21.6.08

Τα Καπρίτσια του Γκόγια



Ένας ακόμη θησαυρός ξεθάβεται από τις αποθήκες της Εθνικής Πινακοθήκης, που λόγω έλλειψης χώρου και υποδομών δεν έχει δει ως τώρα το φως της δημοσιότητας. 212 χαρακτικά του μεγάλου ισπανού ζωγράφου Φρανθίσκο Γκόγια θα εκτεθούν στα πλαίσια της επετείου των 180 χρόνων από τον θάνατό του (1746-1828) με την έκθεση «Γκόγια, χαράκτης της Εθνικής Πινακοθήκης. Ο ύπνος της λογικής γεννά τέρατα», ευελπιστώντας στην τεράστια επιτυχία που είχε μια αντίστοιχη έκθεση, αλλά με έργα από πολλές συλλογές, που φιλοξένησε πρόσφατα το Petit Palais στο Παρίσι.


Ο Γκόγια είναι ένας ξεχωριστός ζωγράφος. Η ιδιοτυπία του έγκυται στο ότι δεν αντιμετώπισε ποτέ τη ζωγραφική με δέος, αντίθετα, την πήρε στα χέρια του όπως οι αγγειοπλάστες παίρνουν τον αδιαμόρφωτο πηλό, και της φέρθηκε αλύπητα, σκληρά και βίαια, την γελοιοποίησε, υπήρξαν φορές που η τρυφερότητά του δεν είχε προηγούμενο, και μετά την ξαναέριχνε ανελέητα στη λάσπη, ώσπου να φτάσει στο προσωπικό του ζητούμενο. Τα πινέλα και τα χρώματά του υπάκουαν πειθήνια ακολουθώντας τις εκρηκτικές του παρορμήσεις, που άλλοτε γίνονταν δηκτικές και υποχόνδριες, άλλοτε μισάνθρωπες, άλλοτε γεμάτες θαυμασμό για τα γυαλιστερά σατέν και τις ωραίες γυναίκες.

Σπάνια αντιμετώπισε την ανθρώπινη μορφή με συμπάθεια και τα μοντέλα του ποτέ δεν ήταν επαγγελματικά. Ήταν απείθαρχος, ακόμα κι όταν διορίστηκε ζωγράφος του βασιλικού οίκου του Καρόλου Δ’, το 1788. Δεν τον εντυπωσιάζουν ούτε τα αξιώματα ούτε η βασιλεία, ενώ πάντα έχει συνείδηση της αξίας του. Η ζωγραφική του υπηρετεί τον ωμό ρεαλισμό, καμία προσωπογραφία του της αφρόκρεμας της κοινωνίας δεν έχει σκοπό να κολακεύσει, γιατί δεν τον ενδιαφέρουν αυτοί που είναι μπροστά του, αντίθετα νιώθει ελεύθερος να επισημάνει τη γελοιότητα που του ποζάρει κάθε φορά. Δεν είναι πνευματώδης, απλώς διαπιστώνει με μια ματιά που μαστιγώνει. Ο Μπωντλαίρ χαρακτηρίζει τον κόσμο του χιμαιρικό, που αν προσέξουμε καλά, θα δούμε ότι είναι γεμάτος από κατοίκους κάποιας Αυλής των Θαυμάτων ή από τροφίμους κάποιου ασύλου.


Τιτλοφορεί ο ίδιος τις χαλκογραφίες του, τις οποίες έχει χαράξει με καλέμι και άμμο, Καπρίτσια. Σ’ αυτές μορφοποιεί συγκεντρώσεις μαγισσών, πολιτικούς υπαινιγμούς, δράματα ηθών και δε διστάζει να θίξει ακόμη και το γόητρο της ίδιας της Ιεράς Εξέτασης.
Πεθαίνει το 1828 και ο τοπικός τύπος αποσιωπά τελείως το γεγονός. Μετά από μια εικοσιπενταετία, θα ανασυρθεί από την αφάνεια από τους Μπωντλαίρ, Ντελακρουά και Μανέ, οι οποίοι θα τον αναγνωρίσουν ως πρόδρομό τους, αποκαλύπτοντας πως ήταν «η πηγή μιας φλόγας, μιας ευρύτητας και κυρίως μιας διορατικότητας, που έμειναν αξεπέραστες.»


