανιστήρια και θανατικές ποινές. Μετά την ήττα του δεύτερου από τον πρώτο το 324 μ.Χ., που συνοδεύτηκε από την κοσμοϊστορικής σημασίας μεταφορά της ρωμαϊκής πρωτεύουσας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη, η διαλλακτική στάση του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου σήμανε την επέκταση της απόλυτης ελευθερίας της χριστιανικής θρησκείας σε ολόκληρη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, δυτική και ανατολική-βυζαντινή.


Ως Θεοτόκος αναγνωρίστηκε επίσημα μόλις το 431 μ.Χ. κατά την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου. Και ενώ στα μοναστήρια η λατρεία της άνθισε από πολύ νωρίς, στον λαό η λατρεία της διαδόθηκε γύρω στα τέλη του Μεσαίωνα, περισσότερο δε στην Ανατολική παρά στη Δυτική Εκκλησία. Στην Κωνσταντινούπολη θεωρούνταν η προστάτιδα της πόλης και την τιμούσαν με ιδιαίτερη ευλάβεια. Όταν η Πόλη πολιορκήθηκε από τους Αβάρους τον 7ο αιώνα, οι βυζαντινοί έψαλλαν τον Ακάθιστο Ύμνο, γραμμένο από τον Ρωμανό τον Μελωδό προς τιμήν της έναν αιώνα νωρίτερα. Έψελναν όλη τη νύχτα πριν την επίθεση του εχθρού όρθιοι (εξ' ου και Ακάθιστος). Η νίκη των βυζαντινών αποδόθηκε στην Θεοτόκο κι από τότε θεωρείτο πολιούχος και προστάτιδα της βυζαντινής πρωτεύουσας. Η παρθενία, καθώς και η ανάληψή της όχι μόνο με το πνεύμα, αλλά και με το σώμα της, ήταν δόγματα στα οποία εστίασε ιδιαίτερα το ρωμαιοκαθολικό δόγμα. Ήταν η «εκλεκτή» γυναίκα, η χωρίς καμία αμαρτία, γι’ αυτό και αποδεχόταν επίσης την πλήρη απαλλαγή της από το προπατορικό αμάρτημα, όπως κι από κάθε άλλη προσωπική αμαρτία.

Μήνας της Παναγίας ο Αύγουστος, ειδικά για τον Ελληνισμό, που τιμά με ιδιαίτερη αγάπη την Θεοτόκο, ίσως περισσότερο από κάθε άλλο ιερό πρόσωπο της χριστιανικής θρησκείας, είναι ο μήνας που εορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου. Κοίμηση και όχι θάνατος, αφού σύμφωνα με το χριστιανικό δόγμα ο θάνατος δεν είναι παρά ένα πέρασμα προς μιαν άλλη μορφή ζωής. Η αειπάρθενος που παρέμεινε η ανθρώπινη μητέρα, στην οποία βρήκε προσωποποίηση και παρηγοριά όλος ο ανθρώπινος πόνος υμνήθηκε και αγιογραφήθηκε περισσότερο από κάθε άγια μορφή της Εκκλησίας. Στο εικονογραφικό πρόγραμμα των βυζαντινών εκκλησιών, η θέση της βρίσκεται σχεδόν πάντοτε στην αψίδα του ιερού.


Ο ελλαδικός χώρος και κυρίως τα ελληνικά νησιά είναι διάσπαρτα από εκκλησίες και μοναστήρια αφιερωμένα στην άσπιλη μεσίτρια μεταξύ θεού κι ανθρώπου, πολλά από τα οποία αποτελούν πανελλήνια προσκυνήματα (Παναγιά της Τήνου, Εκατονταπυλιανή της Πάρου, Δροσιανή της Νάξου, κλπ.). Η προετοιμασία ξεκινά από την 1η μέρα του Αυγούστου με νηστεία, η οποία ολοκληρώνεται ανήμερα της Κοίμησης, στις 15 Αυγούστου. Τα προσωνύμια που της έχουν αποδοθεί από την ελληνική λαογραφία (πάνω από 430) επιλέγονται ανάλογα με τον τρόπο αγιογραφίας, τη θεολογική της ιδιότητα, τον τρόπο εύρεσης ή παλαιότητας ή προέλευσης του εικονίσματός της, ή ακόμα και από ιδιάζοντα γνωρίσματά της και μαρτυρούν τη στενή σύνδεση των πιστών με το πρόσωπό της.


Αγγελόκτιστη, Αειμακάριστος, Αειπάρθενος, Γλυκοφιλούσα, Γοργοεπήκοος, Δακρυροούσα, Ελεούσα, Ζωοδόχος Πηγή, Θεοσκέπαστη, Θεομήτωρ, Θεραπιώτισσα, Κεχαριτωμένη, Κυρά των Αγγέλων, Μεγαλόχαρη, Οδηγήτρια, Παρηγορήτισσα, Ρόδον το Αμάραντον, Σωτηριώτισσα, Τεθλιμμένη, Υπεράγαθος, Υπεραγία, Υπερευλογημένη, Φωτόλουστη, Χρυσοπηγή, Ψυχοσώστρια,


ή απλά «Παναγία μου»,


δεν παύει να είναι η πρώτη μας επίκληση στις δύσκολες στιγμές, η δέκτης των προσευχών μας, η Μητέρα όλων των χριστιανών, η μεσίτρια στον ανθρώπινο πόνο, την επέτειο της οποίας γιορτάζει όλη η χριστιανοσύνη με ιδιαίτερη ευλάβεια, κατάνυξη και περισυλλογή, τοποθετώντας την στην κορυφή του λειτουργικού ημερολογίου της Ορθοδοξίας και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, μαζί με τα Θεοφάνεια, τη Γέννηση και την Ανάσταση του Χριστού.
.