Πρόκειται για μια μεγαλοφυΐα στην ιστορία της τέχνης, που μπόρεσε να δώσει ζωή σ’ έναν κόσμο ποιητικό, ανοικτό σε όλες τις διαστάσεις, ανθρώπινο και λυρικό. Δεν «φωτογραφίζει», αναπλάθει τον κόσμο που διαισθάνεται και μέσα στον οποίο ζει, ανυπόκριτα, υποκειμενικά και εντελώς διαισθητικά, σπάζοντας τους δεσμούς με την παράδοση. Με τον ρεαλισμό των αισθημάτων του και τις εκφραστικές του καινοτομίες άνοιξε τον δρόμο για τα μεγάλα καλλιτεχνικά ρεύματα του 19ου αιώνα.

Τα χαρακτικά αγοράστηκαν το διάστημα 1961-1965 από τον Μαρίνο Καλλιγά, διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης (1949-1971) και χωρίζονται σε τέσσερις σειρές.

Στα «Καπρίτσια»: 80 χαρακτικά που καταγγέλλουν -σύμφωνα με τον ίδιο το ζωγράφο- «τα ανθρώπινα δεινά και τις διαστροφές».
Στα «Δεινά του πολέμου»: 80 χαλκογραφίες στις οποίες ο Γκόγια εκφράζει την αγανάκτηση για τις βαναυσότητες που διέπραξαν τα στρατεύματα του Ναπολέοντα κατά την εισβολή τους στην Ισπανία.
Στις «Ταυρομαχίες»: 33 χαλκογραφίες που απεικονίζουν μοναδικά φάσεις από το εθνικό άθλημα της Ισπανίας.
Τέλος, στη σειρά «Τρέλα» («Disparates»): 18 έργα, από τις πλέον διάσημες σειρές που αποτέλεσε ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για τους ρομαντικούς, τους συμβολιστές, τους σουρεαλιστές έως τον Πικάσο.

Ο θησαυρός της Πινακοθήκης που «που θα ζήλευε κάθε μουσείο του κόσμου», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα, θα διαρκέσει από 25 Ιουνίου έως 20 Οκτωβρίου.


(πηγές: Τζεβελέκου, οι μεγάλοι ζωγράφοι)

23 σχόλια:

Νικόλαος Παπουτσής είπε...

Θα παω σίγουρα κάποια στιγμη
Πραγματικά αξίζει νομίζω να
δούμε απο κοντά αυτά τα έργα
όλοι μας

κάλο Σαββατοκύριακο καλή μου

κοτσυφοφιλώ σε

τσίου!!!

eva είπε...

Ναι, @κοτσυφάκο μου, νομίζω ότι αξίζει να αφιερώσει κανείς λίγο χρόνο να τα δει.

Καλό σ/κ και σε σένα :)

Artanis είπε...

Υπέροχα σχέδια, Ευαγγελία μου, και μου φαίνεται απίστευτο που η Εθ.Πινακοθήκη διαθέτει έναν τέτοιο θησαυρό...Ελπίζω να καταφέρω να πάω να τα δω, θα πω σίγουρα στον άντρα μου που θα κατέβει μέσα στον Ιούλιο, να την επισκεφτεί...
Σου στέλνω πολλά φιλιά...

Tali είπε...

Εβανζελί :)

.. οτι κανεις ..στις αναρτησεις σου για την τεχνη ειναι τοσο ψαγμενο που χρησιμευει σε οσους ασχολουνται..
και γεματο ευαισθησια και αξιοπιστια ..

αλλη μια πανεμορφη αναρτηση
κι ενας ακομα ζωγραφος που κι εγω αγαπω...