13 σχόλια:

η κοπέλα με το καναρινί φόρεμα είπε...

Εγώ θα πω μόνο, καλή Παναγιά να έχουμε!

Σε γλυκοφιλώ και καλή σου νύχτα!

eva είπε...

@Καναρινένια μου, αμήν!

Φιλιά και καλημέρες :))

anima είπε...

Άλλο ένα Πάσχα στη μέση του καλοκαιριού.Γιατί η Κοίμηση Της,τέτοιο είναι τελικά.Το πέρασμα ενός θνητού στην αιωνιότητα.Απο το ενθάδε στο επέκεινα.
Κι ολα αυτά με ταπείνωση και αγαθή προαίρεση.
Γιατί οι φυσικοί νόμοι δεν έχουν πάντα καταλυτική δύναμη πάνω μας.
Η Χάρις.Αυτή είναι θαρρώ η λέξη κλειδί.
Τιμή λοιπόν Της αξίζει.Γιατί εξαιτίας της αποκτήσαμε Μεσίτρια στο Αλλού.Και αρωγό και συμπαραστάτη σε κάθε δύσκολη στιγμή μας...

Καλό απόγευμα

faraona είπε...

Ευαγγελια μου παλι εκανες μια αναρτηση θαυμα!
Εδω στο χωριο που μενω εχουμε προστατισα την Παναγια την Κουκιωτισσα.

πολλα φιλια

iLiAs είπε...

Να μας έχει όλους καλά.

Καλημέρα Ευαγγελία :)

eva είπε...

@anima, Πάσχα του Αυγούστου είχε χαρακτηρίσει τον Δεκαπενταύγουστο ο Φώτης Κόντογλου. Πάσχα, δηλαδή Ανάσταση, δηλαδή νίκη της ζωής επί του θανάτου, το ουσιαστικό νόημα της ορθοδοξίας. Έτσι και η Κοίμηση. Πέρασμα από το ανθρώπινο στο θεϊκό, από το τώρα στο πάντα.

Χρόνια Πολλά!

eva είπε...

@faraona μου, Κουκιώτισσα δεν βρήκα, βρήκα όμως Παναγία Κισσιώτισα στους πρόποδες του Όθρυ, στην επαρχία Αλμυρού που λέγεται ότι πήρε αυτή την επωνυμία επειδή η εικόνα της βρέθηκε από τους μοναχούς μέσα στους κισσούς. Πες μου πού είναι το χωριό σου να ξαναψάξω αν θέλεις.

Τα λόγια σου πάντα με τιμούν.

Φιλιά και πολλές ευχές :))

eva είπε...

@ilia, αμήν, Παναγία μου!

Χρόνια Πολλά, φίλε :)

Κωνσταντίνος Κόλιος είπε...

Καλημέρα Ευαγγελία,
σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια,
η επιβράβευση του δημιουργού,
ξέρεις εσύ...
ένα χειροκρότημα το θέλουμε :)
Όσο για την Παναγιά:
Αναμφισβήτητα η θρησκεία μας,
έχει αρσενικό χαρακτήρα.
Επειδή οικοδομήθηκε σε εποχές
που οι γυναίκες συνήθως είχαν τον ρόλο καυσόξυλου.
Ο κόσμος όμως την ανέδειξε σ' αυτό που αντιπροσωπεύει σήμερα,
γιατί αλλιώς καταλαβαίνει και συμπονά μια γυναίκα.
Λέω πως όπως ο κάθε γιος είναι αποτέλεσμα κυρίως της μάνας του,
έτσι και η Παναγιά αν δεν πίστευε ακλόνητα πως κυοφορεί τον γιο του θεού,
δεν θα του είχε εμφυσήσει την απόλυτη αυτή πεποίθηση που μετακινεί βουνά.
Aυτή είναι η ψυχολογική διάσταση,χωρίς βέβαια να απορρίπτω τη μεταφυσική ερμηνεία.

eva είπε...

@κωνσταντίνε, η θεοποίηση του θηλυκού είχε συνδεθεί με παγανιστικές αναφορές, γι' αυτό και η Εκκλησία έσπευσε από νωρίς να "προστατεύσει" το ποίμνιό της από την επικίνδυνη αυτή επιρροή μέσω της δαιμονοποίησης και του αφορισμού της από κάθε τι σημαντικό, δηλαδή πνευματικό (βλέπε Εύα, Μαρία Μαγδαληνή, γυναίκες-μάγισσες του Μεσαίωνα και πάει λέγοντας). Τουλάχιστον, η Παναγία έτυχε ευνοϊκότερης μεταχείρισης.

Σ' ευχαριστώ για το σχόλιό σου.

Καλό απόγευμα :)

Σταλαγματιά είπε...

Εύχομαι να είναι πάντα διπλα μας στοργική μητέρα!!

Artanis είπε...

Καλημέρα Ευαγγελία μου...

eva είπε...

@anastasia

@artanis

Την καλημέρα μου :)