-και ποσο σε ευχαριστω για το τοσο ομορφο αφιερωμα αριστερα ...

-ειλικρινα!!!!

(εκεινος ο στιχος "σαν μια παλια ελαιογραφια του Goya " χαρισμενος ...
και ολο το τραγουδι
-σε φιλω!)

υγ : το σβησμενο μνμα δικο μου..:)
εκει που πρεπει και τ α εννοω τα λεω..αυτο εννοουσα:)

Tali είπε...

(εχω κοσμο και μια φιλη απο την παρεα ειναι Ιστορικος Τεχνης ιταλοτραφης..της εδειξα το μπλοκ σου ..::))

καημος της η Αρχαιολογια αλλα την εφαγαν οι βασεις ..λεει..:)

ασε ναι της σειρας μας ειναι..

eva είπε...

@artanis, λίγα-λίγα έρχονται στην επιφάνεια. Νομίζω ότι περισσότερα είναι αυτά που κρύβονται στις σκοτεινές αποθήκες των μουσείων, παρά αυτά που φτάνουν να εκτεθούν.
Σημαντικό καλοκαίρι εκδηλώσεων το φετεινό, πάντως.

Πολλά φιλιά και γλυκιά καληνύχτα :)

Κόκκινη Ομπρέλα είπε...

Να είσαι καλά Ευαγγελία μου,
μου ξυπνάς άλλες εποχές, τόσο μα τόσο αγαπημένες...
Είναι όαση εδώ πέρα, χαίρομαι για ακόμη μια φορά που συναντήθηκαν οι δρόμοι μας!
Καλό σ-κ. Σε φιλώ!

eva είπε...

@Τάλι μου! σ' ευχαριστώ! σ' ευχαριστώ! σ' ευχαριστώ!
Για την αφιέρωση, για τα καλά σου λόγια, για τη γνωστοποίηση στην ιταλοτραφή φίλη σου (δώσε της τους φιλικούς χαιρετισμούς μου, αυτές οι βάσεις ανθρωποφάγες έχουν καταντήσει πια, ή μάλλον ονειροφάγες!!!:), αλλά πάνω απ' όλα σ' ευχαριστώ που είσαι φίλη.
Μου αρέσει ο Γκόγια για τον τσαμπουκά του σε εποχές που η προσωπική άποψη μπορούσε να σου στοιχίσει και τη ζωή, και μου αρέσει η τέχνη για τη μαγική γλώσσα που διαθέτει, για τον τρόπο που αναταράσσει το μέσα σου και σε ταξιδεύει, για το ανεκτίμητο αντίβαρο που γίνεται κόντρα στην πεζή καθημερινότητα και για χίλια δυο άλλα. Οι αναρτήσεις είναι το αποτέλεσμα αυτής της αγάπης, τίποτα παραπάνω.

Καλό σου βράδυ και πολλά φιλιά :))

eva είπε...

@κόκκινη ομπρέλα, ο Γκόγια έζησε στο μεταίχμιο δύο εποχών: στην εποχή που έδυε η κίβδηλη αριστοκρατία των φεουδαρχών της Ευρώπης και στην ανατολή της εποχής του Διαφωτισμού, της εποχής δηλαδή που ξυπνούσε το ανθρώπινο πνεύμα από τον λήθαργο του Μεσαίωνα. Πόλεμοι, θρησκευτική αναδίπλωση (βλ. Ιερά Εξέταση), κοινωνικός αναβρασμός... ήταν εποχή που... έγραψε ιστορία.
Να' σαι καλά για τις γλυκιές σκέψεις που ακούμπησες στο τετράδιό μου, σ' ευχαριστώ!

Καληνύχτα, γλυκιά μου :))

Antoine είπε...

Μπράβο στην πινακοθήκη! Μπράβο στη Λαμπράκη!

Η Ελλάδα είναι πολύ τυχερή που έχει στα χέρια της ένα τέτοιο ανεκτίμητο θησαυρό. Νιώθω τόσο περήφανος!

Surrealist είπε...

Να αφήσω μία καλημέρα και τον θαυμασμό μου για το πολύ όμορφο Blog, αυτό που η θεματολογία τους είναι εξαιρετική!!

Τα λέμε και σε διαβάζω φίλη, να είσαι καλά!!

zero είπε...

Καταπληκτικο ποστ αυτο.
Μπραβο σου.
Καλημερα.

Roadartist είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση με τη πρώτη ευκαιρία θα την επισκεφτώ!!
Περνα να παρεις προσκλησουλα..
Καλημερα :)

adaeus είπε...

... αν κρίνω από τα δείγματα, πρέπει οπωσδήποτε να πάω!

melian είπε...

Σ' ευχαριστούμε για την τόσο όμορφη παρουσίαση Ευαγγελία. Είχα διαβάσει για την έκθεση, αλλά εσύ μου κίνησες το ενδιαφέρον για να την επισκεφτώ.
Η περιγραφή σου όσον αφορά το χαρακτήρα του Γκόγια, δείχνει αυτον μιας μεγαλοφυϊας

Καλή εβδομάδα:)

eva είπε...

@antoine, κατέβα να τη δεις! να συνδυάσεις καλλιτεχνική τροφή με τις αστικές διακοπές που τόσο σου αρέσουν!

Καλημέρα και καλή εβδομάδα :)

eva είπε...

@surrealist, να έρχεσαι όποτε θέλεις, αμοιβαία η εκτίμηση, το ξέρεις άλλωστε.
Σ' ευχαριστώ για το πέρασμα και για τα καλά σου σχόλια.

Καλή σου μέρα, γλυκιά μου :)

eva είπε...

@zero, πάντα τιμή μου το σχόλιό σου. Σ' ευχαριστώ πολύ.

Καλημέρα, καλή εβδομάδα

eva είπε...

@roadartist, κι εγώ το ίδιο θα κάνω, δοθείσης της ευκαιρίας. Φιλιά κι έρχομαι για την πρόσκληση σε λίγο!

Καλή σου μέρα :)

eva είπε...

@adaeus, δεν είναι το ίδιο να τα βλέπεις σε μια ανάρτηση από το να βλέπεις τα ίδια τα πρωτότυπα, πρέπει να πας, αν θέλεις να τα εκτιμήσεις σωστά.

Καλή σου μέρα, φίλε :)

eva είπε...

@elmelissa μου, χαίρομαι που μπόρεσα να σου κινήσω το ενδιαφέρον για έναν τόσο σημαντικό ζωγράφο. Όταν πρόκειται για προσωπικότητες της τέχνης τέτοιου βεληνεκούς, δεν μπορώ παρά να στέκομαι ταπεινή μπροστά τους και να υποκλίνομαι στο μεγαλείο τους.

Καλή εβδομάδα, γλυκιά μου

Talisker είπε...

Ξερεις γιατι ήρθα?

ειμαι ακριβως στη φαση που λεγαμε ..
γεματη μερα ..ολα ενταξει..
εχω βγαλει οση δουλεια επρεπε..
τωρα τριζατα σεντονια ..λιγο κρασακι (κοκκινο υπεροχο )ησυχια ..ανοιχτη μπαλκονοπορτα ..αερακι..μουσικουλα και ωρα για λιγο μπλοκαρισμα ..

και σε θυμηθηκα
ελα γεια μας:)

eva είπε...

Στην υγειά μας, @τάλι :))
Σε κάποια από τις προσεχείς αναρτήσεις μου θα σε πάω βόλτα στο άλσος που λέγαμε, γι' αυτό ετοίμασε τα αθλητικά σου.
Επίσης, σου ετοιμάζω και πρόσκληση για ένα παιχνίδι που νομίζω ότι θα σου αρέσει.

Πολλά φιλιά, να' σαι πάντα καλά :)